27 Mayıs ve Talat Aydemir'in darbe girişimleri (22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 99977
- Danışmanlar: PROF. DR. SİNA AKŞİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 264
Özet
ÖZET 27 Mayıs 1960 Darbesi ardından gerçekleştirilen 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 darbe girişimlerinin başarıya ulaşmaması, Türkiye'nin geçmişi Osmanlıya dayanan toplumsal yapısıyla ilgili özelliklerin ve tarihsel süreçte geçirdiği değişimlerin önemini ortaya koymaktadır. Osmanlıdan beri tüm ilerici hareketlerin öncüsü olan askerî-sivil bürokrasi, Türkiye Cumhuriyetinin kurucuları olarak önemli bir rol almış ve Çok Partili Döneme kadar iktidarda kalarak toplumun çağdaşlaşması yönünde geçmişten gelen görevini devam ettirmişti. 1950'den sonra merkezî bürokrasi yerini, yerinden yönetimi, yerel töreleri, geleneksel kurumları, dinin kutsallığını, cemaatlerin özgürlüğünü ve özerkliğini savunan büyük toprak ağaları, gelişen burjuvazi, gericiler ile dinci gruplar ve tek parti döneminden bıkmış olan halkın temsil edildiği geleneksel-liberaller olarak adlandırılan cepheye bırakmıştı. Bu cephenin temsilciliğini üstlenen Demokrat Partinin, 1950-60 döneminde Atatürkçülükten bazı sapmaları içeren politikalar izleyip, Osmanlı geleneğini sürdürmesi askerî-sivil bürokrasinin içinde yer aldığı devletçi-seçkinci cephenin tepkisine yol açtı. Bu dönem sonucunda 1960 Darbesi toplumu çağdaş toplum modeline uygun olarak değiştirmek isteyen devletçi seçkinciler adına askerler tarafından - DP yönetiminin bu seçkinler grubunu yıpratmış olmasının da etkisiyle - gerçekleştirildi.1960 darbesi ardından kabul edilen yeni anayasa ile birlikte, demokratik kurumların işlerliği artmış, ancak askerî yönetimin sivil rejime geçiş konusunda kendi içinde bölünmeler yaşaması önemli sorunlara neden olmuştu. 1961 sonlarında sivil rejime resmen geçilmesiyle 1950'lerin iki zıt cephesinin temsilcilerinin -CHP ve AP- bir araya geldiği Koalisyon Hükümeti ülke yönetimini askerlerden devraldı. Yeni hükümetin 22 Şubat 1962'de Talat Aydemir öncülüğünde gerçekleştirilen darbe girişimi ile karşılaşması ise sivil rejimin sağlamlığı konusunda soru işaretleri yaratmıştı. Bu girişimin ardından, Aydemirin - 22 Şubat olayından sonra emekli edilmesine rağmen - 21 Mayıs 1963 tarihinde yine CHP'nın yer aldığı bir koalisyon hükümetine karşı darbe girişimine bulunması bürokrasinin hem askerî hem sivil kanadında değişimlere yol açtı. ikinci kez girişilen darbe denemesi ordunun tümü tarafından destek bulmamış, kişisel çekişmelerin etrafında şekillenmesinin de etkisiyle başarıya ulaşmamıştı. Bunun sonucunda ülkenin çağdaşlaşmasına öncülük etme misyonunu üstlenen devletçi- seçkinci cephe içinde yaşanan bölünme belirginleşmişti. Girişimlerin ardından farklı yaklaşımların da benimsenmesiyle birlikte 1960'lardan başlayarak hem devletçi- seçkinci ve gelenekçi- liberal cephe arasındaki çatışma, hem de bu cephelerin kendi içlerindeki grupların ittifakı sona ermişti. Talat Aydemir'in öncüğünde planlanan darbe girişimlerinin bastırılması, 27 Mayıs 1960 çizgisindeki anlayışın da değiştiğini göstermiş ve ordu içindeki hiyerarşinin bozul.mamasına (emir-komuta zinciri) dikkat 242edilerek istikrar için sivil kanatla işbirliğine gidilmesinin gerekliliğini ortaya çıkarmıştı. Tarihsel süreçte yaşananların da gösterdiği gibi, ülkemizin siyasal kültür seviyesi ve siyasal bilinçlenme düzeyi ile askerî darbelerin yaşanması arasında önemli bir bağ olduğunun altının çizilmesi gerekir. Çünkü Türk ordusu, yapısal özellikleri, tarihte oynamış olduğu rolün etkisi, siyasal yönetimin başarısızlığı ve ülke ekonomisinin bozulması sonucunda, siyasete müdahale etme eğiliminde olmuştur. Ancak; Türk siyasal kültürünün, Cumhuriyetin kuruluşundan beri demokratik bir siyasal rejimi destekleme yönünde önemli mesafeler kaydetmiş olmasına karşm, sivil üstünlük prensibinin genel kabul görmesi ve olgunlaşmış bir siyasal kültüre sahip olunması anlamında aynı başarıyı gösterdiğinin söylenmesi zordur. Bütün bu özellikler doğrultusunda 27 Mayıs ve ardından gerçekleştirilen darbe girişimlerinin değerlendirilmesi de büyük önem taşıyacaktır. 243
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The failure in the coup d'etat initiative in May 27, 1960 at first and then February 22, 1962 and May 21, 1963; enlightened the importance of the i features related with the social structure of the Ottoman Empire and that of the changes Turkey has been involved in the past. Military-civil bureaucracy, leader of all kinds of innovative actions since the Ottoman Empire Period, has played a crucial role in the foundation of the Republic of Turkey and continued to undertake its responsibility regarding the modernisation of the society until Multiple Party Period in Turkey. Following the year 1950, central bureaucracy has given the floor to the group namely“traditional-liberals”in which landlords, bourgeoisie, reactionaries and theocratic groups who are the most leading defenders of own-place management, local traditions, traditional institutions, independence for communities and autonomy, and the community fed up with uniform party system, have been represented. That Democratic Party, the most crucial representative of this group, has followed some policies deviated from the principles of Kemalism in 1950-60 period, and has continued to follow up the traditions of Ottoman Empire, has lead to some serious reactions in state control partisan-selective group in which military-civil bureaucracy has participated. As a result of this Period, The Coup D'etat of 1960 has beenmade by the military on behalf of state control partisan-selectives in order to alter the structure of the Turkish society in compliance with the contemporary society system. The main reason for this coup d'etat was the fact that DP management has worn out the power of this selective group, indeed. With the execution of the new Constitution adopted following the Coup d'etat of 1960, functionality of the democratic institutions have been increased, however, division of opinions in the military management system regarding the transmission into the civil regime system from the military system, has lead to serious problems in that period. With the official execution of civil regime system in 1961.coalition government founded by the representatives of two opposite sides of 1950s (CHP and AP) in Turkey, has taken over this duty in turn from the military. That the new government has faced with a new coup d'etat made in February 22, 1962 under the leadership of Talat Aydemir, has lead to some crucial questions on minds regarding the trustworthiness of the civil regime system. Following this initiative, although Talat Aydemir has been retired following the 22 February event, a new coup d'etat initiative has been made against the new coalition government, one of the partners of which was CHP again, in May 21, 1963, which lead to changes in both civil ancLmilitary sides of the bureaucracy. The second coup d'etat initiative has not been supported by the whole parts of the military, and has not reached to success as a result of the individual tug-of-wars. As a result of this situation, division of the state 245control partisan-selective group responsible for ensuring the country become a contemporary country, has become clear. With the adaptation of different kinds of approaches following these initiatives, both conflicts between state control partisan-selective group and traditional-liberal group occurred from the beginning of 1960s, and those in their own structure have come to an end. Overwhelming the said coup d'etat initiatives planned under the leadership of Talat Aydemir, has indicated that the approach occurred in the Coup D'etat of 27 May, 1960 has changed; and revealed the necessity of developing a co-operation between the civil and military sides of the society for the stability in Turkey by taking into= consideration the necessity of the continuity of the hierarchical system in the military (order-command chains). As it may be well-seen from all these information above mentioned, it should be outlined that there is an explicit connection between the political culture level and political consciousness level of our country and the results of these coup d'etats; since, Turkish army, has had the tendency of interrupting the politics in Turkey due to such reasons as its structural features, effect of its role in Turkish history, failure of the political management systems and variations and failure in the economy. Although, Turkey has taken crucial steps regarding the support of Turkish political culture, and a democratic and political regime since the foundation of the Republic of Turkey, there is no evidence indicating the same success in 246complete adoption of civil superiority principle and in ownership of a mature political culture in Turkey today. With the enlightenment of these facts, evaluation of the Coup D'etat made in May, 27,1960 and the following coup d'etat initiatives shall have a great importance in overcoming the disputes that Turkey has today. 247
Benzer Tezler
- Albay Talat Aydemir'in darbe girişimleri ve Türk demokrasi sürecine olan etkisi
Colonel Talat Aydemir's attend for take over and their affect on the process of Turkish Democracy
YEŞİM DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Siyasal BilimlerDokuz Eylül ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN BAŞYİĞİT
- Albay Talat Aydemir'in darbe girişimleri
Başlık çevirisi yok
AYTEN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Siyasal BilimlerCelal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEVLÜT ÇELEBİ
- 27 mayıs'tan 15 temmuz'a, Türkiye'de gazetelerin askerî darbeler karşısındaki tavrı
The attitude of the newspapers against the military coups in Turkey from 27 may to 15 july
SOLMAZ KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerHitit ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ANIL VAREL
- Türkiye'de askeri darbelerin ve darbe girişimlerinin bürokrasi üzerine etkileri (1909-1980)
Effects of military coups and coup attempts on bureaucracy in Turkey (1909-1980)
OSMAN TEKELİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Kamu YönetimiPamukkale ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ALİYAR DEMİRCİ
- Albay Talat Aydemir'in darbe girişimlerinin ve yargılanmasının Türk kamuoyuna yansımaları
Reflections of Colonel Talat Aydemir's coup attempts and trial on Turkish press
MURAT TALU