Kamu hastanelerinin teknik verimliliğinin hibrit yöntemlerle analiz edilmesi
Analyzing technical efficiency of public hospitals with hybrid methods
- Tez No: 966671
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇAĞDAŞ ERKAN AKYÜREK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Health Care Management, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Hastaneler, bir ülkenin sağlık sisteminin en önemli yapı taşlarından biridir ve toplam sağlık harcamalarının yaklaşık %30 ila %80'ini oluşturmaktadır. Ekonomik dalgalanmalar, kamu hastaneleri ve genel olarak ulusal sağlık sistemleri de dahil olmak üzere kamu kuruluşlarının bütçeleri üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır. Bu nedenle, hastane hizmetlerinin verimliliğinin bilimsel olarak değerlendirilmesi, sağlık kaynaklarının etkin tahsisine ve toplumun sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasına önemli katkılar sağlayabilir. Hastanelerde sunulan sağlık hizmetlerinin özgün yapısı, bu kurumların ekonomide özel bir öneme sahip olmasına ve önemli maliyet girdileri oluşturmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla, hastanelerin verimlilik düzeylerinin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada, kamu hastanelerinin teknik verimliliklerinin değerlendirilmesinde Vaka Karma İndeksi'nin (VKİ) analizlere entegrasyonunun rolü ve verimlilik sonuçları üzerindeki etkisi farklı modeller aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmada üç farklı model test edilmiştir: İlk modelde VKİ analize dahil edilmemiş (M1), ikinci modelde çıktı değişkeni olarak yer almış (M2), üçüncü modelde ise ağırlıklandırma aracı olarak kullanılmıştır (M3). Araştırma evrenini, Sağlık Bakanlığı'na bağlı, 2015-2019 yılları arasında hizmet sunmuş olan A1, A2 ve B rol gruplarındaki hastaneler oluşturmaktadır. Çalışma, bu evrenin tamamını kapsayan bir tam sayım yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Analiz yöntemi olarak Veri Zarflama Analizi (VZA), Malmquist Toplam Faktör Verimliliği, Multi-MOORA ve Tobit regresyon analizi yöntemleri uygulanmıştır. Üç farklı modelin karşılaştırılması yapılmıştır ve beş yıllık bir veri seti üzerinde çalışılmıştır. Çalışmada üç farklı modelden her yıl için ayrı ayrı verimlilik skoru elde edilmiştir. VZA analizi sonuçlarından elde edilen verimli hastane oranına göre modeller karşılaştırıldığında M2 > M3 > M1 şeklinde performans sergilemişlerdir. Bu modellerden elde edilen skorlar üzerinden modellerin birbirinden farklı olup olmadığını belirlemek amacıyla Friedman testi yapılmıştır. Friedman test sonucu modeller arası istatistiksel farkların olduğu (p M2 > M1 olarak gerçekleşmiştir. VZA modelleri ile Multi-MOORA yönteminin karşılaştırmalı analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmada BCC, CCR ve süper etkinlik modelleri ile Multi-MOORA yöntemi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Özellikle BCC modelinin Multi-MOORA yönteminden sistematik olarak farklılaştığı (p
Özet (Çeviri)
Hospitals are among the most important building blocks of a country's healthcare system, accounting for approximately 30% to 80% of total health expenditures. Economic fluctuations have significant impacts on the budgets of public institutions, including public hospitals and, more broadly, national health systems. Therefore, the scientific evaluation of hospital service efficiency can make substantial contributions to the effective allocation of healthcare resources and the fulfillment of the health needs of society. The unique nature of healthcare services provided in hospitals gives these institutions a special significance in the economy and results in considerable cost inputs. Consequently, assessing and improving the efficiency levels of hospitals is of great importance. In this study, the role of integrating the Case Mix Index (CMI) into analyses for evaluating the technical efficiency of public hospitals and its impact on efficiency outcomes were examined through different models. Three different models were tested: In the first model, the CMI was not included in the analysis (M1); in the second model, it was incorporated as an output variable (M2); and in the third model, it was used as a weighting tool (M3). The study population consisted of hospitals in the A1, A2, and B role groups affiliated with the Ministry of Health that provided services between 2015 and 2019. The study was conducted using a full census method covering the entire population. As analysis methods, Data Envelopment Analysis (DEA), Malmquist Total Factor Productivity, Multi-MOORA, and Tobit regression analysis were applied. A comparison of the three different models was made using a five-year dataset. For each year, separate efficiency scores were obtained from each of the three models. According to the proportion of efficient hospitals obtained from the DEA results, the models performed as follows: M2 > M3 > M1. To determine whether the scores obtained from these models differed from each other, the Friedman test was conducted. The Friedman test results indicated statistically significant differences between the models (p M2 > M1. A comparative analysis was also conducted between the DEA models and the Multi-MOORA method. The relationships between the BCC, CCR, and super-efficiency models and the Multi-MOORA method were examined. It was found that the BCC model, in particular, systematically differed from the Multi-MOORA method (p
Benzer Tezler
- Birlikte kullanım kapsamındaki kamu hastanelerinin veri zarflama analizi yöntemi ile verimliliğinin ölçülmesi
Measuring the efficiency of public hospitals in the scope of joint utilization with data envelopment analysis method
SEDA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN AKTEPE
- Sağlıkta dönüşüm programının hastane işletmeleri üzerindeki değişim etkisi (yönetici perspektifi)
The changing effects of health transformation project on hospital business
SEDAT BOSTAN
- Hierarchical health facility location model based on user demand: The case of Bursa
Kullanıcı talebine dayalı hiyerarşik sağlık tesisi yer seçimi modeli: Bursa örneği
GÖKÇEN GÜRSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
- Sağlıkta verimlilik karne uygulamaları, hastanelerin etkinliğinin stokastik sınır yaklaşımı ile değerlendirilmesi: AI rol grubu hastaneler örneği
Efficiency in health care applications, evaluation of the efficiency of hospitals with the stockastic frontier approach: The example of the AI role group hospitals
MEHMET KOCA
Doktora
Türkçe
2021
Hastanelerİstanbul Medipol ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YETER DEMİR USLU
- Türkiye'de sağlık hizmeti sunum verimliliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of health service delivery efficiency in Turkey
TUNA AYBİKE BİLKAY GÖKTAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Sağlık YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR YALÇIN BALÇIK