Teknoloji kabul modeli çerçevesinde yiyecek-içecek işletmeleri çalışanlarının yapay zeka kullanımına yönelik tutumları
Food and beverage industry employees' atti̇tudes toward the use of arti̇fi̇ci̇al intelli̇gence wi̇thi̇n the framework of the technology acceptance model
- Tez No: 967951
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİHAN AKDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Gastronomy and Culinary Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Günümüzde teknolojik gelişmelerin hız kazanmasıyla birlikte, yapay zeka uygulamaları pek çok sektörde olduğu gibi hizmet sektöründe de önemli bir yer edinmiştir. Bu dönüşüm, işletmelerin rekabet gücünü artırma çabasının yanı sıra, çalışanların teknolojiye uyum süreçlerini de gündeme getirmiştir. Özellikle insan odaklı hizmetlerin sunulduğu yiyecek-içecek sektöründe, yapay zeka teknolojilerinin çalışanlar tarafından nasıl algılandığı ve kabul edildiği önemli bir araştırma konusudur. Bu bağlamda çalışma, Türkiye'de faaliyet gösteren yiyecek-içecek işletmelerinde görev yapan çalışanların yapay zeka teknolojilerine yönelik tutumlarını, Teknoloji Kabul Modeli çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, Teknoloji Kabul Modeli kapsamında yer alan algılanan fayda, algılanan kullanım kolaylığı, tutum ve kullanım niyeti değişkenleri arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Karma yöntemle yürütülen çalışmada, 171 katılımcıdan çevrim içi ve yüz yüze anket aracılığıyla ve 15 katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak veri toplanmıştır. Elde edilen nicel veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiş; güvenirlik, korelasyon ve basit regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçları, Teknoloji Kabul Modeli değişkenleri arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkiler olduğunu ortaya koymaktadır. Nitel veriler ise MAXQDA Programı ile temalar çerçevesinde kodlanarak analiz edilmiştir. Katılımcılar, yapay zeka teknolojilerini genellikle faydalı ve kolay kullanılır bulmakta, bu durum olumlu tutum ve kullanım niyetine yansımaktadır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, yiyecek-içecek sektöründe çalışanların yapay zeka teknolojilerini benimsemelerini destekleyecek eğitim, farkındalık çalışmaları ve uygulama rehberlerinin geliştirilmesi önerilmektedir. Bu çalışma, hizmet sektöründe yapay zeka kabulünü anlamaya yönelik literatüre katkı sunarken, aynı zamanda sektörel uygulamalar için de yol gösterici niteliktedir.
Özet (Çeviri)
With the rapid progress of technology, artificial intelligence (AI) applications have gained an important role in the service sector, as in many other industries. This transformation not only reflects businesses' efforts to improve competitiveness but also highlights the adaptation of employees to new technologies. In the food and beverage sector, where human-centered services are essential, how AI technologies are perceived and accepted by employees is an important research issue. This study therefore aims to examine the attitudes of employees working in food and beverage enterprises in Turkey toward AI technologies within the framework of the Technology Acceptance Model (TAM). The study analyzes the relationships among perceived usefulness, perceived ease of use, attitude, and behavioral intention, which are the main constructs of TAM. Using a mixed-methods design, data were collected from 171 participants through online and face-to-face surveys, and from 15 participants through semi-structured interviews. Quantitative data were analyzed with SPSS, using reliability, correlation, and simple regression tests. The results show significant and positive relationships among the TAM variables. Qualitative data were coded thematically and analyzed with MAXQDA. Findings indicate that participants generally view AI technologies as useful and easy to use, which in turn leads to positive attitudes and stronger intentions to use them. Based on these results, it is recommended to design training programs, awareness activities, and implementation guidelines that support employees in adopting AI technologies in the food and beverage sector. This research contributes to the literature on AI acceptance in the service industry and also provides practical guidance for sectoral applications.
Benzer Tezler
- Yiyecek içecek işletmelerinin dijital dönüşüm süreci ve teknolojik hazıroluş seviyeleri
Digital transformation process of food and beverage businesses and technological readiness levels
ÖZLEM ARI
Doktora
Türkçe
2022
TurizmEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMAN TEMİZKAN
- Demir çelik sanayinde bir doğrusal programlama modeli uygulaması
An Application of a model linear programming to steel industry
TÜRKAN ELİF ARIKAN
- Toplum 5.0 kapsamında yapay zekaya dayalı reklamların tüketici temelli marka değerine etkisi üzerine bir araştırma
A study on the impact of ai-created advertisements on consumer-based brand equity in the scope of Society 5.0
ECE ERTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVİN KARABIYIK YERDEN
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Teknoloji kabul modeli çerçevesinde açık bankacılık uygulamalarının müşteri - banka sadakat ilişkisi üzerine etkisinin araştırılması
Investigation of the effect of open banking applications on customer - bank loyalty relationship within the framework of the technology acceptance model
BEDRİYE GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2025
BankacılıkKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA EMİR