Yabancı diller yüksekokulu müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranışlarının okullarının öğrenen örgüt olma eğilimleri üzerindeki etkisi: Psikolojik güvenliğin aracı rolü
The impact of the inclusive leadership behaviour of directors of schools of foreign languages on the learning organization tendencies of their schools: The mediating role of psychological safety
- Tez No: 967316
- Danışmanlar: PROF. DR. NECLA ŞAHİN FIRAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetçiliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
Bu araştırmanın amacı, Yabancı Diller Yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının algılarına dayalı olarak, okul müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranışlarının, okullarının öğrenen örgüt olma düzeyleri üzerindeki etkisinde psikolojik güvenliğin aracı rolünü belirlemektir. Yine bu araştırma ile ilgili değişkenlerin müdürlerin mesleki ve bazı bireysel özellikleri (cinsiyeti, unvanı, yöneticilik eğitim alıp almamaları, yöneticilik deneyimi, çalışılan üniversitenin vakıf ya da devlet oluşu) ve öğretim elemanlarının mesleki ve bazı bireysel özelliklerine (cinsiyeti, mesleki deneyimi, çalışılan üniversitenin vakıf ya da devlet oluşu, öğrenim düzeyi) göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Son olarak ise öğretim elemanlarının algılarına göre Yabancı Diller Yüksekokul müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranışı gösterme düzeylerinin, okullarının öğrenen örgüt olma düzeyleri üzerindeki etkisinde psikolojik güvenliğin aracılık rolünün olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. 2023-2024 Akademik Yılında yürütülen araştırmada, Türkiye'nin yedi bölgesinde bulunan 49 Yabancı Diller Yüksekokulunda görev yapan 406 öğretim elemanından veri toplanmıştır. Araştırmanın amacı ve yaklaşımı ile uyumlu olacak şekilde ilişkisel tarama modeli kullanılarak veriler nicel yöntemle toplanmıştır. Yabancı Diller Yüksekokul müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranışını ölçmek için Carmeli vd.(2010) tarafından geliştirilen ve Çakıcı ve Gül'ün (2021) Türkçe'ye uyarladığı Kapsayıcı Liderlik Ölçeği, Yabancı Diller Yüksekokullarının öğrenen örgüt yapılarını tespit etmek için Bowen vd.'nin (2007) geliştirdikleri ve Şahin vd. (2014) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Öğrenen Örgüt Profili Ölçeği [Learning Organization Profile Scale (LOPS)], Yabancı Diller Yüksekokullarında görev alan öğretim elemanlarının psikolojik güvenlik algılarını ölçmeye yönelik olarak Edmondson (1999) tarafından geliştirilen ve Yener (2015) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Psikolojik Güvenlik Ölçeği olmak üzere toplam üç ölçek kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin (aritmetik ortalama ve standart sapma) yanı sıra, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H testi ve Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılmıştır. YEM kapsamında doğrulayıcı faktör analizi ve yol analizinden yararlanılmıştır. Modelde kapsayıcı liderlik bağımsız değişken, öğrenen örgüt düzeyi bağımlı değişken ve psikolojik güvenlik aracı değişken olarak tanımlanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 23,0 ve JAMOVI programları ile analiz edilmiştir. Bulgular, öğretim elemanlarının algılarına göre okul müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranış düzeylerinin yüksek, psikolojik güvenlik düzeylerinin olumlu ve okulların öğrenen örgüt olma düzeylerinin oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. Bulgular, müdürlerin kapsayıcı liderlik davranışlarının öğretim elemanlarının algılarına göre müdürlerin unvanına, yöneticilik deneyimine ve çalıştıkları okul türüne göre anlamlı farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Doktor öğretim üyeleri ve öğretim görevlileri, kapsayıcı liderlik açısından profesörler ve doçentlere kıyasla daha yüksek algılanmıştır. Deneyim bakımından, 10 yıldan fazla yöneticilik tecrübesine sahip müdürler daha az deneyimlilere kıyasla daha kapsayıcı bulunmuştur. Vakıf üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanları da devlet üniversitelerindekilere göre müdürlerinin kapsayıcı liderliğini daha yüksek düzeyde algılamıştır. Psikolojik güvenlik algısı açısından da benzer farklılıklar gözlenmiş; doktor öğretim üyeleri ile daha kıdemli yöneticiler ve vakıf üniversite çalışanları daha yüksek psikolojik güvenlik düzeyleriyle ilişkilendirilmiştir. Öğrenen örgüt olma düzeyine ilişkin olarak ise öğretim elemanları, özellikle“Saygı”,“Karşılıklı Destek”,“Güven”ve“Ortak Amaç”boyutlarında yüksek düzeyde olumlu algılar sergilemişlerdir. Bununla birlikte,“Katılım”ve“Hatalara Hoşgörü”boyutlarındaki ortalamaların diğer boyutlara kıyasla bir miktar daha düşük olması, karar alma süreçlerine daha geniş katılım sağlanması ve risk alma konularında gelişim alanlarının bulunduğunu göstermektedir. Yapısal eşitlik modellemesi sonuçları, Yabancı Diller Yüksekokulu müdürlerinin kapsayıcı liderlik davranışlarının okulların öğrenen örgüt olma düzeyleri üzerindeki etkisinde psikolojik güvenliğin anlamlı bir aracılık rolü üstlendiğini ortaya koymuştur. Bu doğrultuda, kapsayıcı liderliğin öğrenen örgüt yapısını güçlendirmesinin, öğretim elemanlarının psikolojik güvenlik algılarıyla yakından ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda, okulların öğrenen örgüt olma eğilimini artırmak isteyen eğitim yöneticilerinin, kapsayıcı liderlik özelliklerini geliştirmenin yanı sıra, psikolojik güvenliği destekleyen bir örgüt iklimi oluşturma konusunda da hassasiyet göstermelerinin kritik öneme sahip olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate the mediating role of psychological safety in the impact of the inclusive leadership behaviour of directors of Schools of Foreign Languages on the learning organization tendencies of their schools, based on the perceptions of faculty members. The study also examines whether the key variables differ significantly according to certain professional and personal characteristics of the directors (e.g., gender, academic title, managerial training background, managerial experience, and whether they work at a public or private university) and of the faculty members (e.g., gender, professional experience, type of institution, and educational background). The research was conducted during the 2023–2024 academic year, with data collected from 406 faculty members working at 48 Schools of Foreign Languages across Türkiye's seven geographical regions. Employing a relational survey model in line with the study's aim and design, quantitative data were collected using three instruments: The Inclusive Leadership Scale developed by Carmeli et al. (2010) and adapted into Turkish by Çakıcı and Gül (2021); the Learning Organization Profile Scale (LOPS) developed by Bowen et al. (2007) and adapted by Şahin et al. (2014); and the Psychological Safety Scale developed by Edmondson (1999) and adapted into Turkish by Yener (2015). Descriptive statistics (mean and standard deviation), the Mann-Whitney U test, the Kruskal-Wallis H test, and Structural Equation Modeling (SEM) were employed for data analysis. Confirmatory factor analysis and path analysis were conducted within the SEM framework. Inclusive leadership was modelled as the independent variable, learning organization tendencies as the dependent variable, and psychological safety as the mediating variable. Analyses were performed using SPSS 23.0 and JAMOVI. The findings reveal that a siginificant proportion of faculty members perceive their directors demonstrate high levels of inclusive leadership. In additioni they reported positive perceptions of psychological safety, while also regarding their schools as exhibiting strong learning organization characteristics. Significant differences in perceptions of inclusive leadership were found based on directors' titles, managerial experience, and the type of institution. Assistant professors and lecturers were perceived as more inclusive than associate and full professors; directors with more than ten years of experience were perceived as more inclusive than those with less experience; and directors at private universities were perceived as more inclusive than those at public institutions. Similar differences were observed in perceptions of psychological safety. In terms of learning organization tendencies, faculty members exhibited highly positive perceptions particularly in the dimensions of“Respect,”“Mutual Support,”“Trust,”and“Shared Purpose.”However, the relatively lower mean scores observed in the dimensions of“Participation”and“Tolerance for Mistakes”suggest that there are areas for improvement concerning broader involvement in decision-making processes and encouraging risk-taking behaviors. The results of the structural equation modeling revealed that psychological safety plays a significant mediating role in the effect of the inclusive leadership behaviors of School of Foreign Languages directors on the schools' levels of becoming learning organizations. In this context, strengthening the learning organization structure through inclusive leadership was found to be closely associated with instructors' perceptions of psychological safety. Therefore, it can be suggested that educational leaders who aim to enhance their schools' capacity as learning organizations should not only focus on developing inclusive leadership behaviors but also prioritize creating an organizational climate that supports psychological safety.
Benzer Tezler
- Yabancı diller yüksekokulu müdürlerinin anlayış gösterme davranışları,öğretim elemanlarının yılgınlık düzeyleri: İzmir ili örneği
Tolerance behaviours of the directors of foreign language schools and mobbing levels of instructors
HURİYE JALE GÜNEŞ COŞARDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REŞİDE KABADAYI
- Yabancı diller yüksekokulu müdürlerinin dağıtıcı liderlik davranışlarının öğretim elemanlarının iş doyumları üzerindeki etkisi
The effect of distributive leadership behaviours of foreign language schools' principals on the job satisfaction of instructors
SEHER İŞCAN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN TANRIÖĞEN
- Yükseköğretimde işyeri ruhsallığının öğretim görevlilerinin görüşlerine göre modellenmesi
Modelling workplace spirituality in higher education according to lecturers' opinions
İLKNUR ALTAY GÖKMEN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU
- School of foreign languages directors' views on leadership and management, qualifications for appointment, and continuing professional development needs: A qualitative study in Turkish context
Yabancı diller yüksekokul müdürlerinin liderlik ve yönetime, atanma niteliklerine ve sürekli mesleki gelişim ihtiyaçlarına ilişkin görüşleri: Türkiye bağlamında nitel bir çalışma
MEHMET SALİH YOĞUN
Doktora
İngilizce
2025
İngiliz Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YONCA ÖZKAN