Türk dış politikasında ideolojinin rolü (1919-2000)
The role of ideology in Turkish foreign policy (1919–2000)
- Tez No: 964903
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALPASLAN ÖZTÜRKCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Politik Ekonomi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu çalışma, 1919–2000 yılları arasındaki Türk dış politikasının ideolojik yönelimler ile stratejik gerilimler arasındaki etkileşim çerçevesinde tarihsel gelişimini incelemektedir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan itibaren izlediği dış politika, dönemin siyasal iktidarlarının ideolojik yaklaşımlarına, uluslararası sistemin dinamiklerine ve güvenlik kaygılarına bağlı olarak önemli dönüşümler geçirmiştir. Tezde, erken Cumhuriyet döneminin Batıcı ve statükocu çizgisinden Soğuk Savaş yıllarındaki güvenlik merkezli politikalarına, ardından 1980 sonrası çok yönlü açılımlara kadar uzanan süreçte, dış politikada süreklilik ve kırılma noktaları analiz edilmiştir. Araştırmada, Mustafa Kemal Atatürk ve İnönü dönemlerinde Kemalist ideolojinin dış politikada belirleyici rolü, Demokrat Parti iktidarıyla birlikte Batı ittifaklarına yönelim, askerî müdahalelerin etkisiyle şekillenen Soğuk Savaş politikaları ve Turgut Özal dönemiyle birlikte ekonomik ve bölgesel açılım stratejileri ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Dış politikanın, yalnızca dışsal güvenlik ihtiyaçlarıyla değil, iç politikadaki ideolojik yönelimler ve iktidar refleksleriyle de biçimlendiği vurgulanmıştır. Çalışma, Türk dış politikasının tarihsel süreçte ideolojik temellerle nasıl şekillendiğini ve bu temellerin stratejik zorunluluklarla nasıl çatıştığını veya örtüştüğünü göstermeyi amaçlamaktadır. İdeolojik söylem ile ulusal çıkar ekseninde gelişen dış politika tercihleri arasındaki etkileşim, dönemsel örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Bu yönüyle tez, Türk dış politikasının sadece diplomatik bir tarihini değil, aynı zamanda ideoloji-strateji ilişkisini merkezine alan analitik bir çerçeve sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study analyzes the historical evolution of Turkish foreign policy between 1919 and 2000 through the lens of ideological orientations and strategic tensions. Since the foundation of the Republic, Turkey's foreign policy has undergone significant transformations influenced by the ideological inclinations of ruling governments, the dynamics of the international system, and evolving security concerns. The thesis examines this process by focusing on both continuities and ruptures in foreign policy, from the Western-oriented and status quo approach of the early Republican period to the security-centered policies of the Cold War era and the multidimensional openings that emerged after 1980. The research provides a detailed analysis of how Kemalist ideology shaped foreign policy during the Atatürk and İnönü eras, the Western alliance orientation during the Democrat Party rule, the influence of military interventions during the Cold War, and the economic and regional expansion strategies initiated under Turgut Özal. It emphasizes that Turkish foreign policy has been shaped not only by external security needs but also by internal ideological orientations and power dynamics. This study aims to reveal how ideological frameworks have influenced Turkish foreign policy over time and how these frameworks have either conflicted with or aligned with strategic necessities. The interaction between ideological discourse and national interest-based preferences is evaluated through period-specific examples. In this regard, the thesis offers an analytical perspective that centers on the ideology-strategy relationship rather than providing a mere diplomatic history of Turkish foreign policy.
Benzer Tezler
- The role of ideology in Turkish foreign policy during the Democrat Party Era
Demokrat Parti Dönemi Türk dış politikasında ideolojinin rolü
ALİ BERK BİLİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Uluslararası İlişkilerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAMUEL JOHN HIRST
- Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi Türk-Amerikan ilişkilerinde küreselleşme bağlamında ideoloji faktörünün etkisi
The impact of ideology factor( within the context of globalization) on the Turkish American relations during the justice and development party
AZİZE ARSLAN ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Uluslararası İlişkilerKırıkkale ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN EMİROĞLU
- Dış politika yapım sürecinde milliyetçiliğin rolü: AK Parti örneği
The role of nationalism in the process of foreign policy analysis: Example of Justice and Development Party
YUSUF ZİYA BÖLÜKBAŞI
Doktora
Türkçe
2016
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN EFEGİL
- Islam and secularism in Turkish foreign policy (1919-1938)
Türk dış politikasında İslam ve sekülerizm (1919-1938)
HARUN KÜÇÜKALADAĞLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Sosyolojiİstanbul Şehir ÜniversitesiModern Türkiye Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ARDIÇ
- Türk dış politikasında kimlik sorunu Kemalizm ve ötekisi Osmanlıcılık
Identity problematic in Turkish foreign policy Kemalism and the other one: Neo-Ottomanism
GÖKBERK YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Kamu YönetimiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ AYATA