Gelişimsel olarak mülkiyet aktarımı ve bilişsel-duygusal becerilerin ilişkisi
Examining the developmental relationship between ownership transfer and cognitive-emotional skills
- Tez No: 965740
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA CANSU PALA DEDEOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Mülkiyet kavramı, bir nesnenin kime ait olduğunu belirlemeye yönelik ve erken çocukluk döneminde gelişmeye başlayan önemli bir sosyal-bilişsel beceridir. Bu kavramın temel yönlerinden biri, bir nesnenin ilk sahibinden başka bir kişiye aktarılabilmesidir. Mülkiyet aktarımları çalma, verme, kaybetme ve bırakma şeklinde dört farklı şekilde gerçekleşir. Aktarıma konu olan nesneler çoğu zaman duygusal bir anlam da taşır. Özellikle hediyeleşme ya da kaybetme gibi durumlar, çocukların günlük yaşamında güçlü duygusal izler bırakabilir. Erken çocuklukta bu tür mülkiyet değişimlerinin nasıl anlaşıldığı, çocukların bilişsel, ahlaki ve duygusal gelişimleriyle yakından ilişkilidir. Aştırmalar, üç yaşındaki çocukların çalma gibi durumlarda doğru mülkiyet aktarım atfı yapabildiğini; ancak verme gibi daha karmaşık durumlarda yaşa bağlı gelişimsel farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır. Vazgeçme ve kaybetme gibi aktarım türlerinin belirsizliği çocuğun mülkiyet aktarım atıflarını performanslarını önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu tez çalışmasının amacı erken çocukluk döneminde, aktarım senaryolarına eklenen üzüntü ve mutluluk gibi duygusal ipuçlarının mülkiyet aktarımı atıfları üzerindeki etkisi gelişimsel olarak incelemektir. Ek olarak çocukların mülkiyet aktarımları atıflarındaki gelişimsel farklar incelenmek istenmiştir. Bu amaçla araştırmada mülkiyet aktarım görevleri duygusal ipucu içeren ve nötr olacak şekilde ayrı senaryolarda sunulmuştur. Araştırmanın örneklemi İstanbul'da ikamet eden 3, 4 ve 5 yaşındaki (Ort.ay =55, SS=11.25) arasında 135 çocuktan oluşmaktadır. Çalışma kapsamında katılımcılara Mülkiyet Aktarım Ölçümü, Duygu Kavrama Testi, Türkçe Alıcı Kelime Testi uygulanmıştır. Verilerin analizi için betimsel istatikler, Ki-Kare testi, McNemar testi, kovaryans analizi (ANCOVA), Spearman's rho korelasyon analizi ve Lojistik Regresyon analizi yürütülmüştür. Çocukların duygu kavrama becerisi arasındaki yaş farkı dil ve cinsiyet kontrol edilerek incelendiğinde 3 ile 5 yaş ve 3 ile 4 yaş arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Bulgular çalma aktarımlarında anlamlı yaş farkı olmadığını göstermiştir. Duygusal ipucu içeren verme aktarımında anlamlı yaş farkı yokken nötr verme aktarımında 3 ile 5 yaş grubunda anlamlı yaş farkı vardır. Nötr kaybetme aktarımında anlamlı yaş farkı yokken duygu içeren kaybetme aktarımında 3 ile 4 yaş ve 3 ile 5 yaş grupları arasında anlamlı fark vardır. Nötr bırakma aktarımlarında anlamlı 3 ile 5 yaş arasında marjinal düzeyde yaş farkı varken duygu içeren bırakma aktarımında 3 yaş grubunun 4 ve 5 yaş VI gruplarından anlamlı düzeyde farklı olduğu bulunmuştur. Çocukların nötr ve duygu içeren aktarım türlerindeki başarı karşılaştırmaları ise çalma aktarımında 3 yaşta nötr ve duygu içeren aktarım performansları arasında anlamlı fark olmadığını, 4 ve 5 yaşta ise anlamlı fark olduğunu göstermiştir. Verme aktarımında 3 yaş grubunda da anlamlı farklılık gözlenmemiş; kaybetme ve bırakma aktarımlarında tüm yaş gruplarında da anlamlı farklılık görülmüştür. Bu duygusal ipuçlarının özellikle kaybetme ve bırakma aktarımlarında etkili olduğunu göstermiştir. Dil becerisindeki yaş farklılıklarını incelenmek üzere duygu kavrama becerisi ve cinsiyetin etkisi kontrol edildiğinde tüm yaş grupları arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür. Aktarım türleri üzerinde duygu kavrama, dil becerisi, yaş ve cinsiyetin etkisi incelendiğinde duygu içeren çalma, kaybetme ve bırakma aktarımlarında anlamlı düzeyde yaşın etkisi olduğu görülmüştür. Nötr aktarım türlerinde ise verme ve bırakma aktarımlarında yaşın anlamlı etkisi varken; kaybetme aktarımında dil becerisinin anlamlı etkisi olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The ownership is a critical social-cognitive skill that develops in early childhood and determines whom an object belongs. One of the fundamental aspect is that ownership can be transferred from an initial owner to another individual. Ownership transfers can occur in four distinct forms: stealing, giving, losing, and abandoning. The objects often carry emotional significance in such transfers. The situations such as gift-giving or losing an object can leave strong emotional impressions in a child's daily life. How children in early childhood understand these types of ownership changes is closely linked to their cognitive, moral, and emotional development. The previous research has shown that while three-year-old children can correctly attribute ownership in cases like stealing, more complex scenarios such as giving reveal developmental differences based on age. The ambiguity of transfer types such as abandoning and losing can affect children's performance in ownership transfer attributions. The aim of this thesis is to examine the effect of emotional cues on ownership transfer attributions in early childhood from a developmental perspective. Thus, the ownership transfer tasks in the study were presented in separate scenarios containing either emotional cues or neutral cues. The sample consisted of 135 children aged 3, 4, and 5 (M = 55 months, SD = 11.25) residing in Istanbul. participants were administered the Ownership Transfer Task, the Test of Emotion Comprehension (TEC), and the Turkish Receptive Vocabulary Test. Data analysis involved descriptive statistics, Chi-square tests, McNemar tests, analysis of covariance (ANCOVA), Spearman's rho correlation analysis, and logistic regression analysis. When age differences in children's emotion comprehension skills were examined while controlling for language ability and gender, significant differences were found between the 3- and 5-year-olds and between the 3- and 4-year-olds. The findings revealed no significant age differences in stealing transfers. There was no significant age difference emerged in the emotional cue giving transfer but, a significant difference was observed between the 3- and 5-year-olds in the neutral giving transfer. In the neutral losing transfer, no significant age differences were found, whereas in the emotional losing transfer, significant differences were found between the 3- and 4-year-olds and between the 3- and 5-year-olds. In neutral abandoning transfers, a marginally significant age difference was found between the VIII 3- and 5-year-olds, whereas in emotional abandoning transfers, significant differences were observed between the 3- and 4-year-olds and between the 3- and 5-year-olds. Comparisons of children's performance across neutral and emotional cue transfer types showed that, in stealing transfers, there was no significant difference between neutral and emotional cue conditions at age 3, but significant differences emerged at ages 4 and 5. In giving transfers, no significant differences were observed across the three age groups; however, in both losing and abandoning transfers, significant differences were found in all age groups, indicating that emotional cues were particularly influential in these types of transfers. When age differences in language ability were examined while controlling for emotion comprehension and gender, significant differences were found across all age groups. Analyses of the effects of emotion comprehension, language ability, age, and gender on the different transfer types showed that age had a significant effect on emotional stealing, losing, and abandoning transfers. For neutral transfer types, age had a significant effect on giving and abandoning transfers, whereas language ability had a significant effect on losing transfers. The findings are discussed in light of the existing literature.
Benzer Tezler
- Gelişimsel bir bakış açısı ile mülkiyet kavramının değerlendirilmesi
Evaluation of the concept of ownership from a developmental perspective
ZEYNEP ŞEN HASTAOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiEge ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN YILMAZ IRMAK
DOÇ. DR. FATMA CANSU PALA DEDEOĞLU
- A new approach to corporate social responsibility: Corporate digital responsibility, analysis of Turkish banking and e-commerce sectors
Kurumsal sosyal sorumluluğa yeni bir yaklaşım: Kurumsal dijital sorumluluk, Türk bankacılık ve e-ticaret sektörlerinin analizi
CEYDA CİHAN AYDOĞDU
Doktora
İngilizce
2024
BankacılıkGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU MÜJDE BASKAN KARSAK
- Metaversede taşınmaz ediniminin hukuksal boyutu
Legal dimension of buying real estate in metaverse
İPEK EYLÜL AYTAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTaşınmaz Geliştirme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENDER GÜLER
- Kent içi ulaşımda çalışma ilişkileri, meslek ve dönüşüm: İstanbul'da taksi, minibüs ve taksi-dolmuş örneği
Labour relations, occupation and transformation in urban transport: The case of taxi, minibus and taxi-minibus in Istanbul
BATUHAN ERSÖZ
Doktora
Türkçe
2020
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMİN KAŞKA
- Türkiye'de taşınmaz kültür varlıkları ve mali teşvikler
Immovable cultural properties and financial incentives in Turkey
ZEYNEL KOÇ