حاشية المدابغي (ت1170ه) على (موصل الطلاب إلى قواعد الإعراب لخالد الأزهري) لحسن المدابغي (دراسة وتحقيق)
Hâşiyetu'l-Medâbig (ö.1170) ʿAlâ Mūsıli't-Tullâb ilâ Kavâʿidi'l-İʿrâb li-Hâlid el-Ezherî (Tahlil ve tahkik)
- Tez No: 964997
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLAM JANKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 301
Özet
bn Hişam el-Ensari'nin“el-İ'rab ila Kavaid el-İ'rab”adlı metni üzerine yapılan bu çalışma, Arap dilbilgisinde i'rab (cümle tahlili) yöntemleri ve niteliği üzerine teorik bir kitaptır. Halid el-Ezheri bu eseri“Muvassıl et-Tullab”adıyla şerh etmiş, öğrencilere kolaylık sağlamak amacıyla orta ve kolay bir şerh sunmuştur. Daha sonra Şeyh Hasan el- Medâbigi gelerek bu şerh üzerine bir haşiye (dipnotlu açıklama) yazmış ve kendisinden önceki şarihlerin (şerh edenlerin) deneyimlerinden faydalanmıştır. Böylece, Medâbigi'nin haşiyesiyle her iki kitabın yapısı tamamlanmıştır. Bu önemi nedeniyle,“Haşiyetü'l-Mâdabigi”(inceleme ve tahkik) benim tercihim olmuştur. Bu eseri, Arap kütüphanesini zenginleştirmek amacıyla el yazması dünyasından basılı dünyaya çıkarmayı hedefledim ve yüksek lisansımı tamamlamak için bu konuyu araştırma konum olarak belirledim. Araştırmamı üç bölüme ayırdım: bir giriş bölümü, bir inceleme bölümü ve bir tahkik bölümü. Birinci Bölüm: Medâbigi'nin dönemi ve hayatı hakkında bir giriş bölümüdür. İkinci Bölüm: İbn Hişam el-Ensari ve Halid el-Ezheri ile kitapları hakkında bir inceleme, ayrıca Medâbigi ve“Haşiyesi”hakkında kapsamlı ve özlü bir inceleme içermektedir. Bu bölümde Medâbigi'nin adı, yetişmesi ve eserleri hakkında kısa bir bilgi, haşiyenin yöntemi, önemi ve kaynakları ile el yazmasının tanımı ve verileri yer almaktadır. Üçüncü Bölüm: Tahkik bölümüne ayrılmıştır. Bu bölümde, iki el yazması arasındaki karşılaştırmanın doğruluğuna özen gösterdim ve bilimsel tahkikin temel kurallarına ve prensiplerine riayet ederek, tahkik edilmiş metni doğru, sağlam ve hatasız bir şekilde sunmayı amaçladım.. vii Bu çalışma, Arap diline hizmet etmeyi ve klasik nahiv mirasına katkıda bulunmayı hedefleyen mütevazı bir ilmî gayrettir.
Özet (Çeviri)
he text Al-IʿrābilāQawāʿid al-Iʿrāb by Ibn Hishām al-Anṣārī is a theoretical work on the methods and procedures of grammatical analysis (iʿrāb). It was later explained by Khālid al-Azharī in his commentary titled Muwassil al-Ṭullāb, which he composed in a moderate and accessible style to facilitate learning for students. Subsequently, Shaykh Ḥasan al-Madābighī authored a marginal gloss (ḥāshiyah) on this commentary, drawing upon the insights of previous commentators. His contribution brought the structure of the two works to completion. Due to its scholarly importance, I chose to study and edit al-Madābighī'sḤāshiyah, bringing it from the world of manuscripts into the realm of printed scholarship, thereby enriching the Arabic library. This project formed the subject of my master's thesis. The research is divided into three main chapters: a preliminary chapter, an analytical chapter, and an edition (critical text) chapter. Chapter One presents a general introduction to al-Madābighī, his era, and his life. Chapter Two offers a study of Ibn Hishām al-Anṣārī, Khālid al-Azharī, and their respective works. It also includes a concise yet comprehensive analysis of al- Madābighī and his ḥāshiyah, covering his biography, upbringing, and authored works. This chapter further outlines the methodology, scholarly focus, and sources of the gloss, as well as a description of the manuscript and its codicological details. Chapter Three is dedicated to the critical edition of the text. In this section, I carefully collated two manuscript copies, adhering to the principles of scholarly editing to produce an accurate and well-verified text. Special care was taken to ensure textual integrity, linguistic accuracy, and proper vocalization. This work ix represents a contribution to the service of the Arabic language and its grammatical heritage.
Benzer Tezler
- حاشية العلامة خطيب زاده على شرح الوقاية لصدر الشريعةمن أول كتاب الطَّهارة إلى نهاية نواقض الوضوء دراسة وتحقيقاً
Haşiyetul-Allâme Hatibzâde'nin Hâşiyetün Ala Şerhi'l-Vikâye li Sadri'ş-Şeria adli eserinde Kitabu't-Tahara'dan Kitabu Nevâkidi'l-Vudû'a kadar tahkik ve incelemesi
HUSAM ABDULRAHEEM QASIM AL-ZUBAIDI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ Abdulsalam Yousuf Essa AL-YAGOOB
- حاشية الـمُدُرْنِي على نزهة النَّظَر من الحديث الصَّحيح إلى الإسناد
Mudurnî'nin Nüzhetü'n-Nazar Haşiyesi'nin Sahih Hadis'ten isnad konusuna kadar olan ikinci bölümünün tahkik ve değerlendirilmesi
İYAD ARRAN
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM KUTLAY
- حاشية الدسوقي على شرح الجلال المحلي للبردة للامام محمد بن عرفة الدسوقي
İmam Muhammed b. Arafeti'd Desûgî'ye (Ö. H. 1230) ait Bürde'nin el-Celâlü'l Mahallî şerhine ed-Desûgî'nin haşiyesi
BASHAR SADEQ ABDULQAHAR AL-SHARBANEE
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DilbilimÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- حاشية الكفوي على استعارة العصام
Muhammed el-Kefevi ve Haşiye ala Şerhi'l-İstiare isimli eserinin tahkiki
MOHAMMED FAİSAL MOUSA
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BENLİ
- حاشية العطّار على شرح نتائج الأفكار في شرح إظهار الأسرارتحقيق ودراسة: من بداية المخطوط إلى اللّوحة 32
İzhâru'l-Esrâr kitabı üzerine Şerhu Netâici'l-Efkâr üzerine olan El-'Attâr Haşiyesi'nin tahkik ve incelemesi (Sayfa 1-32 arası)
AZAD ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiArap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULGHAFOUR ALSAYADY