Türk dünyasının kültürel diplomasi aktörü olarak Cengiz Aytmatov'un edebi eserlerinin analizi
Analysis of the literary works by Chyngyz Aitmatov as an actor of cultural diplomacy of Turkic world
- Tez No: 968239
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UĞUR ÜNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Belirtilmemiş.
- Anahtar Kelimeler: Kamu Diplomasisi, Cengiz Aytmatov, Kültürel Diplomasi, Edebiyat, Kültürel Miras, İçerik Analizi, Public Diplomacy, Chyngyz Aitmatov, Cultural Diplomacy, Literature, Cultural Heritage, Content Analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Araştırma Cengiz Aytmatov'un edebi eserleri ile kültürel diplomasi alanındaki rolünü derinlemesine analiz etmeyi amaçlamaktadır. Aytmatov'un eserleri aracılığıyla kültürel kimlik inşasına katkı sağladığı, halklar arası anlayışı teşvik ettiği ve uluslararası düzeyde kültürel etkileşimleri desteklediği savunulmaktadır. Çalışmanın temel amacı, Aytmatov'un yalnızca tanınmış bir edebiyatçı değil, aynı zamanda etkili bir kültürel diplomasi aktörü olduğunu ortaya koymaktır. Aytmatov'un eserleri yalnızca Kırgız edebiyatının değil, genel anlamda Türkçe konuşan topluluklann ortak edebi hafızasının da önemli bir parçasını oluşturur. Bu bağlamda, Aytmatov'un romanlan, öyküleri ve oyunlan aracılığıyla evrensel değerler - banş, insanlık, adalet, özgürlük, eşitlik ve insan haklan - edebi bir anlatımla işlenmekte ve bu değerler aracılığıyla kültürel diplomasi ilkeleri yansıtılmaktadır. Eserlerinin farklı coğrafyalarda geniş bir okuyucu kitlesine ulaşması, onun edebi etkisinin ötesinde kültürel bir temsil gücüne sahip olduğunu göstermektedir. Birinci bölüm, çalışmanın teorik altyapısını oluşturmaktadır. Bu bölümde, öncelikle diplomasi kavramı, banş ve hoşgörü kültürünün aracı olarak ele alınmış; ardından kamu diplomasisi ve“yumuşak güç”kavranılan kapsamlı bir şekilde tartışılmıştır. Kültürel diplomasi olgusu ise hem teorik çerçevede hem de edebiyatla olan ilişkisi açısından aynntılı biçimde değerlendirilmiştir. Bu bölümde aynca, kültürel diplomasinin tanımı, türleri, temel unsurlan ve uluslararası ilişkilerdeki rolü aynntılandırılmış; edebiyatın evrensel bir dil olarak kültürel etkileşimi nasıl güçlendirdiği, kültürlerarası diyaloga katkısı ve çeviri faaliyetleri ile edebi eserlerin sinema uyarlamalan üzerinden kültürel diplomasinin nasıl işlediği analiz edilmiştir. Böylece Aytmatov'un edebi eserlerini analiz etmek için gerekli kuramsal zemin hazırlanmıştır. İkinci bölümde, Cengiz Aytmatov'un yaşamı, entelektüel gelişimi ve yazarlık kariyeri kültürel diplomasi perspektifiyle ele alınmıştır. Aytmatov'un, Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinde başlayan edebi yolculuğunun, zamanla dünya çapında nasıl entelektüel ve kültürel bir etki alanına dönüştüğü ortaya konmuştur. Bu bağlamda, Aytmatov'un Türk dünyasıyla olan ilişkisi, kültürel diplomasideki rolü, diplomatik kariyeri ve Isık-Göl Forumu gibi girişimlerdeki katkıları değerlendirilmiştir. Ayrıca, aldığı uluslararası ödüller, adına kurulan müzeler ve kültürel anıtlar, eserlerinin çevirileri, sahne ve sinema uyarlamaları da ele alınarak Aytmatov'un çok yönlü kültürel temsil gücü kapsamlı biçimde ortaya konmuştur. Böylece, Aytmatov'un yalnızca bir edebiyatçı değil, aynı zamanda etkin bir kültürel diplomasi aktörü olduğu çeşitli yönleriyle desteklenmiştir. Üçüncü bölümde, araştırmanın yöntemi ve bulguları detaylandırılmaktadır. Araştırma deseni nitel içerik analizi olarak belirlenmiş, veri toplama araçları ve ömeklem seçim kriterleri açıklanmıştır. Aytmatov'un seçilen 25 edebi eseri üzerinde gerçekleştirilen içerik analizinde, kültürel diplomasi ile doğrudan ilişkili temalar sistematik kodlamalar aracılığıyla incelenmiştir. MAXQDA yazılımı kullanılarak yapılan tematik kodlamalar sonucunda, kod kategorileri oluşturulmuş; kod frekansları, eşleşmeleri ve tematik yoğunluklar analiz edilmiştir. Ayrıca, kod haritaları ve kavramsal yapılar yardımıyla eserler arası bağlantılar görselleştirilmiş ve eserlerde kültürel diplomasi unsurlarının işlevselliği ayrıntılı bir şekilde gösterilmiştir. Kodlanan metinlerden alınan örnek alıntılarla temsili ven sunulmuş ve sonuçlar kapsamlı biçimde yorumlanarak değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, Aytmatov'un kültürel diplomasi alanındaki etkisinin günümüz uluslararası ilişkilerinde nasıl bir model teşkil edebileceği tartışılmaktadır. Ayrıca, kültürel diplomasi çabalarının sürdürülebilirliği ve bu bağlamda edebiyatın rolü üzerine öneriler sunulmaktadır. Bu çalışma, Aytmatov'un kültürel mirasını yalnızca edebi bir birikim olarak değil, aynı zamanda diplomatik bir değer olarak konumlandırmakta ve onun eserlerinin bu alandaki katkılarını görünür kılmaktadır.
Özet (Çeviri)
This research aims to conduct an in-depth analysis of Chyngyz Aitmatov's role in the fıeld of cultural diplomacy through his literary works. it is argued that Aitmatov, through his writings, contributed to the construction of cultural identity, fostered mutual understanding among nations, and supported cultural interactions at the intemational level. The primary objective of this study is to demonstrate that Aitmatov was not only a renowned literary fıgure but also an effective actor in the sphere of cultural diplomacy. Aitmatov's works constitute a signifıcant part not only of Kyrgyz literature but also of the collective literary memory of Turkic-speaking communities. in this context, his novels, short stories, and plays reflect universal values - peace, humanity, justice, freedom, equality and human rights - through artistic narration, thereby embodying the principles of cultural diplomacy. The widespread recepti on of his works across different geographies further attests to his cultural representational power beyond literary influence. The first chapter lays the theoretical foundation of the study. This chapter discusses the concept of diplomacy as a tool for promoting peace and tolerance, followed by comprehensive analyses of public diplomacy and the concept of“soft power.”Special attention is given to the phenomenon of cultural diplomacy, both in its theoretical framework and in its relationship with literature. Furthermore, the chapter examines the defınition, types, and core elements of cultural diplomacy, and its role in intemational relations. it also explores how literature, as a universal language, enhances cultural interaction, contributes to intercultural dialogue, and how translation activities and film adaptations of literary works serve as mechanisms for cultural diplomacy. Thus, this chapter provides the theoretical basis necessary for the subsequent analysis of Aitmatov' s literary production. The second chapter focuses on the life, intellectual development, and literary career of Chyngyz Aitmatov through the lens of cultural diplomacy. it highlights how his literary joumey, which began in Kyrgyz Soviet Socialist Republic, evolved into a signifıcant intellectual and cultural influence on a global scale. Within this framework, Aitmatov' s relationship with the Turkic world, his role in cultural diplomacy, his diplomatic career, and his contributions to initiatives such as the Issyk-Kul Forum are examined. The chapter also discusses his international awards, museums and monuments named after him, the translations of his works, and their adaptations to stage and screen, all of which illustrate his multifaceted cultural representation. Thus, the study establishes that Aitmatov was not merely a distinguished writer but also an active and influential actor in cultural diplomacy. The third chapter details the research methodology and fındings. A qualitative content analysis design was employed, with the data collection tools and sample selection criteria thoroughly explained. Through the content analysis of 25 selected literary works by Aitmatov, themes directly related to cultural diplomacy were examined using systematic coding. The thematic codes were developed with the aid ofMAXQDA software, and the frequencies, co-occurrences, and thematic densities of the codes were analyzed. Furthermore, code maps and conceptual frameworks were constructed to visualize the interrelations among the works, revealing the functional aspects of cultural diplomacy embedded within the texts. Representative excerpts from the coded texts are presented, and the fındings are interpreted comprehensively. The conclusion discusses how Aitmatov's influence in the sphere of cultural diplomacy can serve as a model for contemporary international relations. Recommendations are offered concerning the sustainability of cultural diplomacy efforts and the pivotal role of literature within this context. This study positions Aitmatov's cultural legacy not only as a literary treasure but also as a diplomatic asset, making his contributions to cultural diplomacy more visible and signifıcant.
Benzer Tezler
- Halk bilimi bağlamında kültürel diplomasi ve Türkiye örneği (TİKA, TÜRKSOY, YEE, YTB)
Cultural diplomacy in the context of folklore: the case of Türkiye (TİKA, TÜRKSOY, YEE, YTB)
TUBA BENLİ
Doktora
Türkçe
2025
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RUHİ ERSOY
- Türk Devletleri Teşkilatı'nın ortak gelecek vizyonu
The common future of the Organization of Turkic States
ILVINA NAILEVNA AKHMETSHINA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Uluslararası İlişkilerAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiŞarkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH YILMAZ
- İstanbul vakıflar halı müzesinin markalaşma süreci
Branding process of the Istanbul vakiflar carpet museum
SEVAL ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. LEVENT ÇİNKO
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER