Geri Dön

Türkiye'de insan sermayesi ve uzun-dönem ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin optimal kontrol modeli ile analizi

An analysis of the relationship between human capital and long-run economic growth in Türkiye by using optimal control model

  1. Tez No: 966076
  2. Yazar: KEZBAN KARABOĞA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYKUT LENGER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Eğitim ve Öğretim, Economics, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Optimal Kontrol Teorisi, İnsan Sermayesi, Ekonomik Büyüme, Eğitim, İçsel Ekonomik Büyüme, Optimal Control Theory, Human Capital, Economic Growth, Education, Endogenous Economic Growth
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 163

Özet

Bu tezde, Türkiye'de insan sermayesi birikimi ile uzun dönem ekonomik büyüme arasındaki ilişki, optimal kontrol modeli çerçevesinde analiz edilmektedir. Model, sürekli zaman varsayımına dayalı; tek bir malın üretildiği ve tüketildiği, sonsuz sayıda özdeş birey ve firmanın bulunduğu kapalı ekonomi üzerine kuruludur. Ekonomideki teknolojik yapı insan sermayesi birikimi denklemi, fiziksel sermaye birikimi denklemi ve bütüncül Cobb-Douglas üretim fonksiyonu ile tanımlanmıştır. Bu tezin alanyazına özgün katkısı, insan sermayesi birikim denkleminin iki önemli parametresinin Türkiye verileriyle kalibre edilmesidir. Bunlar sırasıyla insan sermayesi birikim teknolojisinin verimliliğini temsil eden parametre ile eğitim ve sağlığın getirisini temsil eden parametredir. Bu kalibrasyonun nesnel gerçekliği yansıttığı varsayılmaktadır. Buradan hareketle model bağlamını tanımlayan dışsal değişkenler ve belirlenimi model denklemleri ya da verilerden tam mümkün olmayan model parametrelerine uygun aralıklar belirlenerek dengeli büyüme patikası çözümü elde edilmektedir. Ancak bu tezde, gözlemlenen gerçeklik yani uzun dönem olarak referans alınan 2010-2020 yılları arası için elde edilen dengeli büyüme patikası optimal olmayan dengeli büyüme patikası olarak yorumlanmaktadır. Bu kapsamda tipik bir Solow büyüme modeline benzer şekilde, tasarruf oranı ile eğitim ve sağlık harcamalarının oranının dışsal olarak belirlendiği optimal olmayan dengeli büyüme patikası elde edilmektedir. Ardından, aynı model bağlamında, bu kez Ramsey (1928) modeline benzer şekilde eğitim ve sağlık harcamaları ile tüketim (tasarruf) harcamalarının optimal değerleri optimal kontrol teorisi kullanılarak hesaplanmaktadır. Yani optimal dengeli büyüme patikası elde edilmektedir. Çalışmada eğitim ve sağlık harcamalarının ekonomik büyümeye etkisi stokastik olmayan dinamik bir bakış açısıyla ele alınmaktadır. Spesifik olarak neoklasik yaklaşıma alternatif monolitik çerçeve benimsememekte, aynı model bağlamında optimal olmayan dengeli büyüme patikası ile optimal dengeli büyüme patikası arasında somut bir ayrıma gidilmektedir. Bu bağlamda, bu tezde yöntembilimsel olarak çok katmanlı bir yaklaşım benimsenmekte, özgün ve yenilikçi bir bakış açısı sunulmaktadır. Dolayısıyla Türkiye verilerinden elde edilen ampirik gerçeklik optimal olmayan biçimde modellendiğinden neoklasik varsayımlardan sapmalar ortaya çıkmaktadır. Bu ise, gözlemlenen gerçeklik (pozitif) ile ideal gerçeklik (normatif) arasında karşılaştırma yapma olanağı tanımaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye'de uzun dönem olarak referans alınan 2010-2020 yılları arasında zaman indirgeme oranının yeterince düşük değerlerinde, örneğin % 8'den daha düşük değerler için, gerçekte gözlemlenen eğitim ve sağlık harcamalarının modelin öngördüğü optimal düzeyden daha düşük olduğu görülmektedir. Referans ülke olarak kabul edilen Güney Kore'nin mevcut eğitim ve sağlık harcama oranı ile insan sermayesi düzeyinin optimal düzeyi yansıttığı varsayımı altında, Türkiye için nesiller arası refahı maksimize edecek zaman indirgeme oranının en düşük % 4,23 ve en yüksek % 5,13 arasında olması gerektiği ortaya konulmuştur.

Özet (Çeviri)

This dissertation investigates the relationship between human capital and long-run economic growth in Türkiye by using an optimal control model. The model assumes closed economy operating in continuous time, characterized by a single good that is both produced and consumed and then a population of identical agents and firms. The model environment constructed in a neoclassical structure Solow-Swan growth model within human capital accumulation equation, physical capital equation and a Cobb-Douglas production function. In this thesis human capital accumulation is as a function of public expenditure on education and health. The main contribution of this thesis to the literature is the calibration of two key parameters of the human capital accumulation equation using Turkish data: one reflecting the structural productivity of human capital formation, and the other representing the return on investment in education and health. Utilizing these calibrated parameters and externally given variables, a non-optimal balanced growth path is derived following the Solow growth model, under the assumption of an exogenously given saving rate and fixed share of GDP allocated to education and health. Within the same model environment, an optimal balanced growth path is derived following the Ramsey (1928) approach, whereby the social planner endogenously determines the optimal allocation between consumption, savings, and human capital investment. This thesis studies the impact of education and health expenditures on economic growth within a non-stochastic dynamic environment. Specifically, it refrains from adopting a monolithic structure associated with the neoclassical approach and instead draws a clear distinction between non-optimal and optimal balanced growth paths within the model environment. Methodologically, this thesis utilizes a multi-dimensional analytical approach, thereby offering a novel and innovative perspective. Since the observed reality is modeled within a suboptimal framework, deviations from the neoclassical assumptions naturally emerge. This framework facilitates a meaningful comparison between observed (positive) outcomes and idealized (normative) outcomes. According to the empirical results indicates that during the 2010–2020 timeframe, used as a long run baseline for the Turkish economy, observed levels of expenditure on education and health remain below their optimal values, particularly when the social rate of time preference is relatively low for instance below % 8. The analysis indicates that, for optimal education and health expenditures in Turkey, the discount rate that maximizes intergenerational welfare should lie between 4.23% and 5.13%, under the assumption that South Korea's observed education and health expenditures and human capital index represent optimal levels.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    475390

    The relationship between economic growth and education in Turkey, Finland and South Korea

    Türkiye, Finlandiya ve Güney Kore'de eğitim ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki

    DİLARA AY ERİŞEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Ekonomiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Ekonomi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEM BAŞLEVENT

  2. Tez No

    717700

    Human capital and endogenous growth: An empirical study for Turkey

    İnsan sermayesi ve içsel büyüme: Türkiye için ampirik bir analiz

    DİDEM CİCERALİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    EkonometriYıldız Teknik Üniversitesi

    İktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE KAMA MASALA

  3. Tez No

    102669

    Sigortacılık sisteminde aktif-pasif yönetimi ve Türkiye hayat sigortası örneğinde portföy performansının boyutlarını belirleyen faktörlerin irdelenmesine ilişkin bir model denemesi

    Assets and liablity management in the insurance sector and investigating sectors that are determinating dimensions of the portfolio performance by relating to model testing in the Turkish life insurance sector

    ALİ İHSAN DOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    SigortacılıkMarmara Üniversitesi

    Bankacılık Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. ABDÜLGAFFAR AĞAOĞLU

  4. Tez No

    565331

    Beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye üzerine bir inceleme

    The effect of human capital on economic growth: A review on Turkey

    AYŞENUR SÖYLEMEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    EkonomiAtatürk Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZİYA ÇAĞLAR YURTTANÇIKMAZ

  5. Tez No

    469879

    Bilgi ekonomisi ve büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği

    Relationship between information economics and growth: A study case of Turkey

    GÜLER GELGEÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELİM ADEM HATIRLI

Geri Dön