Geri Dön

Marmara Bölgesi fevk, sıcaklık ve yağış ilişkisi

Relationship between extreme events, temperatures and precipitation in the Marmara Region

PDF İndir

  1. Tez No: 967553
  2. Yazar: DİLAN ÇAĞLA TUNÇ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYHAN KAHYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Meteoroloji, Meteorology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Atmosfer Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 211

Özet

İklim Değişikliği günümüz dünyasının en önemli konularından biri haline gelmiştir. Aslında normal bir süreç olan İklim Değişikliği kavramı Sanayi Devrimi döneminden bu yana kontrolsüz ve bilinçsiz faaliyetler neticesinde doğada farklı bir boyut kazanmış ve artan sıcaklıklar uzun süredir bölgeler üzerinde hakimiyetini sürdüren iklim elemanlarının değişimine yol açmaya başlamıştır. Bu değişimler yaşanan afetlerin üzerinde de etkili olmaktadır. Afet, toplumları veya doğayı olumsuz anlamda etkileyen, bir anda ortaya çıkan, fiziksel, ekonomik ve sosyal açıdan kayıplara sebep olan ve yerel imkanlarla çözüme kavuşturulamayan insan ya da doğa kaynaklı olayların bütünüdür (Varol &Gültekin, 2016; Kadıoğlu, 2008). Afet Epidemiyolojisi Araştırma Merkezi (CRED) ve Münih Reasürans Şirketinin (2009) hazırladıkları“Afet Kategorisi Sınıflandırılması ve Operasyonel Amaçlar İçin Tehlike Terminolojisi”afetleri 5 kategori altında; jeofiziksel afetler, meteorolojik afetler, hidrometeorolojik afetler, klimatolojik afetler ve biyolojik afetler olarak ayırmışlardır. Bahsi geçen beş kategoriden üçü meteoroloji ile ilişki olup meteorolojik değişimlerden en çok etkilenen grubu oluşturmaktadırlar. İklim değişikliği zaman içerisinde yaşanan meteoroloji kökenli afetlerin şiddetini, sıklığını ve süresine etki ettiği bilinmektedir (Kadıoğlu, n.d.). İklim Değişikliği Konusunda Hükümetler Arası Panelin (IPCC) 19. yüzyılda doğal etkilerin iklim sistemini etkilediğini bununla birlikte antropojenik iklim değişikliğini hipotez olarak öne sürdükleri biliniyor. 1970'ler itibariyle insan aktivitelerin iklim sisteminin sıcaklık etkisi teoriden kabul edilen bir gerçeğe dönüşmüştür. IPCC'nin ilk analiz raporundan son raporuna kadar insanın iklim değişikliğine olan etkisinin kanıtları bu süreçte güçlenmiş ve raporlanmıştır (2021). Dünya'nın yüzey sıcaklığındaki, sıcaklık artışı bölgesel ve mevsimsel sıcaklık ekstremlerine katkıda bulunur. Bu artış kar örtüsü oluşumunda ve buzul denizlerdeki buz örtüsünde azalmaya, şiddetli yağışların şiddetini artırmaya bununla birlikte bitki ve hayvanların doğal ortamlarında değişikliklere sebep olmaktadır (Lindsey & Dahlman,2024). Kısaca artan sıcaklıklar, bölgesel ve mevsimsel sıcaklık ekstremlerine katkıda bulunur. Bu artış kar örtüsü oluşumunda ve buzul denizlerdeki buz örtüsünde azalmaya, şiddetli yağışların şiddetini artırmaya bununla birlikte bitki ve hayvanların doğal ortamlarında değişikliklere sebep olmaktadır (Lindsey & Dahlman,2024). Bu çalışmada tarihsel meteorolojik verilere bakılarak Marmara Bölgesinde sıcaklık, diğer önemli parametrelerden biri olan yağış ve ülkemizde özel bir isimle raporlanan zarar verici boyutlardaki meteorolojik hadiselerin ilişkisi incelenmiştir. Yapılan çalışma ile sıcaklık, yağış ve fevk verilerinde geçmişten günümüze nasıl bir değişim izlediği, bununla birlikte verilerin homojenlikleri, parametrik olup olmaması ve verilerdeki trendler analiz edilmiştir. Veriler arasındaki ilişkiler de korelasyon incelemelerine tabi tutulmuştur. Sonuç olarak, yıllara ve mevsimlere göre ayrılan sıcaklık, yapış parametrelerinin ve fevk sayılarının homojenlik testlerine göre İstanbul için minimum sıcaklık Von Neumann testinden, Balıkesir ve Yalova yağış parametreleri Von Neumann testinden ve Kırklareli fevk verileri Von Neumann testinden geçmiştir. Bunların dışında kalan her parametre tüm şehirler için homojenlik testlerinden kalmıştır. Parametrik testlerinden sıfır hipotezi geçerli olan Balıkesir iline ait minimum sıcaklık ve fevk ilişkisi olmuştur. Tüm ortalama sıcaklık – fevk, maksimum sıcaklık-fevk, minimum sıcaklık-fevk ve yağış-fevk ilişkileri parametrik testinden kalmış olup parametrik olmadıkları tespit edilmiştir. Trend analizlerine göre ortalama sıcaklık parametresi seçilen 11 ilde pozitif yönde bir trend olduğu, maksimum sıcaklık parametresi için Balıkesir hariç diğer seçilen tüm illerde trendin varlığı ve pozitif eğilimli oluğu, minimum sıcaklık parametresi için seçilen tüm illerde pozitif yönde bir trend olduğu, yağış için sadece İstanbul ve Bilecik için pozitif eğilimli bir trendin varlığı diğer illerde ise trend olmadığı son olarak fevk verileri için Çanakkale ve Kırklareli hariç diğer seçilen tüm illerde pozitif eğimli bir trend olduğu tespit edilmiştir. Spearman Rho korelasyon analizlerine göre; Balıkesir ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %25,30 zayıf ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %24,70 zayıf ilişki, yağış ve fevk arasında %24,2 zayıf ilişki bulunmaktadır. Bilecik ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %37,20 düşük ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %26 zayıf ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %41,60 düşük düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %29,7 zayıf ilişki bulunmaktadır. Bursa ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %54,2 orta seviye ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %52,8 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %54,5 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %3 zayıf ilişki bulunmaktadır. Çanakkale ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %27,9 zayıf ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %6,5 zayıf ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %28,50 zayıf düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %11,4 çok zayıf ilişki bulunmaktadır. Edirne ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %56,70 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %48,10 düşük ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %58,7 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %34,4 zayıf ilişki bulunmaktadır. İstanbul ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %60,7 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %62,4 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %63,7 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %22,6 çok zayıf ilişki bulunmaktadır. Kırklareli ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %30,5 düşük düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %26,8 zayıf düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %31,8 düşük düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %41,10 düşük ilişki bulunmaktadır. Kocaeli ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %65,3 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %64,60 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %61 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %34,7 çok zayıf ilişki bulunmaktadır. Sakarya ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %52,5 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %51,7 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %46,1 düşük düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %10,1 çok zayıf ilişki bulunmaktadır. Tekirdağ ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %58,1 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %52,6 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %60,3 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %20,2 zayıf ilişki bulunmaktadır. Yalova ili için ortalama sıcaklık ve fevk arasında %58,8 orta düzey ilişki, maksimum sıcaklık ve fevk arasında %52,9 orta düzey ilişki, minimum sıcaklık ve fevk arasında %66,1 orta düzey bir ilişki, yağış ve fevk arasında %23,4 zayıf ilişki bulunmaktadır. Parametrik olması sebebiyle Balıkesir iline ait minimum sıcaklık ve fevk ilişkisi Pearson korelasyonuna göre %50,6 orta düzey bir ilişkilidir. Analiz sonuçları yaşanan meteorolojik hadiselerin sıcaklıkla olan ilişkisini zayıftan orta düzey olan bir ilişkiye kadar gözler önüne sürmektedir. Gelecekte bu ilişki kuvvetinin artması muhtemel olması sebebiyle kurulacak olan özel iklim istasyonları ile iklime ait parametrelerin değişimleri daha güvenilir bir şekilde gözlemlenebilir ve yaşanan hadiselerin zarar boyutları fevk raporlarında daha detaylı tutularak maruz kalınan meteorolojik olayların şiddetini, süresini ve sıklığını izlemede önemli bir rol oynayacaktır

Özet (Çeviri)

Climate change has become one of the most critical issues in the contemporary world. Although climate change is a natural process, uncontrolled and unregulated human activities since the Industrial Revolution have significantly altered its course, leading to increasing temperatures that influence long-established climatic elements. These changes have also impacted the occurrence and severity of disasters. Disasters are events, whether natural or anthropogenic, that negatively affect societies or ecosystems, emerge suddenly, and result in physical, economic, and social losses that cannot be mitigated with local resources (Varol & Gültekin, 2016; Kadıoğlu, 2008). The Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) and Munich Reinsurance Company (2009) classified disasters into five categories: geophysical, meteorological, hydrometeorological, climatological, and biological disasters. Among these, three categories are directly related to meteorology and are significantly influenced by meteorological variations. It is well established that climate change affects the intensity, frequency, and duration of meteorologically induced disasters over time (Kadıoğlu, n.d.). The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) has indicated that natural influences shaped the climate system in the 19th century while also proposing the hypothesis of anthropogenic climate change. Since the 1970s, the impact of human activities on climate has transitioned from a theoretical concept to an accepted reality. The evidence supporting human influence on climate change has strengthened and been documented in successive IPCC reports (2021). The increase in global surface temperature contributes to regional and seasonal temperature extremes, leading to a reduction in snow cover, a decline in sea ice in glacial regions, an intensification of extreme precipitation events, and disruptions in the habitats of plant and animal species (Lindsey & Dahlman, 2024). This study examines the relationship between temperature, precipitation—one of the crucial meteorological parameter—and extreme meteorological events in the Marmara Region, which are officially reported under specific classifications in Turkey. Historical meteorological data were analyzed to assess the long-term trends in temperature, precipitation, and extreme events, as well as the homogeneity and parametric characteristics of the data. The relationships between these variables were also evaluated using correlation analyses. The findings indicate that, according to homogeneity tests conducted on temperature, precipitation, and extreme event data, the minimum temperature in Istanbul passed the Von Neumann test, as did the precipitation parameters in Balıkesir and Yalova, along with the extreme event data in Kırklareli. However, all other parameters in all cities failed the homogeneity tests. Regarding parametric tests, only the relationship between minimum temperature and extreme events in Balıkesir was found to be statistically significant under the null hypothesis. All other relationships, including mean temperature-extreme events, maximum temperature-extreme events, minimum temperature-extreme events, and precipitation-extreme events, failed the parametric tests and were determined to be non-parametric. Trend analyses revealed a positive trend in the mean temperature parameter across all 11 selected provinces. The maximum temperature parameter exhibited a positive trend in all provinces except Balıkesir, while the minimum temperature parameter showed a positive trend in all selected provinces. For precipitation, only Istanbul and Bilecik displayed a positive trend, while no trend was observed in the remaining provinces. Regarding extreme event data, all selected provinces except Çanakkale and Kırklareli exhibited a positive trend. According to Spearman's Rho correlation analysis, in Balıkesir, the correlation between mean temperature and extreme events was 25.30% (weak), between maximum temperature and extreme events 24.70% (weak), and between precipitation and extreme events 24.20% (weak). In Bilecik, the correlations were 37.20% (weak) for mean temperature-extreme events, 26.00% (weak) for maximum temperature-extreme events, 41.60% (moderate) for minimum temperature-extreme events, and 29.70% (weak) for precipitation-extreme events. In Bursa, mean temperature-extreme events had a 54.20% (moderate) correlation, maximum temperature-extreme events 52.80% (moderate), minimum temperature-extreme events 54.50% (moderate), and precipitation-extreme events 3.00% (weak). Similar correlation patterns were observed in other provinces, with varying strengths. Due to its parametric nature, the minimum temperature-extreme event relationship in Balıkesir was also evaluated using Pearson's correlation, revealing a 50.60% (moderate) correlation. The analysis results highlight a relationship between extreme meteorological events and temperature, ranging from weak to moderate. Given the likelihood of an increasing correlation in the future, the establishment of specialized climate stations would enhance the reliability of climate parameter observations. Furthermore, maintaining more detailed records of extreme events in official reports would play a crucial role in monitoring the intensity, duration, and frequency of meteorological phenomena, thereby contributing to better disaster preparedness and risk assessment

Benzer Tezler

  1. Tez No

    535379

    Performance of wrf in simulating the hail event over İstanbul on 27 July 2017

    27 Temmuz 2017 tarihinde İstanbul üzerinde meydana gelen dolu olayının WRF simülasyonu performansı

    EMİR TOKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER LÜTFİ ŞEN

  2. Tez No

    418549

    Atmospheric circulation types in Marmara Region (nw turkey) and their influence on precipitation

    Marmara bölgesindeki atmosferik sirkülasyon paternleri ve yağış üzerine etkileri

    HAKKI BALTACI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAYFUN KINDAP

  3. Tez No

    911459

    Marmara Bölgesi özel işletme koşullarında yetiştirilen sığırların bazı verim özellikleri üzerinde araştırmalar

    Researches on some yields of cattle under private farm conditions in Marmara Region

    AHMET UÇAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Veteriner Hekimliğiİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Zootekni Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL GÜNEŞ

  4. Tez No

    911659

    Marmara Bölgesindeki sismik olayların stokastik modellerle incelenmesi

    Investigation of seismic events in the Marmara Region with stochastic models

    ÜLKÜ GÜRLEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İstatistikOndokuz Mayıs Üniversitesi

    İstatistik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VEDAT SAĞLAM

  5. Tez No

    912037

    Marmara Bölgesi ağızlarında ünlü düşmesi

    Vowel reduction in the dialects of the Marmara Region

    TESLİME TÜRKCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimUşak Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGÜR AY

Geri Dön