Geri Dön

Charles Hartshorne'un neo-klasik teizmi

Charles Hartshorne's neo-classical theism

  1. Tez No: 673579
  2. Yazar: KADRİ ÖZGÜL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NAİM ŞAHİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Teizm, Süreç, Aktüalite, Tecrübe, Değişim, Theism, Process, Actuality, Experience, Change
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Din ve Felsefe Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Din Felsefesi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 185

Özet

Bu çalışmada Charles Hartshorne'un neo-klasik teizm anlayışını irdelemeye çalıştık.“Klasik”kelimesi mevcut olanın çoğunu muhafaza etmeyi çağrıştırır.“Neo”(yeni) kelimesi ise olana bir şey ekler ve yeniliğe vurgu yapar. Hartshorne'un gayesi de klasik Hristiyan teizmine yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Tanrı problemi onun direkt felsefi/teolojik ilgi alanı içerisindedir. O, bir dizi teolojik hatalardan bahseder. Ölümsüzlük, vahiy, apatik (apathic) Tanrı sevgisi, her şeyi bilme, her şeye gücü yetme, değişmeyen mutlak mükemmel Tanrı anlayışları teolojik hatalardandır. Klasik Hristiyan teizminin problematik ardalanı teolojik hataların ele alınmasını gerektirmiştir. Dolayısıyla Hartshorne, dini yaklaşımlara alternatif, orjinal, akla ve mantığa yatkın çözümlemeler üretmeyi amaçlamıştır. Hartshorne Tanrı'nın sıfatlarının tanımlarının içeriğinde bazı değişikliklere gider. Başta kötülük problemi olmak üzere bazı din felsefesi problemlerini bu şekilde çözmeye çalışır. Tanrı'nın sıfatlarının yeniden yorumlanması sınırlı Tanrı anlayışını beraberinde getirmiştir. Neo-klasik teizm Tanrı-âlem-insan ilişkisini, bağıntı ve süreç kavramlarıyla birlikte ortaya koyar. Hartshorne'da Tanrı sevgisi ön planda tutulmuş ve sevgi atmosferi onun düşünce yapısını sarmalamıştır. Tanrı'nın varlığını kendi global delil versiyonu ve revize edilmiş ontolojik delil ile güçlü bir şekilde tanıtlamaya çalışır. O, Tanrı'nın herhangi bir cinsiyet belirten bir zamirle birlikte zikredilmesini arzu etmez. Bu ekolde Tanrı ve dünya birbirinden bağımsız düşünülemez birinin varlığı ötekinin varlığını zorunlu kılar. Hartshorne, panenteizmin ılımlı bir orta yol tutuş tarzını kişilerin tercihine sunar, zıtlıkların içerisindeki birlikteliği yakalamamızı ister ve hakikatin iki yönünün/kutbunun (soyut-somut) olduğunu da dikkatlerimize sunar. Hartshorne'un çerçevelediği kozmolojide insan bir nevi kendi tarihinin yazıcısı konumundadır. Neo-klasik teizm insanı hayatın merkezine almak istediği için birey bu inanç sisteminde başroldedir. Kişi kendi geleceğini inşa eder. Hartshorne dizgesinde yaratan ve yaratılan olarak iki ayrı ontolojik konumlandırma yapmaz. Onun neo-klasik metafiziğinde Tanrı da insan da yaratıcı dönüşüm ve oluşumda ortaklaşa etken rol alırlar. Onun neo-klasik teizmi karşılıklı ilişkisellik düzleminde din ve bilimi aynı potada eriten holistik bir şema çizer.

Özet (Çeviri)

In this study, we have tried to analyze Charles Hartshorne's understanding of neo-classical theism. The word“classic”evokes us to hold much of what is available. The word“neo”(new) also adds something to what is available and emphasizes innovation. Hartshorne's objective is to give a new perspective to classical Christian theism. God problem is in his direct philosophical/theological interest. He refers to a range of theological mistakes. Immortality, revelation, apathic love of God, omniscience, omnipotence, unchanging absolute perfect God are theological mistakes. The problematic background of classical Christian theism required to deal with theological mistakes. Therefore, Hartshorne has determined to produce alternative, original, rational and plausible resolutions to ecclesiastical approaches. Hartshorne goes through some changes in the content of the definitions of God's attributes. He attemps to solve some philosophy of religion problems in this manner, especially the problem of evil. The reinterpretation of God's attributes brought with it a limited understanding of God. Neo-classical theism sets forth the relationship between God-universe-human, together with the concepts of relation and process. In Hartshorne, the love of God has been prioritized and the atmosphere of love wrapped up his mindset. He tries to strongly prove the existence of God with his own global version of argument and revised ontological argument. He also does not want God to be cited with any gender pronoun. In this ecole, God and the world cannot be considered independent of each other, the existence of one necessitates the existence of the other. He offers panentheistic moderate middle way to people. He wants us to catch the unity of contrast and he notices that esence has two sides/poles (abstract-concrete). In a sense, in cosmology which is enframed by Hartshorne, man has position as sort of the writer of his own history. One raises his own future. In his system, he does not make two separate ontological positions as creator and created. In his neoclassical metaphysic both man and God collectively take an active part in creative transformation. On the plane of reciprocative relationality, his neo-classical theism melts religion and science in the same pot holistically.

Benzer Tezler

  1. Feminine gothic in Joyce Carol Oates's short fiction

    Jojce Carol Oates'in kısa öykülerinde kadınsı gotik ögenin yansıtılışı

    SERPİL TUNÇER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2001

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TÜRKAN ARAZ

  2. Charles Brockden Brown'ın Wieland adlı yapıtı ve gotik özellikleri

    Charles Brockden Brown's Wieland and the gothic

    ERKAN AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF ERADAM

  3. Erken on dokuzuncu yüzyıl Amerikan edebiyatında kısa öykü türü ve gotik

    The short story genre and gothic in the early ni̇neteenth century american literature

    EREL MEZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YONCA DENİZARSLANI

  4. Gotik için gotik: Amerikan edebiyat geleneğinin başlangıcında hayalet öyküleri

    The Gothic for its own sake: Ghor story at the beginning of American literary tradition

    KADER EKBER YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVİNÇ ÖZER

  5. Whiteheadci uluhiyyet anlayışı ve ortaya çıkardığı problemler

    Whiteheadian view of divinity and the problems arising from it

    MEVLÜT ALBAYRAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    FelsefeDokuz Eylül Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET AYDIN