Eski Anadolu Türkçesinin imlası
Old Anatolian Turkish spelling
- Tez No: 968651
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, imla, Arap alfabesi, ünlüler, ünsüzler, Old Anatolian Turkish, spelling, Arabic alphabet, vowels, consonants
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 445
Özet
Orta Asya'dan batıya doğru göçen Oğuz Türkleri tarafından 13. yüzyıldan itibaren Anadolu'da kendi lehçelerine dayalı olarak kurulup geliştirilen, 15. yüzyıl ortalarından itibaren yerini Osmanlı Türkçesine bırakan edebî dile Eski Anadolu Türkçesi denilmektedir. Arap alfabesiyle yazılan Eski Anadolu Türkçesi, Türk dili tarihinin en zengin eserler üretilen sahalarından birisidir. Her eser, söz varlığı, imla, ses ve şekil bilgisi bakımlarından belli ölçülerde yazıldığı dönemin dil özelliklerine tanıklık eder. Türkiye dışındaki devletleri bir tarafa bırakırsak, Anadolu Selçukluları, Beylikler dönemi, Osmanlı Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk beş yılında kullanılan Arap alfabesinin yazımında birlik sağlandığı söylenemez. Bu alfabenin fonetik bir alfabe olmaması ve Türkçenin ses sistemine uymaması dönemin yazarlarını imlada bazı arayışlara ve düzeltmelere yönlendirmiştir. Dönem yazarlarının farklı uygulamaları sebebiyle sadece bir esere bakarak dönemin imlası ile ilgili genel yargılara varmak sağlıklı bir yaklaşım değildir. Bu çalışma, Eski Anadolu Türkçesinin farklı dönem ve bölgelerinde, farklı şahıslar tarafından meydana getirilen eserlerin taranması sonucu dönemin imlasıyla ilgili genel kanaatlerin oluşması amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada, Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış metinlerde kökler ve eklerde bulunan ünlü ve ünsüzler üzerinden imla gelişimi incelenmiştir. Buna göre gösterimlerin yüzyıllar içinde kullanım sıklığı, değişimi, farklı ve ortak özellikleri ve imlanın çeşitlenmesine neden olan sorunlar ortaya konmuştur. Sağlam sonuçlar elde etmek için müellif hattı veya telif edildiği yüzyılda istinsah edilmiş 14 adet harekeli eser kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
The literary language, which was established and developed by the Oghuz Turks- migrating westward from Central Asia to Anatolia from the 13th century onwards- based on their own dialects and was replaced by Ottoman Turkish from the mid-15th century onwards, is called Old Anatolian Turkish. Written in the Arabic alphabet, Old Anatolian Turkish is one of the most prolific areas in the history of Turkish language. In terms of vocabulary, spelling, phonetics and morphology, each work, to a certain extent, bears witness to the language characteristics of the period in which it was written. If we leave aside the states outside Turkey, it cannot be claimed that a kind of unity was established in the writing of the Arabic alphabet used during the Anatolian Seljuks, the principalities, the Ottoman State and the first five years of the Republic of Turkey. The fact that this alphabet was not a phonetic alphabet and did not comply with the sound system of Turkish urged the writers of the period to look for some solutions and to make corrections in spelling. Due to the different practices of the writers of the period, it is not a practical approach to reach general judgments about the spelling of the period by looking at only one work. This study was conducted to realize the idea that scanning the spelling features of works produced by different individuals in different periods and regions of Old Anatolian Turkish will provide general opinions about the spelling of the period. In this study, the development of spelling was examined through vowels and consonants in roots and suffixes in texts written in Old Anatolian Turkish. Accordingly, the frequencies, changes, different and common features of diacritic markings used over the centuries, and the problems that caused variations in spelling were presented. To obtain solid results, 14 manuscripts with diacritic marks, written by the authors themselves or copied in the century they originated, were used.
Benzer Tezler
- Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış satır arası kur'an tercümesi (gramer- metin- sözlük) (245b-320a)
A translation of qoran which were written in the period of Old Anatolian Turkish
VEFA AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Hamzanȃme (54. cilt vr. 1b-58b) metin-çeviri-dil incelemesi-sözlük/dizin
Hamzanȃme (54. volume vr.1b-58b) text-translation-language analysis-glossary/index
SEMA BAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Mürîdî (Aydınî) (Metin, düzlük-yuvarlak uyumu, bazı imlâ özellikleri)
Mürîdî (Aydınî) (Text,levelness-roundness harmony, some spelling features)
MUZAFFER UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN KEMAL KAYRA
- Şifa'ül-Fuad-li Hazret-i Sultan Murad (İnceleme-metin-dizin)
Şifa'ül-Fuad-li Hazret-i Sultan Murad (İnceleme-metin-dizin)
ERDAL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DilbilimDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL AKTAN
- Eski Anadolu Türkçesi metinlerinde iyelik ve hâl ekleriyle birleşen çekim edatlarının incelenmesi
Examination of prepositions combined with possessive and case suffixes in old Anatolian Turkish texts
İSA TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ