Süreç Teizmi'nin (Whitehead) Tanrı anlayışı
The Conception of God (Whitehead) of process Teism
- Tez No: 100017
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
ÖZET Whitehead, ortaya koyduğu Tanrı anlayışı ile kendisinden önceki Tanrı anlayışlarından ayrılmaktadır. Whitehead Tanrıyı, alem ve içindekilerin açıklanması için baş vurulan bir sebep olarak değil, alemin içinde bir düşünce prensibi olarak kabul etmektedir. Whitehead'e göre alemden ayrı hiçbir gerçeklik yoktur ve Tanrı alemden ayrı düşünülemez. Böylece ne Tanrı ne de alem statik bir tamlığa ulaşır. Her ikisi de nihai metafizik planın yeniliğe giden yaratıcı ilerlemesinin pençesindedir. Whitehead' in felsefesi, alemde var olan her şeyin birbirleriyle karşılıklı bir ilişki içerisinde olduğu düşüncesidir. Dolayısıyla, alemde var olan her şey karşılıklı ilişkinin gereği olarak birbirlerini zorunlu bir şekilde kavrarlar. Aynı şekilde Tanrı da bu ilişkilere dahildir, alemde var olan her şey, ortaya çıkabilmek için birbirine ihtiyaç duyar. Bu nedenle Whitehead, bağımsız varlık düşüncesine karşı çıkmaktadır. Süreç Teizmi olarak da bilinen bu anlayışa göre, deizm ve teizm'in aşkınlık fikri ile panteizm' in içkinlik fikri bir çeşit indirgemecilik olarak kabul edilmektedir. Tanrı ile alem arasındaki ilişkinin açıklanmasında ortaya çıkan problemleri tek taraflı bir şekilde deizm ve teizm her şeyi aşkınlığa, Panteizm ise içkinliğe indirgemek suretiyle açıklamaya çalışmaktadırlar. Whitehead bu yaklaşımların kolaya kaçmak olduğunu düşünür. Ona göre gerçeklik ikili bir yapıya sahip olmalıdır. Çünkü alem zıtlıklarla doludur. Böylece Tanrı, hem değişmeyen hem de değişen, hem mutlak hem izafi, hem zamanın dışında hem de zamanın içinde, hem sınırsız hem de sınırlı bir yöne sahip olarak tasavvur edilmelidir. Alemdeki gerçeklik Tanrı' yi bu şekilde tasavvur etmemizi zorunlu kılmaktadır. Whitehead Tanrı anlayışını ortaya koyarken Tanrı var mıdır? sorusunun cevabım aramaz. Onun amacı Tanrı'nın varlığı ile ilgili deliller geliştirmek değildir. Onun asıl yapmak istediği Tanrı ile alem arasında var olan ilişkiyi açıklamaya çalışmaktır. 74
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Whitehead differs from the conceptions of god preceding him. He considers God as the principle of thought within the universe rather than a principle applied to explain the universe. According to Whitehead there is no whatsoever any reality apart from the universe itself and God can not be thought seperately from it. Thus, neither God nor universe has static perfectness. They are both in the crawl of creative development of a metaphycical plan. Whitehead's philosophy suggests that everthing in the universe has a mutual relationship. Accordingly, they conceive one another indispensably. God also involves in this process. So he opposes the idea of independent being. Accoring to this theory titled as Process Theism, the idea of transcendency of panhteism and that of deizm and theizm is to some extent reductionism. For, deizm and theizm reduce the problems arising from God-world relationship to transcendence, and likewise pantheism reduces them to immanentism. He thinks that these approaches are taking the matters from easy side. To him, reality must have a dual structure. Because, the universe implies opposites. So God must be conceived both as lasting and permanent, immanent and transcendent,absolute and relative, etc. This realitiy compels us to depict God as mentioned above. While discussing his conception of God, he doesn't question the exitence of God. In fact, his aim is not to develop arguments to prove God's existence. Rather he tried to determine the relationship between God and the world. 75
Benzer Tezler
- Süreç teiminde ölümsüzlük düşüncei
The thinh of immortality in process theism
GÜLAY KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MEHMET SAİT REÇBER
- William Hasker bağlamında açık teizm'de kötülük problemi
The problem of evil in open theism in the context of William Hasker
ENES SADAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BATAK
- Charles Hartshorne'un neo-klasik teizmi
Charles Hartshorne's neo-classical theism
KADRİ ÖZGÜL
Doktora
Türkçe
2021
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiDin ve Felsefe Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİM ŞAHİN
- Kötülük problemi ve özgür irade savunması
The problem of evil and the free will defense
ÖZCAN AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MEHMET SAİT REÇBER