Şanlıurfa'nın dini tarihi ve taş tepeleri: Göbeklitepe ve Karahantepe
Religious history and stone hills of Şanlıurfa: Göbeklitepe and Karahantepe
- Tez No: 967794
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET ARAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Din, Archeology, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Şanlıurfa'da dini hayatın tarih öncesine kadar dayandığını gösteren arkeolojik ve Dinler Tarihi verileri buradaki dini yaşamın zenginliğini de gözler önüne sermiştir. Spesifik bir alan oluşturan Göbeklitepe ve Karahantepe'nin bu zenginliğe nedenli öncülük ettiği ortaya çıkan buluntularla daha da önem kazanmıştır. Bu iki önemli Neolitik merkezin ritüellere ev sahipliği yapmasının yanı sıra burada kollektif bir bilincin devrede oluşu Dinler Tarihi adına ayrıca dikkat çekicidir. Hakkında derinleşme fırsatı doğan verilerle ve yeni Neolitik Merkezlerin de ortak bir projeyle (Taş Tepeler) ortaya çıkarılmaya başlanmasıyla bu merkezlerin ritüel maksatlı yapıldığı savını her geçen gün daha da güçlendirmektedir. Göbeklitepe'nin buluntuları Neolitik araştırmalara çok büyük bir katkı sunmuş, bilim disiplinleri arasında heyecan oluşturmuştur. Ancak bu tarih öncesi buluntuları daha iyi anlamak onun son dönem çağdaşı Karahantepe'yle daha mümkün hale gelebilmiştir. Karahantepe Göbeklitepe'ye adeta bir ayna olabilecek buluntulara sahiptir diyebiliriz. Benzeri yapıların burada daha anlaşılır halini görüyoruz. Falluslu adam heykeli gibi buluntular ritüele dair izleri daha da kuvvetlendirmiştir. Çünkü Karahantepe erginlik töreni yapıldığına dair güçlü ipuçları sunmaktadır. Ayrıca T biçimli taşların Karahantepe'de antropomorfizm belirtilerini daha belirgin taşıması Göbeklitepe'de bulunan T biçimli taşların daha iyi anlaşılmasını sağlamaktadır. Bu iki merkezdeki alanların benzer şekilde yapılmış olması ritüel maksatlı yapıldığı tezini kuvvetlendirmektedir. Taş Tepeler dahil olmak üzere Şanlıurfa'daki Neolitik merkezlerin salt yerleşim yeri olma ihtimali açığa çıkarılan her yeni buluntuyla daha da zayıflamıştır.
Özet (Çeviri)
Archaeological and history of religions data indicating that religious life in Şanlıurfa dates back to prehistoric times have also revealed the richness of the region's spiritual practices. The specific areas of Göbeklitepe and Karahantepe have gained even more significance with the discoveries that demonstrate how these sites pioneered this richness. Beyond merely hosting rituals, these two major Neolithic centers also exhibit the presence of a collective consciousness, which is particularly noteworthy from the perspective of the history of religions.The opportunity to delve deeper into the available data, along with the ongoing discovery of new Neolithic centers under the joint“Taş Tepeler”project, continues to strengthen the argument that these sites were built for ritual purposes. The findings from Göbeklitepe have made a tremendous contribution to Neolithic studies and have sparked great excitement across academic disciplines. However, understanding these prehistoric discoveries has become even more feasible through its late contemporary, Karahantepe. It can be said that Karahantepe holds findings that almost serve as a mirror to Göbeklitepe. Similar structures are found here in a more comprehensible form. Artifacts such as the statue of a man with an emphasized phallus have further reinforced the evidence of ritual practices, supporting the idea that an initiation ceremony might have been performed here. Moreover, the more pronounced anthropomorphic features of the T-shaped pillars at Karahantepe help us better understand the T-shaped stones found at Göbeklitepe. The similarity in the construction of the spaces in both centers further supports the thesis that these were ritual structures. With each new discovery, the possibility that the Neolithic sites in Şanlıurfa—including those within the Taş Tepeler project—served merely as settlements becomes increasingly unlikely.
Benzer Tezler
- Şanlıurfa merkez ilçelerdeki mimari eserlerde kullanılan hadislerin değerlendirilmesi
Evaluation of hadiths inscribed in some architectural works in şanliurfa central districts
ZELİHA BEYZA TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ASLAN
- Şanlıurfa'nın kent imajı üzerine bir çalışma
A study on Şanlıurfa urban image
KAMİLE KILIÇ SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TurizmHarran ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ RIZA MANCI
- Turizmde destinasyon markalaşması: Şanlıurfa üzerine bir uygulama
Destination branding i̇n tourism: An application of Şanlıurfa city
MUHABBET KUVVETLİ
- Şeyh mürid ilişkileriyle belirlenmiş dini cemaat şekli olarak tarikat; zümreleri Şanlıurfa-Kadiri-Şeyh ve müridleri üzerine yapılan bir din sosyolojisi araştırması
Tarigah groups as religious types of determined congragations by Shaykh-mürid relationship
SALİH AYDEMİR
Doktora
Türkçe
1998
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜNİR KOŞTAŞ
- Urfa Masmana yapısı koruma sorunları ve çözüm önerileri
Preservation problems and protection proposals of Urfa Masmana building
TUĞBA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP GÜL ÜNAL