Bizans sanatında hayvan sembolizmi: Liturjik taş eserler üzerinden bir değerlendirme
Animal symbolism in Byzantine art: An evaluation on liturgical stone works
- Tez No: 968662
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 616
Özet
MS 2. yüzyılda İskenderiye'de Yunanca olarak yazılan Physiologus, hayvan, taş ve bitkilere alegorik ve didaktik anlamlar yükleyen erken Hristiyan metnidir. Doğadaki canlıların gözlemlenen davranış ve özelliklerini Hristiyan teolojisinin yorumlayıcı çevresinde simgesel anlatılara dönüştürmüştür. Örneğin, pelikanın kendi kanıyla yavrularını diriltmesi, İsa'nın insanlık uğruna çarmıhta kendini feda etmesiyle özdeştirilmiştir. Böylece, metinde ele alınan her hayvan Tanrısal hakikatin bir sembolü haline gelmiştir. Physiologus'un etkisi, Orta Çağ boyunca etkili olmuş ve genişletilerek Bestiarium versiyonlarına ulaşmıştır. Liturjik taş eserler üzerinde görülen hayvan figürlerinin tasvirinde bu kaynakların yanı sıra kutsal kitaplardan da yararlanılmıştır. Doğada bulunan hayvanlar ve fantastik hayvanların tümü Bestiarium ve kutsal kitaplar referans alınarak tasvir edilmiş her bir hayvan figürüne sembolik anlamlar yüklenmiştir. Çalışmamızda 184 liturjik taş eser üzerinde tasvir edilen hayvan türleri tespit edilerek sembolik anlamları anlaşılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Written in Greek in Alexandria in the 2nd century AD, the Physiologus is an early Christian text that attributes allegorical and didactic meanings to animals, stones, and plants. It transformed the observed behaviors and characteristics of living creatures in nature into symbolic narratives within the interpretive framework of Christian theology. For example, the pelican's resurrection of its young with its own blood was equated with Jesus' self- sacrifice on the cross for humanity. Thus, every animal discussed in the text became a symbol of divine truth. The influence of the Physiologus was influential throughout the Middle Ages and expanded into versions of the Bestiarium. The depiction of animal figures on liturgical stone artifacts drew not only from these sources but also from sacred books. All natural and fantastical animals were depicted using the Bestiarium and sacred books as references, and each animal figure was imbued with symbolic meaning. Our study identified the animal species depicted on 184 liturgical stone artifacts and attempted to understand their symbolic meanings.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Bizans sanatında tavşan figürü
The hare figure in Byzantine art
MELEK AKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER
- Bizans sanatında grifon tasvirleri
The griffin depictions in Byzantine art
NESLİHAN SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER
- Anadolu'nun Batı Akdeniz bölgesindeki Bizans Dönemi'ne ait hayvan tasvirli mimari plastik eserler
Architectural sculpture works containing animal figures of Byzzntine Period located in Western Mediterranean Reginon of Anatolia
A. ÖZMEN ÖZDEMİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. YILDIZ ÖTÜKEN
- Bizans dokuma sanatında desen anlayışı
Design concept in Byzantine textile art
CANSEL BENİAN TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLGÜN KÖROĞLU