Kanser hastası yakınlarında pozitif şemalar ile iyilik hali ilişkisinde duygu düzenleme becerilerinin aracı rolü
The mediating role of emotion regulation abilities in the relationship between positive schemas and wellbeing in caregivers of cancer patients
- Tez No: 967176
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİSA SEVİ KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Kanser hastası bir yakına bakım vermek, bireyin fiziksel, duygusal ve sosyal açılardan yoğun bir yük üstlenmesine neden olan zorlu bir yaşam deneyimidir. Bu süreçte bakım veren bireyler; belirsizlik, kaygı, tükenmişlik ve çaresizlik gibi stresörlerle başa çıkmakta zorlanmakta ve psikolojik iyilik hallerini sürdürmekte güçlük yaşamaktadır. Bu bağlamda, bakım verenlerin iyi oluşunu destekleyen bilişsel ve duygusal kaynakların anlaşılması önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, kanser hastası yakınlarında pozitif şemalar, duygu düzenleme becerileri ve psikolojik iyilik hali arasındaki ilişkileri incelemek ve pozitif şemalar ile iyilik hali arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin aracılık rolünü değerlendirmektir. Pozitif şemalar; bireyin temel duygusal ihtiyaçlarının sağlıklı biçimde karşılanmasıyla gelişen, kendine, diğerlerine ve dünyaya dair olumlu inanç ve varsayımları içeren bilişsel yapılardır. Psikolojik iyilik hali ise bireyin fiziksel, duygusal, sosyal, entelektüel ve yaşamı anlamlandırma gibi alanlardaki ihtiyaçlarının dengeli bir biçimde karşılandığı sürdürülebilir bir iyi olma durumudur. Bu çalışmada iyilik halini konu alan, İyilik hali yıldızı modeli kullanılmıştır. Duygu düzenleme becerileri ise bireyin duygularını tanıma, anlama, kabul etme ve gerektiğinde düzenleyebilme yetisini kapsayan psikolojik süreçlerdir. Araştırmanın örneklemini, kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılan 387 kanser hastası yakını oluşturmuştur. Veriler, çevrimiçi olarak uygulanan Kişisel Bilgi Formu, Young Pozitif Şemalar Ölçeği, İyilik Hali Yıldızı Ölçeği ve Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği ile toplanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon analizi ile, aracılık modeli ise PROCESS Macro 4.2 kullanılarak Bootstrap yöntemiyle (5000 örneklem) test edilmiştir. Elde edilen bulgular, pozitif şemalar ile psikolojik iyilik hali arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca duygu düzenleme becerilerinin hem pozitif şemalar hem de psikolojik iyilik hali ile anlamlı şekilde ilişkili olduğu ve bu iki değişken arasındaki ilişkide anlamlı bir aracı rol üstlendiği belirlenmiştir. Bu bulgular, kanser hastası yakınlarının psikolojik dayanıklılıklarının artırılmasına yönelik geliştirilecek psikososyal müdahalelerde pozitif şemalar ve duygu düzenleme becerilerinin güçlendirilmesine odaklanılması gerektiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Providing care for a relative diagnosed with cancer is a challenging life experience that places a significant physical, emotional, and social burden on the caregiver. During this process, caregivers often struggle to cope with stressors such as uncertainty, anxiety, burnout, and helplessness, making it difficult to maintain their psychological well-being. In this context, understanding the cognitive and emotional resources that support caregivers' well-being is of great importance. The aim of this study is to examine the relationships between positive schemas, emotion regulation skills, and psychological well-being among relatives of cancer patients, and to evaluate the mediating role of emotion regulation skills in the relationship between positive schemas and psychological well-being. Positive schemas are cognitive structures that reflect healthy beliefs and expectations about oneself, others, and the world, developed through the fulfillment of basic emotional needs. Psychological well-being refers to a sustainable state in which an individual experiences balance across physical, emotional, social, intellectual, and existential dimensions. In this study, well-being is evaluated through the Well-being Star Model. Emotion regulation skills refer to psychological processes that enable individuals to recognize, understand, accept, and when necessary, modify their emotional experiences through cognitive or behavioral strategies. The sample of the study consisted of 387 relatives of cancer patients, reached through a convenience sampling method. Data were collected online using the Personal Information Form, Young Positive Schema Questionnaire, Well-being Star Scale, and Emotion Regulation Skills Scale. Pearson correlation analysis was used to examine the relationships between variables, and the mediation hypothesis was tested through a series of regression-based path analyses using PROCESS Macro 4.2 with the Bootstrap method (5000 resamples). The results revealed significant and positive relationships between positive schemas and psychological well-being. In addition, emotion regulation skills were positively associated with both positive schemas and psychological well-being. Mediation analysis indicated that emotion regulation skills significantly mediated the relationship between positive schemas and psychological well-being. These findings emphasize the importance of incorporating both positive schemas and emotion regulation skills into psychosocial interventions aimed at enhancing the psychological resilience of cancer caregivers.
Benzer Tezler
- Kanser hastası yakınlarında belirsizliğe tahammülsüzlük, zihinselleştirme ve sağlık anksiyetesi ilişkisi ve yordayıcılığının incelenmesi
Investigation of the relationship and predictiveness of uncertainty intolerance, mentalization, and health anxiety in relatives of cancer patients
İREM VAROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBartın ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN ÇAĞATAY ULUS
- Meme kanserli hastalarda stigmanın (Damgalanmanın) psikiyatrik morbidite ve travma sonrası büyüme ile ilişkisi
The relationship between stigma, psychiatric morbidity and post-traumaticgrowth in breast cancer patients
NEVZAT ÇAMLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriPamukkale ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLFİZAR VARMA
- Kemoterapi alan hastalara bakım veren aile üyelerinin yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler
Care of patients with chemotherapy quality of life of family members and affecting factors
ŞULE ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Hemşirelikİstanbul Okan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN YÜRÜGEN
- Kanser hastaları ve yakınları ile ölümcül olmayan hastalar ve yakınlarının psikolojik bazı değişkenler yönünden karşılaştırılması
The comparison of cancer patiens and their relatives with patiens that do not have fatal diseases and their relatives in point of psychological some variables
SERPİL YAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET KÖK
- Kanser hastası yakınlarının depresyon, anksiyete durumları ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki
The effects of depression and anxiety in cancer patients' relatives on their quality of life is aimed
YAĞMUR DİRİK