Understanding women's sense of powerlessness in the gender-unequal societal life: A mixed method social psychological research
Cinsiyet bağlamında eşit olmayan toplumsal yaşantıda kadınların güçsüzlük hissini anlamak: Karma yöntemli bir sosyal psikolojik araştırma
- Tez No: 965648
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. LEMAN KORKMAZ KARAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 230
Özet
Bu tezin temel amacı, Türkiye'nin mevcut sosyopolitik bağlamında kadınların güçsüzlük hissini kavramsallaştırmak, ölçmek ve deneysel olarak incelemektir. Artan otoriterleşmenin kadınlar üzerindeki cinsiyetlendirilmiş baskıları yoğunlaştırdığı bu bağlamda, ilk olarak 14 kadınla yapılan görüşmelerin nitel analizi gerçekleştirilmiştir (Çalışma 1). Analiz, güçsüzlüğün hem yapısal hem de gündelik dinamiklerini yansıtan yedi tema ortaya koymuştur: güçsüzlük hissi, Türkiye'de yaşamanın kadınlara güçsüz hissettirmesi, toplumsal yapının kadınlara dayattığı güçsüzlük hissi, aile yaşamının kadınlara dayattığı güçsüzlük hissi, kadınların gece dışarıda olduklarında yaşadıkları güçsüzlük hissi, güç hissi ve mücadele. Bu bulgular üzerine, Çalışma 2'de Kadınların Güçsüzlük Hissi Ölçeği geliştirilmiş ve üç aşamada geçerlik-güvenirlik analizleri yapılmıştır: açımlayıcı faktör analizi ve geçerlik çalışması (Çalışma 2a), doğrulayıcı faktör analizi (Çalışma 2b) ve test-tekrar test güvenirliği (Çalışma 2c). Ölçek güçlü psikometrik özellikler göstermiş ve kadınların güçsüzlük hissini nicel olarak ölçmeye yönelik ilk sistematik araç olmuştur. Son olarak, Çalışma 3 deneysel bir tasarımla yürütülmüş ve sokak aydınlatmasının kadınların güçsüzlük hissi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bulgular, yetersiz ışıklı ortamlara maruz kalmanın kadınların güçsüzlük hissini ve cinsiyetlendirilmiş duyguları artırdığını göstermiştir. Bir bütün olarak ele alındığında, bu çalışmalar Türkiye'de kadınların güçsüzlük hissini anlamaya yönelik yeni bir kuramsal çerçeve sunmakta ve bu deneyimin sosyopolitik koşullar, yaşantılar ve kamusal alanlardaki durumsal faktörler tarafından nasıl şekillendiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The overarching aim of this dissertation was to conceptualize, measure, and experimentally examine women's sense of powerlessness within the current sociopolitical context of Türkiye, where increasing authoritarianism has intensified gendered pressures on women. Study 1, a qualitative analysis of interviews with fourteen women, revealed seven themes that captured both the structural and everyday dynamics of powerlessness: sense of powerlessness, living in Türkiye makes women feel powerless, societal structure imposing the sense of powerlessness on women, familial life imposing the sense of powerlessness on women, women's sense of powerlessness when out at night, sense of power, and struggle. These insights laid the groundwork for Study 2, which developed and validated the Women's Sense of Powerlessness Scale across three phases: exploratory factor analysis and validation (Study 2a), confirmatory factor analysis (Study 2b), and test–retest reliability (Study 2c). The scale demonstrated strong psychometric properties, providing the first systematic tool to quantify women's sense of powerlessness. Finally, Study 3 employed an experimental design to examine the effects of street illumination on women's sense of powerlessness, showing that situational exposure to poorly lit environments heightened perceived powerlessness and related gendered emotions. Taken together, these studies advance a novel framework and provide empirical evidence for understanding women's powerlessness in Türkiye, illustrating how it is shaped by sociopolitical conditions, lived experiences, and situational cues in public spaces.
Benzer Tezler
- Understanding women's experience and expression of anger
Kadınların öfke deneyim ve ifadelerini anlamak
FİDAN ÖNEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE BOLAK BORATAV
- Understanding women's experiences and perceptions of sexualitywithin the framework of menopause
Kadınların cinsellik deneyimlerini ve algılarını menopoz çerçevesinde anlamak
SEMİHA BAŞAK UYGUNÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE BOLAK BORATAV
- A changing sense of self in the context of coercive control
Baskıcı kontrol ortamında değişen benlik algıları
AYLİN DENİZ ÜLKÜMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAFİYE SERRA MÜDERRİSOĞLU
- Türk basınında kadın köşe yazarlarının kaleminden kadın gündemi (1990-2020)
Women's agenda from the pen of women columnists in the Turkish press (1990-2020)
ŞEFİKA YURDAKUL SAYGILI
- İslam ve feminizm: Müslüman feminist kadınların çalışmalarının sosyolojik açıdan incelenmesi
A sociological analysis of the studies of Muslim feminist women in Islam and feminism
AİŞE DARBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ÇİFTÇİ