Sağlık sisteminin dönüşümünde finansmanın rolü: Araçsallaştırılan sosyal güvenlik
The role of financing in the transformation of the healthcare system: Instrumentalized social security
- Tez No: 967308
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OZAN ZENGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Sağlıkta Dönüşüm Programı, Genel Sağlık Sigortası, kamu yönetimi, sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri finansmanı, evrensel sağlık sistemi, Health Transformation Program, General Health Insurance, public administration, social security, health care financing, universal health system
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 394
Özet
Bu çalışma, 2000'li yıllardan itibaren Türkiye'de sağlık sisteminde yaşanan yapısal dönüşüm sürecinde finansman politikalarının ve sosyal güvenlik sisteminin nasıl araçsallaştırıldığını analiz etmektedir. Sağlık hizmetleri yalnızca biyolojik bir gereksinim değil, aynı zamanda toplumsal eşitsizliklerin hem yansıması hem de yeniden üretim aracı olarak ele alınmakta; sağlık finansmanındaki tercihler ise neoliberal kamu yönetimi yaklaşımları çerçevesinde değerlendirilmektedir. Tezin temel varsayımı, sağlık hizmetlerinin finansman modelinin teknik bir unsurun ötesinde, devletin yurttaşla kurduğu ilişki biçimini ve sosyal haklara dair politik yönelimleri yansıttığıdır. OECD, TÜİK, SGK ve Sağlık Bakanlığı verilerine dayalı nicel analizler yoluyla sağlık harcamalarının seyri, hizmet sunumundaki yapısal değişiklikler ve kamu-özel sektör arasındaki kaynak dağılımları incelenmiştir. Bulgular, sosyal güvenlik sisteminin neoliberal ilkeler doğrultusunda yeniden yapılandırıldığını; bu dönüşümün sağlık hakkını piyasa temelli kriterlerle tanımlanan bir hizmete dönüştürdüğünü göstermektedir. Kamu finansman mekanizmalarıyla özel sektörün sistemdeki payı artırılmış; sonraki süreçte Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modelleri aracılığıyla bu ağırlık ölçek ekonomileri temelinde kurumsallaştırılmıştır. Prim esasına dayalı GSS modeli ise işgücü piyasasındaki kırılganlık, gelir adaletsizliği ve kayıt dışı istihdam gibi etkenler nedeniyle hem kapsayıcılık hem de sürdürülebilirlik açısından ciddi sınırlılıklar taşımaktadır. Çalışma, sağlık hizmetlerinin finansmanına ilişkin mevcut yapının, evrensel sağlık sistemi ilkelerini de içerecek biçimde; toplumsal eşitlik, sosyal adalet ve kamu yararını esas alan bir perspektifle yeniden yapılandırılması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study analyzes how financing policies and the social security system have been instrumentalized in the structural transformation process of the health system of Türkiye since the 2000s. Health services are viewed not only as a biological necessity but also as a reflection and a means of reproduction of social inequalities; choices in health financing are evaluated within the framework of neoliberal public management approaches. The fundamental assumption of this thesis is that the healthcare financing model reflects not only a technical element but also the nature of the state's relationship with its citizens and its political orientation toward social rights. Quantitative analyses based on data from the OECD, TURKSTAT, SSI, and the Ministry of Health were used to examine the trend of health expenditures, structural changes in service provision, and the distribution of resources between the public and private sectors. The findings indicate that the social security system has been restructured in line with neoliberal principles; this transformation has turned the right to health into a service defined by market-based criteria. The private sector's share in the system has been increased through public financing mechanisms; in the following period, this weight has been institutionalized on the basis of scale economies through Public-Private Partnership (PPP) models. However, the premium-based General Health Insurance model faces serious limitations in terms of both inclusiveness and sustainability due to factors such as labor market fragility, income inequality, and informal employment. The study highlights the need to restructure the current health financing framework to incorporate the principles of a universal health system, based on a perspective that prioritizes social equality, social justice, and the public interest.
Benzer Tezler
- Sağlık sistemindeki neoliberal dönüşümün sağlık insan gücü üzerindeki etkileri
The impacts on manpower for health of neoliberal transformation in health systems
AYHAN GÖRMÜŞ
Doktora
Türkçe
2011
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUVVET LORDOĞLU
- Türkiye'de sağlık sisteminin dönüşümü: Toplumsal yansıma örnekleri
Health care system transformation in Turkey: Examples of the social reflection
EGEMEN CEVAHİR
Doktora
Türkçe
2013
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞULE DALDAL
- 2003 yılı itibariyle Türk sağlık sisteminde dönüşüm programı
Transformation of Turkish health system since the year 2003
MUSTAFA CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiKastamonu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR KENAN GÜL
- Aile hekimliği uygulamasının sağlık personeli tarafından değerlendirilmesi (İzmir ili Konak ilçesi örneği)
The assessment of family medicine practice by health care staff (Sample for the district of Konak in the province of İzmir)
FİLİZ UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
HastanelerBeykent Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEVZAT DEVEBAKAN
- Türk genel sağlık sigortasındaki dönüşümün sosyal güvenliğin evrensel dönüşümüne uygunluğu açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the transformation of Turkish universal health insurance in terms of its compliance with the universal transformation of social security
DUYGU AÇIK
Doktora
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriBursa Uludağ ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ALPER