Vergi hukukunda serbest ticaret anlaşmaları
Free trade agreements in tax law
- Tez No: 965027
- Danışmanlar: PROF. DR. CENKER GÖKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Serbest Ticaret Anlaşmaları, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları, Tarife Dışı Engeller, Vergi Teşvikleri, Uluslararası Vergi Politikası, Free Trade Agreements, Double Taxation Avoidance Treaties, Non-Tariff Barriers, Tax Incentives, International Tax Policy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Bu çalışma, uluslararası ticaretin serbestleştirilmesine yönelik hukuki ve ekonomik yapıların STA çerçevesinde incelenmesine yöneliktir. Serbest ticaret anlaşmaları, uluslararası ticaretin serbestleşmesine destek olmalarının yanı sıra, taraf devletler arasında ekonomik entegrasyonu teşvik etmektedir. Serbest ticaret anlaşmaları ile, taraflar arasında geçerli gümrük vergilerinin ve eş etkili mali yükümlülüklerin, ayrıca tarife dışı ticaret engellerinin azaltılması veya tamamen kaldırılması sağlanmaktadır. Serbest ticaret anlaşmalarının uygulama aşamasında karşılaşılan en önemli zorluklardan biri, ulusal hukuka entegrasyon sürecinde yaşanan hukuki belirsizlikler ve uyumsuzluklardır. Bu bağlamda; serbest ticaret anlaşmaları müzakerelerinde şeffaflık, hukuki öngörülebilirlik ve tüm tarafların görüşlerinin alınması gibi durumların gözetilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Zira; serbest ticaret anlaşmaları, bel kemiğini oluşturan vergi düzenlemeleri ve tarife taahhütleri, küresel ticaretin düzenlenmesinde de belirleyici bir rol oynamaktadır. Serbest ticaret anlaşmaları ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları arasındaki ilişki de uluslararası vergi ilişkileri bağlamında öneme sahiptir. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları çifte vergilendirmeyi önlemeyi amaçlarken, serbest ticaret anlaşmaları; tarifeler ve tarife dışı engellerle ilgili düzenlemeleri ve vergi kolaylıkları, taraf devletler arasında adil bir ticaret ortamı yaratma amacını taşır. Serbest ticaret anlaşmaları ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları arasında yaşanabilecek olası çakışmalar, hukuki belirsizlik yaratma ve ticaretin serbestleşmesini tehdit etme ihtimali taşımaktadır. Bu nedenle; serbest ticaret anlaşmalarının vergi hükümleri ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları arasındaki eşgüdümün sağlanması ve her iki anlaşma ile güdülen ekonomik çıkarların dengeye oturtulması gereklidir. Serbest ticaret anlaşmalarının kapsamı zamanla genişlemiş; çevre düzenlemeleri, dijital varlıkların vergilendirilmesi, bilgi değişimi anlaşmaları, vergi cennetleri ve küresel asgari kurumlar vergisi gibi güncel konularla etkileşim içerisine girmiştir. Bu gelişmeler, serbest ticaret anlaşmalarının yalnızca ticaret politikası aracı olmanın ötesine geçerek, vergi politikalarıyla kesişen çok boyutlu işlevler üstlenmeleri sonucunu doğurmuştur. Dolayısıyla vergisel düzenlemelerin uluslararası normlara uyumu, ticaretin serbestleştirilmesi hedefiyle birlikte değerlendirilmek durumundadır. Özetle; DTÖ ilkelerinin ve vergi hukukuna hâkim ilkelerin serbest ticaret anlaşmaları için uygulanabilir olması, uluslararası ticaretin sürdürülebilir kılınmasını sağlamada önemli yere sahiptir. Serbest ticaret anlaşmaları, efektif biçimde uygulandığında, ticaretin serbestleştirilmesine destek olmanın yanı sıra devletlerin ekonomik çıkarlarını koruyacak ve adil rekabetin önünü açacaktır. Bu bağlamda; STA'ların hazırlık ve müzakere süreçlerinde hukuki danışmanlıkların güçlendirilmesi, özellikle vergi hukuku, ticaret hukuku ve uluslararası hukuk uzmanlarının sürece dahil edilmesi bir ölçüde çözüm olabilecektir. Zira anlaşmaların daha etkili ve uyumlu bir şekilde uygulanması, küresel ticaret engellerini zayıflatmayı ve ekonomik iş birliğini güçlendirmeyi sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the legal and economic frameworks for the liberalization of international trade within the context off free trade agreements. Free trade agreements not only support the liberalization of international trade but also promote economic integration between the contracting states. Through free trade agreements, applicable customs duties and equivalent fiscal obligations, as well as non- tariff trade barriers, are either reduced or completely eliminated between the parties. One of the most significant challenges encountered during the implementation of free trade agreements is the legal uncertainties and inconsistencies that arise during the process of integration with national law. In this context, it is essential to ensure transparency, legal predictability, and the inclusion of all parties' opinions during free trade agreements negotiations. This is because the tax regulations and tariff commitments that form the backbone of free trade agreements play a decisive role in the regulation of global trade. The relationship between free trade agreements and double taxation avoidance treaties is also crucial in the context of international tax relations. While double taxation avoidance treaties aim to prevent double taxation, the tariff and non-tariff barrier provisions and tax incentives within free trade agreements aim to create a fair trade environment between the contracting states. Potential conflicts between free trade agreements and double taxation avoidance treaties could create legal uncertainties and threaten the liberalization of trade. Therefore, it is necessary to ensure coordination between the tax provisions of free trade agreements and double taxation avoidance treaties, and balance the economic interests pursued by both agreements. With the evolution of global trade, the scope of free trade agreements has expanded to encompass emerging issues such as environmental regulations, crypto asset taxation, information exchange mechanisms, tax havens, and the global minimum corporate tax. These developments have gradually transformed free trade agreements from traditional trade liberalization tools into instruments with fiscal dimensions. The alignment of tax-related provisions with international standards increasingly shapes the legal and structural landscape of global trade. In summary, the applicability of World Trade Organization principles and the core principles of tax law to free trade agreements plays a critical role in ensuring the sustainability of international trade. When effectively implemented, free trade agreements can contribute to the liberalization of trade while safeguarding the economic interests of states and fostering fair competition. In this regard, strengthening legal advisory processes during the preparation and negotiation stages of free trade agreements, particularly through the involvement of experts in tax law, trade law, and international law, could provide a partial solution. This would ensure that agreements are implemented more effectively and harmoniously, reduce global trade barriers, and strengthen economic cooperation.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Vergi Hukukunda ek mali yükümlülükler
Additional financial obligations in Tax Law
FİGEN ÖZER
Doktora
Türkçe
2009
EkonomiMarmara ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLLUR SERAP YALTI SOYDAN
- Serbest dolaşıma giriş rejiminde gümrük vergi kıymetinin belirlenmesi ve sonuçları
Determination of customs tax value and its results in the free circulation regime
OYA ŞAHİN MCCARTHY