Kırsal kalkınmada atıl mimari mirasın yeniden kullanılmasına yönelik bir model önerisi: Seydikemer-Dodurga örneği
A model proposal for the reuse of abandoned architectural heritage in rural development: The case of Seydikemer-Dodurga
- Tez No: 965847
- Danışmanlar: PROF. DR. ZUHAL KAYNAKCI ELİNÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 314
Özet
Endüstrileşme ile başlayan süreç ile tüm dünyada görülen kırsaldan kentlere doğru yaşanan göçler, kırsal yerleşimlerin gitgide ıssızlaşmasına sebep olmuştur. Issızlaşan bu yerleşimlerin sahip olduğu kültürel miras ve sahip olduğu yapı stoku kullanılmamaya bağlı olarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Gerek ülke kalkınması gerekse yerel kalkınma bağlamında kırsal yerleşimlerin yeniden canlandırılması için çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada, kırsal yerleşimlerin kalkınması ve yeniden canlandırılmasında atıl yapı stokunun yeniden kullanımını sağlamak amacıyla bütüncül bir model önerilmiştir. Önerilen model için Muğla'nın kırsallık düzeyi yüksek olan Seydikemer İlçesi'nin Dodurga yerleşimi örneklem olarak seçilmiştir. Araştırmanın başlangıcında kırsal yerleşimlerin demografik, ekonomik, kültürel ve mekansal dinamikleri ayrıntılı olarak irdelenmiş, nüfus kaybı süreçleri ve buna yol açan doğal, sosyal ve ekonomik etkenler tespit edilmiştir. Literatür taramasında kırsal kalkınma, kültürel mirasın korunması, yaratıcı sektörlerin kalkınma stratejilerine entegrasyonu ve sürdürülebilir kırsal canlandırma modelleri çerçevesinde ulusal ve uluslararası çalışmalar gözden geçirilmiştir. Bölgedeki atıl yapı stoku, somut ve somut olmayan kültürel değerler, doğal peyzaj kaynakları ve mevcut altyapı imkanları detaylı veri toplama ve analiz metodolojisiyle incelenmiştir. Doğal yapının çeşitliliği ve tarihsel katmanlarıyla öne çıkan kültürel miras unsurları model önerisinin geliştirilmesinde temel girdi olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerden hareketle önerilen model, yerel katılım esaslı, kültürel yaratıcılığı merkeze alan ve atıl yapıları turizme yönelik konaklama birimleri, kütüphane, eğitim merkezi, zeytincilik uygulama alanı, ticaret birimi gibi çeşitli işlevlerle dönüştüren çok boyutlu bir stratejik çerçeve sunmaktadır. Model, uluslararası kalkınma hedefleri ile uyumlu olup; kültürel mirasın korunması, ekonomik çeşitlendirme, altyapı iyileştirme ve toplumsal kapsayıcılık başlıklarını dengeli şekilde ele almaktadır. Modelde, kültürel ve kırsal turizmin çeşitlendirilmesi; geleneksel ve modern tarım-hayvancılık faaliyetlerinin entegre edilmesi; yerel zanaat, atölye ve sanat etkinlikleriyle yaratıcı sektörlerin teşvik edilmesi; su, ulaşım ve enerji altyapısının sürdürülebilir çözümlerle güçlendirilmesi; yerel halk katılımını ve toplumsal ağları pekiştirecek programların geliştirilmesi gibi çeşitli eylemler yer almaktadır. Elde edilen bulgular, Dodurga'nın hem mevcut kültürel miras envanteri hem de coğrafi konumuyla tarım, turizm ve eğitim odaklı çok yönlü bir canlandırma stratejisine elverişli olduğunu göstermiştir. Sahip olduğu esnek yapısıyla farklı kırsal yerleşimlere de uyarlanabilir olması çalışmanın uygulama ve yaygınlaştırma potansiyelini artırmaktadır.
Özet (Çeviri)
With the onset of industrialization, migration from rural areas to urban centers has been observed globally, leading to the gradual depopulation of rural settlements. This depopulation threatens the survival of cultural heritage and the existing building stock in these areas, as they fall into disuse. In the context of both national and local development, various initiatives have been undertaken to revitalize rural settlements. This study proposes a holistic model aimed at promoting the reuse of idle building stock as a strategy for the development and revitalization of rural settlements. For the implementation of the proposed model, the village of Dodurga_located in the Seydikemer district of Muğla Province, characterized by a high degree of rurality_was selected as a case study. At the outset of the research, the demographic, economic, cultural, and spatial dynamics of rural settlements were examined in detail, and the factors contributing to population loss_whether natural, social, or economic_were identified. A comprehensive literature review was conducted, focusing on rural development, the preservation of cultural heritage, the integration of creative industries into development strategies, and sustainable rural revitalization models, drawing on both national and international studies. In the fieldwork phase, the region's idle building stock, tangible and intangible cultural values, natural landscape resources, and existing infrastructure were analyzed using a rigorous data collection and evaluation methodology. The diversity of the natural environment and the layered historical character of cultural heritage elements served as key inputs for the development of the model. Based on the findings, the proposed model offers a multi-dimensional strategic framework centered on local participation and cultural creativity. It repurposes abandoned structures for various functions such as tourism-oriented accommodation units, libraries, educational centers, olive cultivation practice areas, and commercial spaces. The model aligns with international development goals and addresses the preservation of cultural heritage, economic diversification, infrastructure improvement, and social inclusion in a balanced manner. The model includes a wide range of actions, such as diversifying cultural and rural tourism; integrating traditional and modern agricultural and livestock practices; supporting creative industries through local crafts, workshops, and art events; strengthening water, transportation, and energy infrastructure with sustainable solutions; and developing programs that enhance community engagement and social networks. The findings indicate that Dodurga, with its rich cultural heritage inventory and strategic geographical location, is highly suitable for a multifaceted revitalization strategy focusing on agriculture, tourism, and education. Furthermore, the model's adaptable structure increases its potential for application in other rural settlements, enhancing the scalability and dissemination of the study.
Benzer Tezler
- Conservation and adaptive reuse of derelict rural mining heritage sites: The case of Karaburun kalecik (Manastir) mercury mine
Terkedilmiş kırsal madencilik mirası alanlarının korunması ve yeniden işlevlendirilmesi: Karaburun Kalecik (Manastır) cıva madeni örneği
ASLIHAN YILMAZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüKültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA YÜCEER
- İktisadi açıdan kadın işgücü istihdamı ve sorunları: Kayseri örneği
Women labor force employment and it?s related problems from economic perspective: Case of Kayseri
TÜRKAN BÜYÜKNALBANT
- Sürdürülebilir kentleşme endeks modeli önerisi: İstanbul örneği
Sustainable urbanization index model proposal: The Istanbul case
CEM AYIK
Doktora
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AYATAÇ
DOÇ. DR. BEGÜM SERTYEŞİLIŞIK
- Kırsal kalkınma çalışmalarında (TKV) Türkiye Kalkınma Vakfı'nın yeri ve işlevi (bu kuruluşun Uzunyayla uygulaması)
Başlık çevirisi yok
BÜLENT GÜLÇUBUK
- Kırsal kalkınma kapsamında, genç çiftçi projesi ile desteklenen küçükbaş hayvancılık işletmelerinin sosyo-ekonomik analizi
Socio-economic analysis of ovine livestock farms supported by the young farmer project within the scope of rural development
MUHARREM SATAR
Doktora
Türkçe
2021
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiHayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENGİN SAKARYA