Din, mezhep ve tasavvuf ekseninde Yezidiliğe metodolojik bir yaklaşım
A methodological approach to Yezidism in the context religion, sect and sufism
- Tez No: 967535
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMET TUNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Şırnak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Günümüzde en çok tartışılan dini topluluklardan biri olan Yezidilik; batıni, senkretik, heterodoksal bir yapı olarak karşımıza çıkmış, şifahi aktarımın yoğunlukta olduğu bir inanç olmasından ötürü kökeni ve kimliği üzerindeki tartışmalar güncelliğini korumuştur. Genelde bu tartışmalar Yezidi kavramı, Melek Tavus ve Şeyh Adi b. Müsafir gibi konuların odağında devam etmiştir. Yezidiliğin kavramsal karşılığı, toplumsal muhalif yönünün oluşmasında etkili olan sebepler ve kültürel doku irdelenmiş, buna bağlı olarak Yezidilerin toplumsal baskılara karşın içine girdikleri sosyal izolasyonun sonuçları, Melek Tavus profili ve şeytan ile kurulan ilişkinin arka planı, Şeyh Adi b. Müsafir'e yüklenilen misyonun nedenleri de ele alınan ve tartışılan konular arasında yerini almıştır. Yezidiliğin inanç, ibadet, ahlak, mistik değerler, sosyo-kültürel, etno-dinsel boyutuyla çok çeşitli bir kimlik yapısına sahip olması onu farklı bilimsel alanların kapsamına almıştır. Bu yönüyle Yezidilik, üç farklı disiplin tarafından özellikle mercek altına alınmıştır. Bu disiplinler; dinler tarihi, mezhepler tarihi ve tasavvuftur. Yezidilik; Kutsal varlık, kutsal zaman ve mekan, mitoloji, sembolizm gibi özgün inanç ilkelerinden dolayı dinler tarihinde ele alınırken Ehl-i Sünnet alimi Şeyh Adi b. Müsafir'le ilişkisi, fıkhi formlar ve lingüsitik benzerliklerden dolayı da mezhepler tarihinde ele alınmıştır. Ayrıca Şeyh Adi b. Müsafir'in tasavvufi kimliğe sahip olması, Melek Tavus'un taşıdığı anlam ve Şeytan ile kurulan ilişkisi tasavvufi bir oluşum olarak irdelenmesini gerekli kılmıştır. Bu durum Yezidiliğin inanç kimliği noktasında bir karmaşa yaşamasına neden olmuştur. Dolayısıyla Yezidiliğe bir din, mezhep veya tasavvufi oluşum olarak bakıldığında hangi etmenlerden kaynaklı olarak bu sonuca varıldığı ile ilgili vurgular tahlil ve tasnif edilmiş, nihayetinde ise din, mezhep ve tasavvuf ekseninde Yezidiliğin inanç kimliği metodolojik bir yaklaşımla teşhis edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Yazidism, one of the most discussed religious communities today, has emerged as an esoteric, syncretic, heterodox structure. Since it is a belief in which oral transmission is intense, discussions on its origin and identity have remained current. Generally, these discussions; The concept of Yazidi continued in the focus of issues such as Melek Tavus and Şeyh Adi. In our study, the conceptual meaning of Yazidism, its focal points, the reason and cultural texture that was effective in the formation of its social opposition aspect were examined; A classification was made considering the profile of Melek Tavus and the background of the relationship established with the devil and the reasons for the mission assigned to Sheikh Adi. The diverse identity structure of Yazidism, with its beliefs, practices, ethics, mystical values, and socio-cultural and ethno-religious dimensions, has brought it under the scope of various scientific fields. In this regard, Yazidism has been particularly scrutinized by three different disciplines: the history of religions, the history of sects, and mysticism. Yazidism is addressed in the history of religions due to its unique belief principles such as the sacred entities, sacred time and space, mythology, and symbolism, while its relationship with the Sunni scholar Sheikh Adi b. Musafir, legal forms, and linguistic similarities have led to its examination in the history of sects. Furthermore, Sheikh Adi b. Musafir's Sufi identity, the meaning associated with Malak Tawus, and the relationship established with the Devil necessitated the examination of Yazidism as a Sufi formation. This situation has caused a confusion regarding the identity of Yazidi beliefs. when Yazidism is examined as a religion, sect, or Sufi formation, the factors leading to these conclusions have been analyzed and classified. Ultimately, Yazidism's belief identity has been identified through a methodological approach within the axes of religion, sect, and Sufism.
Benzer Tezler
- Ehl-i sünnet'in Kerrâmiyye eleştirisi
The critique of ahl as-sunnah to Karrâmiyya
ZEYNEP ALİMOĞLU SÜRMELİ
Doktora
Türkçe
2017
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET BAĞLIOĞLU
- İmam Mâtürîdî'nin rızık anlayışı
Imam Mâturidî's understanding of rızık
SEMA PERK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÇELİK
- Şeyh el-Bâlkî ve tasavvufi görüşleri
Şeyh al-Balik and tasavvufi visuals
RAQEEB RASOOL HASAN
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FERZENDE İDİZ