Aksiyel spondiloartropatili hastalarda torakolomber fasya morfolojisinin ultrasonografik değerlendirilmesi ve miyofasyal tetik nokta varlığı ile ilişkisinin kontrol grubu ile karşılaştırılması: Pilot çalışma
Ultrasonographic evaluation of thoracolumbar fascia morphology in axial spondyloarthropathy and controls: a pilot study with clinical assessment of myofascial trigger points
- Tez No: 967023
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEBNEM ATAMAN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, Radyoloji ve Nükleer Tıp, Romatoloji, Physical Medicine and Rehabilitation, Radiology and Nuclear Medicine, Rheumatology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Aksiyel Spondiloartropati (ax-SpA), yaygın sırt ve omurga ağrısı ile karakterize, yaşam kalitesinde düşüşe ve önemli fonksiyonel kısıtlılıklara yol açan kronik bir enflamatuvar hastalıktır (1). Torakolomber fasya (TLF), omurga ve gövde boyunca kuvvetlerin iletilmesinde ve dağıtılmasında kritik bir rol oynayarak biyomekanik stabiliteyi sağlamaktadır (2). Mekanik özelliklerinin ötesinde, TLF nosiseptif özelliklere de sahiptir ve enflamatuvar ya da yapısal değişiklikler yoluyla ağrı algısına katkıda bulunmaktadır. Mikrotravmalar, adezyonlar veya enflamasyon, dorsal boynuz nöronlarının duyarlılaşmasına yol açarak ağrı sinyallerini şiddetlendirebilir ve kronik rahatsızlık döngüsü yaratabilir (3,4). Önceki çalışmalar, TLF'nin kronik bel ağrısına (KBA) önemli bir katkı sağladığını, artmış kalınlık, hareket kısıtlılığı ve değişmiş morfoloji ile ilişkili olduğunu göstermiştir (2,3). TLF'nin kronik ağrılardaki yapısal rolü kapsamlı bir şekilde incelenmiş olmakla birlikte, ax- SpA gibi enflamatuvar durumlarla ilişkisi yeterince araştırılmamıştır. Ayrıca, KBA'de yaygın olan ağrılı miyofasyal tetik noktaların (MTN'ler) varlığı, ax-SpA bağlamında değerlendirilmemiştir. Bu çalışmanın amacı, aksiyel spondiloartrit (axSpA) tanılı bireylerde torakolomber fasya (TLF) morfolojisini ve kalınlığını yüksek çözünürlüklü kas-iskelet sistemi ultrasonografisi ile değerlendirerek sağlıklı bireylerle karşılaştırmak; ayrıca TLF özellikleri ile miyofasyal tetik nokta varlığı, hastalık aktivitesi, fonksiyonel durum, yaşam kalitesi, radyolojik skorlamalar, fiziksel aktivite düzeyi ve ilaç kullanımı gibi klinik parametreler arasındaki olası ilişkileri araştırmaktır. Bu kesitsel çalışma, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Romatoloji Bilim Dalı'nda Kasım 2020 - Mayıs 2024 tarihleri arasında yürütülmüş ve Ankara Üniversitesi Etik Kurulu'ndan (Onay No: İ9-562-20, Tarih: 15.10.2020) etik onay alınmıştır. Ayrıca çalışma ClinicalTrials.gov veri tabanına kaydedilmiştir (Kayıt No: NCT06978374). Çalışmaya ASAS sınıflama kriterlerine göre aksiyal spondiloartrit (ax-SpA) tanısı almış 74 hasta ile yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 58 1 sağlıklı kontrol dahil edilmiştir. Dışlanma kriterleri arasında geçirilmiş şiddetli spinal travma veya cerrahi, spinal deformiteler (ör. skolyoz, kifoz), malignite, nörolojik defisitler, majör psikiyatrik hastalıklar, gebelik ve sistemik enfeksiyon varlığı yer almıştır. Demografik veriler, hastalık özellikleri, ilaç kullanımı ve fiziksel aktivite düzeyi (IPAQ-SF) kaydedilmiştir. Hastalık aktivitesi BASDAI ve ASDAS (CRP ve ESR bazlı versiyonlar) ile değerlendirilirken, spinal mobilite ve fonksiyonel durum BASMI ve BASFI skorları ile ölçülmüştür. Yaşam kalitesi ASQoL, entezit şiddeti MASES, radyografik hasarı ise mSASSS ve BASRI indeksleri kullanılarak analiz edilmiştir. İnflamatuar belirteçler (CRP, ESR) de değerlendirilmiştir. Torakolomber fasya (TLF) morfolojisi ve kalınlığı, L2-L3 intervertebral seviyede yüksek çözünürlüklü ultrasonografi (14–18 MHz lineer prob) kullanılarak, kas-iskelet sistemi ultrasonografisinde kör (blinded) bir uzman tarafından değerlendirilmiştir. TLF kalınlığı, subkutan doku altındaki iki hiperekojen çizgi arasındaki mesafe olarak ölçülmüş, morfoloji ise lif yapısının düzenli veya düzensiz oluşuna göre sınıflandırılmıştır. Miyofasyal tetik noktalar (MTP), manuel palpasyon yöntemiyle standart kriterler kullanılarak tespit edilmiştir. TLF özellikleri, VKİ, hastalık parametreleri ve miyofasyal tutulum arasındaki ilişkileri değerlendirmek için korelasyon analizleri yapılmıştır. İstatistiksel analizler uygun parametrik ve non-parametrik testler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 74 axSpA hastası ve 58 sağlıklı kontrol olmak üzere toplam 132 katılımcı dahil edildi. Hasta grubunda torakolomber fasya (TLF) kalınlığı, kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu (p = 0.038). Ayrıca, hasta grubunda TLF morfolojisinde düzensizlik daha sık gözlendi (p < 0.05). Miyofasyal tetik nokta bulunan hastalarda TLF kalınlığı, tetik nokta olmayanlara göre anlamlı olarak artmıştı (p = 0.015). Tetik nokta varlığı ile bazı hastalık parametreleri (BASDAI, BASFI, ASDAS-ESR, ASQoL, MASES) arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptandı (p < 0.05). Vücut kitle indeksi, TLF morfolojisi ile ilişkiliydi (p < 0.001), ancak fiziksel aktivite düzeyi ve sigara kullanımı ile ilişkili bulunmadı. bDMARD kullanan hastalarda tetik nokta görülme sıklığı, NSAİİ kullananlara göre anlamlı olarak daha düşüktü (OR = 0.213, p = 0.007). Bu çalışma, aksiyel spondiloartritli bireylerde torakolomber fasya kalınlığının arttığını ve morfolojisinde bozulmalar görüldüğünü ortaya koymuştur. TLF kalınlığı ile miyofasyal tetik nokta varlığı arasındaki anlamlı ilişki, fasya yapısındaki değişimlerin ağrı fizyopatolojisinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca, bazı klinik ve fonksiyonel parametrelerle tetik nokta ilişkisi belirlenmiş, TNF-alfa inhibitörlerinin bu noktalar üzerindeki koruyucu etkisi dikkat çekmiştir. Bulgular, TLF'nin axSpA'da potansiyel bir yapısal belirteç olabileceğini 2 göstermekte olup, ileri araştırmalarla desteklenmesi gerekmektedir. Ayrıca, TLF'nin hedeflenmesinin tedavi stratejilerine dahil edilmesi, hastalığın yönetiminde yeni bir yaklaşım sağlayarak tedavi başarısını artırma potansiyeli taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Axial spondyloarthritis (axSpA) is a chronic inflammatory disease characterized by widespread back and spinal pain, leading to reduced quality of life and significant functional limitations. The thoracolumbar fascia (TLF) plays a critical role in biomechanical stability by transmitting and distributing forces along the spine and trunk. Beyond its mechanical properties, the TLF also has nociceptive capabilities, and inflammatory or structural alterations can contribute to pain perception. Microtrauma, adhesions, or inflammation may sensitize dorsal horn neurons, creating a cycle of chronic discomfort. Previous studies have demonstrated the role of TLF in chronic low back pain (CLBP), particularly in association with increased thickness, restricted mobility, and altered morphology. However, the relationship between TLF structure and inflammatory conditions such as axSpA has not been adequately investigated. Additionally, the presence of myofascial trigger points (MTrPs), which are common in CLBP, has not been explored in the context of axSpA. The aim of this study was to evaluate thoracolumbar fascia (TLF) morphology and thickness using high-resolution musculoskeletal ultrasonography in patients with axial spondyloarthritis (axSpA), and to compare findings with healthy controls. The study also aimed to investigate the associations between TLF characteristics and clinical parameters including myofascial trigger points, disease activity, functional status, quality of life, radiographic scores, physical activity levels, and medication use. This cross-sectional study was conducted at the Division of Rheumatology, Department of Physical Medicine and Rehabilitation, Ankara University School of Medicine, between November 2020 and May 2024, with approval from the institutional ethics committee (Approval No: İ9-562-20, Date: 15.10.2020). A total of 74 patients diagnosed with axSpA (based on ASAS criteria) and 58 age- and sex-matched healthy controls were included. Exclusion criteria included history of significant spinal trauma or surgery, spinal deformities 4 (e.g., scoliosis, kyphosis), malignancy, neurological deficits, major psychiatric illness, pregnancy, or acute systemic infection. Demographic data, disease characteristics, medication use, and physical activity levels (IPAQ-SF) were recorded. Disease activity was assessed using BASDAI and ASDAS (CRP and ESR), while spinal mobility and functional status were evaluated using BASMI and BASFI. ASQoL, MASES, mSASSS, and BASRI indices were used to assess quality of life, enthesitis, and radiographic damage. TLF thickness and morphology were assessed bilaterally at the L2–L3 intervertebral level using a 14–18 MHz linear probe by a blinded physiatrist with musculoskeletal ultrasound expertise. Thickness was measured as the distance between two hyperechoic lines beneath the subcutaneous tissue, and morphology was categorized as regular or irregular. MTrPs were identified via manual palpation using standard diagnostic criteria. Correlation analyses were performed to evaluate associations between TLF findings and clinical parameters. Appropriate parametric and non- parametric statistical tests were used. A total of 132 participants (74 axSpA patients and 58 controls) were evaluated. TLF thickness was significantly higher in the axSpA group compared to controls (p = 0.038), and irregular fascia morphology was more frequently observed in patients (p < 0.05). Patients with myofascial trigger points had significantly greater TLF thickness than those without (p = 0.015). Presence of trigger points was significantly associated with BASDAI, BASFI, ASDASESR, ASQoL, and MASES scores (p < 0.05). Body mass index (BMI) was strongly associated with irregular TLF morphology (p < 0.001), while no significant associations were found with physical activity levels or smoking. The prevalence of trigger points was significantly lower among patients using bDMARDs compared to NSAID users (OR = 0.213, p = 0.007). This study revealed that individuals with axial spondyloarthritis exhibit increased thoracolumbar fascia (TLF) thickness and morphological alterations. The significant association between TLF thickness and the presence of myofascial trigger points suggests that fascial changes may play a role in the pathophysiology of pain. Furthermore, correlations were identified between trigger points and certain clinical and functional parameters, and the protective effect of TNF-alpha inhibitors on these points was noteworthy. The findings indicate that the TLF may represent a potential structural biomarker in axSpA, which requires further validation through future research. Moreover, incorporating TLF as a therapeutic target into 5 treatment strategies may provide a novel approach to disease management and has the potential to enhance treatment outcomes.
Benzer Tezler
- Aksiyel spondiloartropatili hastalarda anemi sıklığının tespiti ile sistemik immün-inflamasyon indeksi ve anti-TNF tedavisi ile etkileşimi
Exploring the frequency of anemia in axial spondyloarthritis patients: Implications for systemic immune-inflammation index and anti-TNF therapy
DUYGU GÜLER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SERKAN KILIÇOĞLU
- Aksiyel spondiloartropatili hastalarda progranulin düzeyinin hastalık aktivitesi ile ilişkisi
Başlık çevirisi yok
DİDEM İLDEMİR DOĞANGÜN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonSağlık Bilimleri ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİHA KASAPOĞLU AKSOY
- Aksiyel spondiloartropatili hastalarda galectin-3 düzeyinin hastalık aktivitesi ile ilişkisi
Başlık çevirisi yok
ESRA ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonSağlık Bilimleri ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU METİN ÖKMEN
- Aksiyel spondiloartropatili hastalarda fekal kalprotektin, serum interlökin 17/23, malondialdehit, glutatyon peroksidaz düzeyleri ve klinik, laboratuvar parametreleri, hastalık aktivite ölçekleri ile ilişkileri
Fecal calprotectin, serum interleukin 17/23, serum malondialdehyde, glutathione peroxydase and correlations with clinical, laboratory parameters, disease activitiy scales in patients with axial spondyloartropathy
MERVE SOYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
RomatolojiAnkara ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHİM KUTLAY
- Aksiyel spondiloartropatili hastalarda görülen plantar fasiitte ekstrakorporeal şok dalga tedavisinin (ESWT) etkinliği
The effect of extracorporeal shock wave therapy (ESWT) on plantar fasciitis in patients with axial spondyloarthropathy
ÖZGÜR CAN CANER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonAnkara ÜniversitesiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEHİM KUTLAY