Dıoscorıdes'in De Materıa Medıca eserinin 11-14.yy İslâm geleneğindeki bitki tasvirlerinin analizi
Analysis of plant illustrations in the Islamic tradition (11th-14th centuries) from Dioscorides' De Materia Medica
- Tez No: 967543
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SABRİYE HİLAL ARPACIOĞLU, DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET GÖKSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Botanik, Bitki Çizimi, Dioscorides, Peri Hiles İatrikes, De Materia Medica, Kitabül Haşâiş, Botanical, Botanical Illustration, Dioscorides, Peri Hiles İatrikes, De Materia Medica, Kitabül Haşayiş
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Bu çalışma Dioscorides'in Latince ismiyle De Metaria Medica eserinin İslâm yazma geleneği içerisinde farklı yüzyıllarda yapılmış Arapça çevirilerindeki resimli 4 el yazması eserde tespit edilen ortak 7 bitki tasvirlerinin analizini yapmaktadır. Ortak bitkiler tespit edilirken De Materia Medica eserinin ilk resimli nüshası ve çevirilerin bu eser üzerinden yapılmış olmasından dolayı Anicia Juliana Kodeksi temel alınmıştır. Tezimizde Kodekste yer alan bitki çizimlerinin hangi yazmalarda mevcut olduğu, önceki ve sonraki dönemlerde nasıl takip edilip ne şekilde çizildiği sorularının cevapları bulunmaya çalışılmıştır. Böylelikle aynı bitkinin farklı yüzyıllardaki Arapça çevirilerinde nasıl çizilip yorumlandığı tespit edilmiştir. Tezin amacı, Dioscorides'in De Metaria Medica kitabının İslâm geleneği içerisinde yapılmış olan çeviri nüshalarında yer alan bitki çizimlerinin tarihi süreç içerisindeki kıyaslanmasıdır. Çalışmanın birinci bölümünde Dioscorides'in hayatı ve yazmış olduğu De Metaria Medica adlı eserinin İslâm literatürü tarafından alımlanışı hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde; 11-14.yy. arası inceleyeceğimiz De Metaria Medica'ya ait Arapça resimli el yazmalarına ve dönemin tasvir sanatına dair bilgiler verilmiş; üçüncü bölümde ise; 11-14.yy. arası incelenen yazma eserlerde ortak olarak tespit edilen 7 bitkinin kadrajlı çizimleri yapılmış ve bu çizimler, biçimsel özellikleri ile ve sanatsal değerleri açısından analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde, tespit edilen yedi ortak bitkiye ait 11-14. yüzyıllar arasındaki yazma eserlerde yer alan tam sayfa görüntüleri ve çizimleri tablo haline getirilmiş; bitkilerin sayfadaki konumu, biçimsel ve sanatsal özellikleri yüzyıllar arasındaki farklılıklar açısından karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study analyzes the depictions of seven common plants identified in four illustrated Arabic manuscript translations of De Materia Medica, originally authored by Dioscorides. These manuscripts, created in different centuries within the Islamic manuscript tradition, have been examined in comparison with the earliest illustrated version of De Materia Medica, the Anicia Juliana Codex. Since later translations were based on this codex, it serves as the foundation for this research. The thesis seeks to answer the following questions: In which manuscripts are the plant illustrations from the Anicia Juliana Codex found? How were these illustrations replicated and interpreted across different periods? By analyzing these aspects, the study determines how the same plants were illustrated and interpreted in Arabic translations from different centuries. The aim of this thesis is to compare and analyze the historical evolution of plant illustrations in the Arabic manuscript translations of Dioscorides' De Materia Medica within the Islamic tradition. The first chapter provides an overview of Dioscorides' life and the reception of De Materia Medica in Islamic literature. The second chapter examines the Arabic illustrated manuscripts of De Materia Medica from the 11th to 14th centuries, along with information about the artistic traditions of that period. The third chapter presents framed drawings of the seven common plants found in these manuscripts, analyzing their formal characteristics and artistic value. In the fourth chapter, full-page illustrations of the seven identified plants from manuscripts dating between the 11th and 14th centuries are organized in tables, allowing for a comparative evaluation of their spatial positioning, formal elements, and artistic differences over the centuries.
Benzer Tezler
- 16. yy. İtalyanca ve Almanca ile 18. yy. Osmanlı Türkçesi De Materia Medica şerhleri üzerinden soporifik drogların incelenmesi
Examination of soporific drugs through de Materia Medica commentaries in 16th century Italian and 18th century Ottoman Turkish
MUKADDES ÇAPAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiBilim Tarihi ve Felsefesi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA YAVUZ
- De materia medica ve Edviye-i müfrede ışığında Anadolu'da bitkilerle tedavi
Therapy with herbal drugs in Anatolia in the light of De materia medica and Edviye-i müfrede
ÖZGÜR KIRAN
Doktora
Türkçe
2017
Deontoloji ve Tıp TarihiÇukurova ÜniversitesiTıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİ SELİM KADIOĞLU
- Osmaniye ilçelerinin bazı köylerinde etnobotanik araştırmalar
Ethnobotanic research in some villages of the districts of Osmaniye
HÜSEYİN KESKİNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyolojiOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSNİYE AKA SAĞLIKER
- Türkiye Selçuklu Devleti'nin sağlık hizmetleri ve tıp
Health service and medicine in Turks Seljukian state
ERDAL ERASLAN