Türkçe derslerinde karikatür kullanımı: İçerik incelemesi ve öğretmen-öğrenci görüşleri
Use of cartoons in Turkish lessons: Content review and teacher-student opinions
- Tez No: 966444
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE FIRAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Karikatür, Türkçe dersi, motivasyon, cartoon, Turkish lesson, motivation
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
Bu çalışma; çocukların bir yandan mizah anlayışlarını besleyen bir yandan da görsel içeriklerle düşünmelerine, dilin doğru kullanılmasının önemini kavramalarına, Türk dilini kurallarıyla etkili ve kalıcı şekilde öğrenmelerine, bu konuda bilinç sahibi olmalarına yardımcı olan, bu tür amaçlarla eğitim öğretim ortamlarında kullanılan karikatürlerin içerik ve tür özellikleri bakımından taşıdığı özellikleri; çocukların Türkçeyi doğru ve etkili kullanma becerilerine etkisini belirlemek için öğretmen- öğrenci görüşlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Alan kaynakları arasında doğrudan Türkçe derslerinde kullanılan karikatürlerin içeriğini ve öğretim sürecinde karikatür kullanımının çocukların Türkçeyi koruma motivasyonuna etkisini araştıran, konuya dair öğrenci ve öğretmen görüşlerine yer veren bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bakımdan alanda boşluk olduğu düşünülmektedir. Çalışmanın Türkçeyi doğru ve etkin kullanma, öğrencilerde bu konuda bilinç ve istek uyandırma amacıyla Türkçe derslerinde kullanılan karikatürlerin özelliklerini ve katkısını değerlendirecek bir çalışma olması açısından alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Nitel araştırma olarak desenlenmiş olan bu çalışmada verilerin çözümlenmesinde doküman incelemesi yönteminden faydalanılmıştır. Veriler, nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi ve görüşme tekniği yoluyla toplanmış olup içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada Türkçe derslerinde kullanılan karikatürlerin içerik özellikleri; Türkçe ders kitapları, yardımcı kaynaklar, sosyal medya ve paylaşım gruplarında yer alan vi karikatürler şeklinde sınıflanarak üç ana başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; Türkçe ders kitaplarında, eğitim bilişim ağında yer alan yardımcı kaynaklarda ve sosyal medya ve paylaşım gruplarında yer alan karikatürler konu dağılımı bakımından incelenmiş; hepsinde ortak olan tek konunun görsel okuma, grafik ve paragraf yorumlama olduğu görülmüştür. İncelenen üç veri kaynağında bu konunun ortak olmasından yola çıkılarak eğitim ortamında görsel okuryazarlığın etkili ve önemli bir öğrenme materyali olduğu ortaya konmuştur. Araştırma sonuçlarına göre karikatür kullanımının en yoğun olduğu alan sosyal medya ve paylaşım gruplarıdır. En fazla konu çeşitliliğine sosyal medya ve paylaşım gruplarında yer verilirken en az konu çeşitliliğine Türkçe ders kitaplarında yer verildiği görülmüştür. Sosyal medya ve paylaşım gruplarında konu çeşitliliğinin Türkçe ders kitaplarından ve yardımcı kaynaklardan daha fazla olması; öğretmenler tarafından karikatürün eğitim ortamında kullanılmasının önemsendiğini, ders ortamında karikatüre ihtiyaç duyulduğunu düşündürmektedir. Karikatür türünün taşıdığı özellikler bakımından Türkçe ders kitapları, yardımcı kaynaklar ve sosyal medya, paylaşım gruplarında yer alan karikatürler incelendiğinde ifade şekli bakımından yazılı, teknik bakımdan renkli, uygulanış şekli yönünden tek kare, anlam bakımından da açıklayıcı, eğitim ortamında kullanım amacına göre dikkat ve güdülenmeyi artırıcı özellikteki karikatürlerin daha fazla kullanıldığı belirlenmiştir. Taşıdıkları amaç yönünden de tartışma, beyin fırtınası, araştırma, kavram ve düşündürme yönü öne çıkan karikatür özelliklerinin ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Çalışmanın verilerine göre öğretmen ve öğrencilerin tamamına yakını karikatür okumayı sevdiklerini ifade etmişlerdir. Karikatür okuyan öğretmen ve öğrenci oranlarının paralellik göstermesi, karikatür okuryazarlığının Türkçe derslerinde sevilen bir okuryazarlık türü olduğunu göstermektedir. Türkçe öğretmenleri ve öğrenciler tarafından ders kitaplarındaki karikatür sayısı yeterli bulunmamaktadır. Çalışmada karikatürlerin hem öğretmenler hem de öğrenciler tarafından dersi verimli kıldığı ortaya konmuştur. Bu çalışmanın verileri üzerinden Türkçe derslerinde kullanılan karikatürlerin öğrencilerin dile hâkim olmak, dili doğru ve etkili kullanmak açısından gerekli olan becerileri kazanmalarında, öğrenilenlerin kalıcı olması ve hayata geçirilmesi noktasında etkili materyaller olabileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to reveal the views of teachers and students in order to determine the content and type characteristics of cartoons used in educational environments for such purposes, which help children to think with visual content, understand the importance of using the language correctly, learn the Turkish language effectively and permanently with its rules, and become conscious about this issue, and to determine their effects on children's skills to use Turkish correctly and effectively. Among the field resources, no study has been found that directly investigates the content of cartoons used in Turkish lessons and the effect of using cartoons in the teaching process on children's motivation to protect Turkish, and includes student and teacher views on the subject. In this respect, it is thought that there is a gap in the field. It is thought that the study will contribute to the field in terms of being a study that will evaluate the features and contributions of cartoons used in Turkish lessons for the purpose of using Turkish effectively and correctly, and raising awareness and desire in students on this issue. In this study, which was designed as a qualitative research, document review method was used in the analysis of data. Data were collected through document review and interview technique, which are qualitative research techniques, and analyzed with content analysis. In the research, the content features of cartoons used in Turkish lessons were examined under three main headings as Turkish textbooks, auxiliary resources, cartoons in social media and sharing groups. According to the research results; cartoons in Turkish textbooks, auxiliary resources in the education information network and social media and sharing groups were examined in terms of subject distribution; it was seen that the only common subject in all of them was visual reading, graphic and paragraph interpretation. Based on the commonality of this topic in the three data sources examined, it has been revealed that visual literacy is an effective and important learning material in the educational environment. According to the research results, the area where cartoons are used most intensively is social media and sharing groups. This is followed by auxiliary resources and textbooks. It has been observed that the most variety of topics is included in social media and sharing groups, while the least variety of topics is included in Turkish textbooks. The fact that the variety of topics in social media and sharing groups is greater than in Turkish textbooks and auxiliary resources suggests that the use of cartoons in educational environments is considered important by teachers and that cartoons are needed in the classroom. When the cartoons in Turkish textbooks, supplementary resources, social media, and sharing groups are examined in terms of the characteristics of the cartoon genre, it has been determined that cartoons that are written in terms of expression, colorful in terms of technique, single-frame in terms of application, explanatory in terms of meaning, and increase attention and motivation according to their use in educational environments are used more. It has been determined that the cartoon features that stand out in terms of their purpose are discussion, brainstorming, research, concept and thought-provoking aspects. According to the data of the study, almost all of the teachers and students stated that they liked reading cartoons. The parallelism between the rates of teachers and students reading cartoons shows that cartoon literacy is a popular type of literacy in Turkish lessons. The number of cartoons in the textbooks is not sufficient for Turkish teachers and students. It has been revealed that cartoons, which make students active in terms of thinking and also meet their need for entertainment, make the lesson productive for both teachers and students. Based on the data of this study, it is evaluated that cartoons used in Turkish lessons can be effective materials in helping students gain the skills necessary to master the language, use the language correctly and effectively, and to ensure that what is learned is permanent and put into practice.
Benzer Tezler
- Dilsel ve düşünsel becerilerin kazandırılması ve geliştirilmesi açısından Türkçe dersi metin işleme sürecinde karikatür kullanımı
The use of cartoons in the acquisition and development of language skills and intellectual skills in the text processing process of the Turkish lesson
OKAN AKGÜL
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimErciyes ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ GÖÇER
- Sosyal bilgiler öğretiminde karikatür kullanımı (Eylem araştırması)
Using caricatures in social science teaching (Action research)
BAKİ YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimErciyes Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK
- Türkçe öğretiminde otantik materyallerin kullanımı üzerine bir durum çalışması
A case study on the use of authentic materials in Turkish language teaching
MELTEM MERVE KONU
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimBursa Uludağ ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ALYILMAZ
- Fen bilimleri öğretmenlerinin teknoloji destekli alternatif ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma yeterliliklerinin belirlenmesi ve öğretmen görüşleri
Determination of science teachers' competencies in using technology supported alternative measurement and assessment tools and their opinions
GÜLTEKİN SEDA TALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLİZ AYDIN
- Postmodern kentin izinde mizah heterotopyaları: İstanbul üzerine bir değerlendirme
Humour heterotopias in the trace of postmodern city: An assessment on İstanbul
TUĞBA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER