The emergence and rise of religious nationalism in the Ülkücü discourse, 1969-1980
Ülkücü söylemde dini milliyetçiliğin doğuşu ve yükselişi, 1969-1980
- Tez No: 968308
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İHSAN İLKER AYTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu tez, 1969'dan 1980'e kadar olan dönemde Ülkücü hareketin ideolojik dönüşümünü incelemekte ve Türk milliyetçiliğine enstrümantal İslami kaynakların eklemlenmesinden, bütünüyle ifade edilmiş bir dini milliyetçi söyleme doğru geçirdiği kademeli evrimi vurgulamaktadır. 1969-1980 yılları arasında yayımlanan temel Ülkücü dergilerin söylem analizine dayanarak, tez İslam'ın başlangıçta milliyetçi ideolojinin meşrulaştırıcı bir repertuarı işlevi gördüğünü, zamanla ise siyaset, toplum ve kimliği düşünmenin başat çerçevesi haline geldiğini ileri sürmektedir. Barbara-Ann Rieffer'in“işlevsel dindar milliyetçilik”ve“dini milliyetçilik”tipolojisini kullanan tez, Ülkücü hareketin İslami sembollerin stratejik kullanımından, ilahi kaynaklara dayalı bir İslami toplumsal ve siyasal düzene doğru evrildiğini ortaya koymaktadır. Bu yönelim ne tepeden inme ne de bütünüyle stratejik bir karaktere sahiptir. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Alparslan Türkeş seçimsel meşruiyet için İslami temaları benimsese de, İslami içeriğin yaygınlaşması büyük ölçüde tabandaki Ülkü Ocakları aktörlerinin inisiyatifinde gerçekleşti. Çoğu oldukça dindar olan bu aktörler, sol ile ideolojik karşılaşmayı kutsal bir dava—bir cihad—olarak yeniden yorumladılar; hayatını kaybeden üyeleri şehit olarak tanımladılar ve komünizmi İslam'a karşı konumlanan uluslararası materyalist cephenin bir parçası olarak gördüler. 1970'lerin sonuna gelindiğinde, İslam Ülkücü kimliğin ve vizyonun ideolojik temeli haline gelmiş, hareketi Müslüman Türk dirilişinin öncüsü olarak tanımlamıştır. Bu tez, milliyetçilik ve dini söylemlerin nasıl birbirine dolanabileceğini, özellikle siyasi kriz, ideolojik bölünme ve kitlesel mobilizasyon dönemlerinde nasıl iç içe geçebildiğini göstererek dini milliyetçilik literatürüne önemli bir katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates the ideological evolution of the Ülkücü movement from 1969 until 1980, emphasizing its gradual evolution from Turkish nationalism enriched with instrumental Islamic sources to a fully articulated religious nationalist discourse. Through a discourse analysis of core Ülkücü-affiliated journals published between 1969 and 1980, this dissertation argues that Islam, which initially functioned as a legitimizing repertoire of nationalist ideology, increasingly became the primary frame for thinking politics, society, and identity. Adopting Barbara-Ann Rieffer's typology of“instrumental pious nationalism”and“religious nationalism,”the dissertation identifies that the Ülkücü movement evolved from the strategic use of Islamic symbols to an Islamic social and political order drawn from divine sources. This reorientation did not have any top-down or purely strategic character. Even as Nationalist Action Party (MHP) leader Alparslan Türkeş embraced Islamic themes for electoral legitimacy, Islamic content proliferation remained largely at the initiative of grassroots Ülkü Ocakları (Idealist Hearths) actors. These actors, often very devout, reinterpreted the ideological confrontation with the left as a sacred cause—a cihad—with fallen members as martyrs and communism as part of an international materialist front ranged against Islam. By the late 1970s, Islam had become the ideological foundation of Ülkücü identity and vision, defining the movement as vanguard of Muslim Turkish revivalism. This dissertation makes a contribution to religious nationalism scholarship as it provides a complex example of how nationalist and religious discourses become entangled at times of political crisis, ideological division, and mass mobilization.
Benzer Tezler
- XX. yüzyıl İslâmî feminizm hareketinin doğuşu ve gelişimi -Türkiye ve Mısır örneği-
Islamic feminism in the 20 th century: A comparative study of Turkey and Egypt
ÜMMÜ GÜLSÜM AŞKAR ANDIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KÖSE
- The rise of ethno-nationalism in Cyprus under the British Rule: 1878-1960
Kıbrıs?ta etnik milliyetçiliğin yükselişi ve İngiliz Dönemi: 1878-1960
PINAR KADIOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
DOÇ. DR. PINAR AKÇALI
- The factors for the rise of political Islam: Muslim Brotherhood in Egypt
Siyasal islamın yükselişine yol açan faktörler: Mısır'daki Müslüman Kardeşler
ARİFE PEHLİVAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM TÜR
- Yeni milliyetçi ideoloji olarak ulusalcılık: İzmir örneği üzerinden ulusalcıların duygularının analizi
Ulusalcilik as a new nationalist ideology: Analysis of the emotions of ulusalcis through the case of Izmir
GÜNCE SABAH ERYILMAZ ERDAMAR
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ
- Islamophobia in modern India since Establishment
Kuruluşundan günümüze modern Hindistan'da İslamofobi
ALMAZHAN OSPANOVA
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
SosyolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ÇEMREK