Geri Dön

Çocukluk çağı travmaları ile ebeveyn yetkinliği arasındaki ilişkinin incelenmesi

Investigation of the relationship between childhood traumas and parental competence

PDF İndir

  1. Tez No: 965198
  2. Yazar: DİLEK CAM ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF SERAP ESEN
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: Sancaktepe Şehit Prof.Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 67

Özet

Amaç: Çocukluk çağı travmaları; bireyin 18 yaşından önce maruz kaldığı fiziksel, duygusal ya da cinsel istismar, ihmal, aile içi çatışmalar, ebeveyn kaybı, doğal afetler, kazalar gibi olayları tanımlamaktadır. Ebeveyn yetkinliği; bireyin ebeveyn rolünü etkin bir şekilde yerine getirebileceğine dair sahip olduğu bilgi, beceri ve kişisel yeterlik inancını ifade eder. Bu araştırmamızın amacı ebeveynlerin çocukluk çağı travmaları ile ebeveyn yetkinliği arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir. Sosyodemografik özelliklerin ebeveynlerin çocukluk çağı travmaları ve ebeveyn yetkinliği ile ilişkili olup olmadığı araştırılacaktır. Çocukluk dönemindeki travmatik deneyimlerin, bireylerin ebeveynlik rollerinde kendilerini ne kadar yeterli hissettiklerini nasıl etkilediğini görmek hedeflenmektedir. Bu amaç kapsamında anne babaların çocukluk çağı travma düzeyleri ile ebeveyn yetkinlik algıları arasındaki ilişki incelenecek ve sosyodemografik (cinsiyet, yaş, sosyoekonomik düzey, çocuk sayısı) özelliklerin ilişkiye etkisi değerlendirilecektir. Çalışma bulgularının çocukluk çağında yaşanan olumsuz deneyimlerin ebeveynlik üzerindeki uzun vadeli etkilerinin anlaşılmasına katkı sunması beklenmektedir. Sosyodemografik değişkenler üzerinden riskli grupların fark edilmesine ve bu gruplara yönelik koruyucu önlemler alınmasına katkı sağlaması beklenmektedir. Yine çalışma bulgularının birinci basamakta koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesine katkı sağlaması, ruhsal ve sosyal öykünün bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasının önemine dikkat çekmesi beklenmektedir. Gereç ve Yöntem: Çalışmamız, T.C. Sağlık Bakanlığı Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği'ne bağlı polikliniklere 05 Mayıs 2025- 15 Haziran 2025 tarihleri arasında başvuran hasta veya hasta yakını ebeveynler üzerinde yürütülmüştür. Çalışmaya katılmayı kabul eden kişilerden onam alınarak Sosyodemografik Veri Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (ÇÇTÖ) ve Ebeveyn Yetkinliği Ölçeği (EYÖ) yüz yüze uygulanmıştır. Tanımlayıcı istatistikler kategorik değişkenlerde sıklık ve yüzde ile (n, %), nicel değişkenlerde ise ortalama (standart sapma) (Ort (SS)), ortanca (çeyreklikler arası dağılım aralığı) (Ortanca (Q1 – Q3)) ve dağılım aralığı (minimum – maksimum) ile sunulmuştur. Normal dağılım varsayımı Shapiro-Wilk testi ile, varyansların homojenliği Levene test veya Küresellik testi ile incelenmiştir. Nicel değişkenler arasındaki korelasyon Spearman Sıra Korelasyon katsayısı ile değerlendirilmiştir. Ölçek puanlarının katılımcı özellikleri ile ilişkisi Mann-Whitney U testi, Bağımsız gruplarda T-testi, Kruskal-Wallis testi veya Tek-yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ile değerlendirilmiştir. İkiden fazla alt gruba sahip değişkenlerin ikili alt grup karşılaştırmaları Bonferroni düzeltmesi p-değeri ile raporlanmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi 0,05 olarak belirlenmiştir. İstatistiksel analizler açık kaynak kodlu JASP (ver. 0.16.3.0) (1) yazılı ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmamıza 63 ebeveyn dahil olmuştur. Katılımcıların %55,6'sı kadın, %44,4'ü erkektir ve ortalama yaşları 40,76 (SS=8,93)(Min 28- Maks 75) bulunmuştur. Çalışmadaki tüm katılımcıların çocuğu vardır ve ebeveynlerin ortalama çocuk sayısı 2,08 (SS=0,83) olarak tespit edilmiştir. Ortanca ebeveynlik süresinin 11 (Q1-Q3=6-19) yıl olduğu ve ebeveynlik süresinin 2 ile 52 yıl arasında değiştiği tespit edilmiştir. Çocuğun bakımını %61,4 (n=35) oranında anne ve baba birlikte üstlendiklerini belirtmişlerdir. Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ortanca ÇÇTÖ puanı 43 (Q1-Q3= 36 – 50), Ebeveyn Yetkinlik Ölçeği puan ortalaması 61,92 (SS=9,83) ve 35 ile 77 arasında dağıldığı bulunmuştur. Ölçekler ve alt boyut puanları arasındaki korelasyon ilişkisinde; artan ÇÇTÖ puanları, azalan EYÖ puanları ile ilişkili olduğu bulunmuştur (rho=-0,32; p=0,010). Benzer olarak Duygusal Taciz (rho=-0,26; p=0,036), Duygusal İhmal (rho=-0,32; p=0,011) ve Aşırı KorumaKontrol (rho=-0,27; p=0,033) puanlarındaki artış ile EYÖ puanında azalışının ilişkili olduğu bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma, ebeveynlerin çocukluk çağı travmaları ile ebeveyn yetkinlik algıları arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle duygusal taciz, duygusal ihmal ve aşırı koruma-kontrol düzeylerinin yüksek olması, ebeveynlik yetkinliğinin daha düşük algılanmasıyla ilişkili bulunmuştur. Bulgular, erken dönem travmatik deneyimlerin ebeveynlik işlevleri üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Ayrıca, sosyodemografik değişkenler üzerinden riskli grupların belirlenmesinin, birinci basamak sağlık hizmetlerinde bütüncül ve koruyucu ruh sağlığı yaklaşımlarının önemini vurgulamaktadır.

Özet (Çeviri)

Aim: The aim of this study is to evaluate the relationship between parental childhood traumas and parental competence. It will be investigated whether sociodemographic characteristics are related to parental childhood traumas and parental competence. The goal is to see how traumatic experiences in childhood affect how competent individuals feel in their parenting roles. For this purpose, the relationship between parents' childhood trauma levels and their perceptions of parental competence will be examined, and the effect of sociodemographic characteristics (gender, age, socioeconomic status, number of children) on this relationship will be evaluated. The study findings are expected to contribute to understanding the long-term effects of adverse childhood experiences on parenting. It is expected to contribute to the identification of at-risk groups through sociodemographic variables and to the implementation of preventive measures for these groups. Furthermore, the study findings are expected to contribute to strengthening preventive mental health services at the primary care level and to highlight the importance of a holistic approach to mental and social history. Materials and Methods: The study was conducted on parents who were patients or patient relatives, who applied to the polyclinics affiliated with the Family Medicine Clinic of T.C. Ministry of Health Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Training and Research Hospital between May 05, 2025, and June 15, 2025. 63 participants took part in the study. After obtaining consent from individuals who agreed to participate in the study, the Sociodemographic Data Form, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), and Parental Competence Scale (PCS) were administered face-to-face. Descriptive statistics were presented as frequency and percentage (n, %) for categorical variables, and as mean (standard deviation) (Mean (SD)), median (interquartile range) (Median (Q1 – Q3)), and range (minimum – maximum) for quantitative variables. The assumption of normal distribution was examined with the Shapiro-Wilk test, and the homogeneity of variances with the Levene test or Sphericity test. The correlation between quantitative variables was evaluated with the Spearman Rank Correlation coefficient. The relationship of scale scores with participant characteristics was evaluated with the Mann-Whitney U test, Independent samples T-test, KruskalWallis test, or One-way Analysis of Variance (ANOVA). Binary subgroup comparisons of variables with more than two subgroups were reported with the Bonferroni corrected p-value. The statistical significance level was set at 0.05. Statistical analyses were evaluated with open-source JASP (ver. 0.16.3.0) (1) software. Results: 63 participants took part in the study. Participant characteristics are presented in Table 1a. 55.6% of the participants in the study were female, 44.4% were male, and the average age of the participants was found to be 40.76 (SD=8.93). All participants in the study had children (n=63, 100%), and the average number of children per parent was found to be 2.08 (SD=0.83). The median parenting duration was found to be 11 (Q1-Q3=6-19) years, and the parenting duration ranged from 2 to 52 years. Both parents undertook child care together in 61.4% of cases (n=35). CTQ scale and subscale scores are presented in Table 2. The median CTQ score was 43 (Q1-Q3= 36 – 50), the mean PCS scale score was 61.92 (SD=9.83), and it ranged between 35 and 77 (Table 2). The correlation between scales and subscale scores is presented in Table 3. Increasing CTQ scores were found to be associated with decreasing PCS scores (rho=-0.32; p=0.010). Similarly, an increase in Emotional Abuse (rho=-0.26; p=0.036), Emotional Neglect (rho=-0.32; p=0.011), and Overprotection-Control (rho=-0.27; p=0.033) scores was found to be associated with a decrease in PCS scores (Table 3). Conclusion: This study revealed a significant relationship between parents' childhood traumas and their perceptions of parental competence. Especially emotional abuse,high levels of emotional neglect and overprotection-control were found to be associated with lower perceived parenting competence. The findings indicate that early traumatic experiences can have long-term negative effects on parenting functions. Furthermore, identifying at-risk groups through sociodemographic variables emphasizes the importance of holistic and preventive mental health approaches in primary healthcare services.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    639537

    Anksiyete bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde travmanın kuşaklar arası etkisi

    Transgenerational effect of trauma in child and adolescents with anxiety disorder

    LALA ALLAHYAROVA

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıÇukurova Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞEGÜL TAHİROĞLU

  2. Tez No

    501287

    Okul öncesi (3-6 yaş) çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve bağlanma ilişkisi

    Başlık çevirisi yok

    TUĞBA DİDEM KUŞCU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikiyatriMarmara Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OSMAN TALAT SABUNCUOĞLU

  3. Tez No

    307621

    Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerde çocukluk çağı travmalarının bağlanma ile ilişkisi

    The relationship of childhood trauma and attachment in adolescent with substance use disorder

    GONCA POLAT BALCI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    PsikiyatriSağlık Bakanlığı

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. FATMA YEŞİM CAN

  4. Tez No

    928717

    Ebeveynlerin çocukluk çağı travmaları ile ebeveyn-çocuk ilişkisinde duygu düzenleme arasındaki ilişki: Zihinselleştirmenin aracı rolü

    The relationship between parents' childhood traumas and emotion regulation in the parent-child relationship: The mediating role of mentalization

    EZGİ GÖRGÜLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    PsikolojiAntalya Bilim Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE GÖLCÜK

  5. Tez No

    766110

    Annelerde çocukluk çağı travmaları, sosyalizasyon, duygu düzenleme ve ebeveyn öz yeterliliği

    Childhood traumas, socialization, emotion regulation and parental self efficacy in mothers

    GÖKBEN TAŞKALDIRAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikolojiNişantaşı Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR AKOĞLU

Geri Dön