Edirneli Nazmi Mecma'ü'n-Neza'ir (inceleme-tenkitli metin) (3 cilt)
Edirneli Nazmi Mecma'ü'n-Neza'ir (surveying-critical text)
- Tez No: 100298
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OSMAN HORATA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 3060
Özet
ÖZET Bir edebî terim olarak“nazire”yi,“Bir şairin, başka bir şairin beğendiği veya bir şekilde ilgi duyduğu bir şiirinin hem şekil, hem içerik ve söyleyiş olarak benzerini ortaya koyması”olarak tanımlamak mümkündür. İnsanın tabiatında var olan taklit etme güdüsü, sanat olgusunun var oluşunun da önemli etkenlerinden biridir. Nazire elbette taklitle eş değer bir kavram olmamakla birlikte, taklit ve takip güdüsünün, eski üstatlara duyulan saygı, güzel söyleyişlerin daha üstününü ortaya koyabilmek, onları tazelemek ve yüceltmek arzusuyla birleşmesi, nazire yazmayı bir gelenek hâline dönüştürmüştür. Nazirecilik, Türk şiirinin en köklü ve en yaygın geleneklerinden biridir. Nazirelerin, şiir meraklısı ve aynı zamanda şiir sanatına derin vukufu olan bazı kimseler tarafından derlenmesiyle“nazire mecmuaları”dediğimiz eserler vücuda getirilmiştir. Nazire mecmuaları, genellikle aynı veya birbirine yakın yüzyıllarda yaşamış birçok şairin şiirlerini bir arada bulunduran değerli belgeler durumundadır. Onları değerli ve önemli kılan, derlendikleri dönemle ilgili olarak edebiyat tarihimize önemli bilgiler taşıyacak özellikleri ihtiva etmeleridir. Bu mecmualar, devirlerinin genel beğenilerini, şairler arası etkileşimleri ortaya koymalarının yanı sıra, başka kaynaklarda adına rastlanmayan çok sayıda şairin yüzlerce şiirini sergilemeleri gibi birçok bakımdan edebiyat tarihimize katkılar sağlayan malzemelerdir. Nazire mecmualarının bazılarının kimin tarafından derlendiği / düzenlendiği belli değilken bazılarının derleyicisi bellidir. Edebiyatımızda derleyeni belli nazire mecmualarının sayısı oldukça azdır. Bunların en önemlilerinden biri de 16. yüzyıl şairlerinden Edirneli Nazmî tarafından düzenlenen Mecma'ü'n-nezâ'ir'dir. Bu çalışmanın konusu olan Mecma'ü'n-nezâ'ir, 357 şairin elifba ve vezinlere göre sıralanmış 5527 şiirini ihtiva eden çok büyük bir nazire mecmuasıdır.ıu Mecma'ü'n-nezâ'ir'in derleyicisi Edirneli Nazmî, bu hacimli nazire mecmuasıyla beraber, adına Türkî-i Basît denilen sade Türkçeyle yazılmış şiirleriyle tanınmıştır. Ancak onun bütün sanat hünerlerini, farklılık ve orijinalitesini ortaya koyduğu ve kendisini klâsik şiirimize mensup diğer şairlerin hepsinden ayrı bir konuma yerleştiren eseri, türünün edebiyatımızdaki en hacimli örneği olan Divan'ıdır. Son derece ilginç ve renkli bir edebî kişiliğe sahip olan Edirneli Nazmî, Divan'ı gibi Mecma'ü'n-nezâ'ir'ini de hassas bir ansiklopedist titizliğinde tertip etmiştir. Edirneli Nazmî 'nin bu büyük nazire mecmuası, bütün nazire mecmualarının edebiyat tarihimize olan genel katkılarının yanında barındırdığı binlerce şiirle 14, 15 ve 16. yüzyıl divan şiiriyle ilgili çok zengin bir malzemeyi de önümüze sermektedir. Bu çalışmayla, Mecma'ü'n-nezâ'ir'in, tenkitli metni ortaya konulmuş, Edirneli Nazmî'nin hayatı, eserleri ve edebî kişiliği ile Mecma'ü'n-nezâ'ir ayrıntılı olarak tanıtılmaya çalışılmış, ayrıca“Giriş”başlığı altında bir kavram olarak“nazire”konusu ve“nazirecilik geleneği”değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
IV SUMMARY It is possible to define the nazire (imitatio), as a term of literary, that a poem written by a poet resembles another poem written by another poet, in form, subject and pronunciation. The motive of imitation,.which exist in human nature, is one of the important factors in the existence of art fact. Altought the nazire is not a term identical to imitation, the writing of nazire became a tradition as tha motivations of following and imitation conjoined with the wishes of exposing the superior ones to the good pronunciations making them refresh and exalt. The writing nazire is one of the oldest and common traditions of Turkish poetry. The nazire collections became into existence as nazires were collected by some people who are anxious for poetry and who have a deep poetry backround. The nazire collections are valuable documents comprising the poems of many poets who were alive in the same or near centuries. The factor making nazires important and valuable is that the nazires carry the features of important information related the history of literature over time. These collections have many contributions to our history of literature since they indicate the fancies of their era and influences among poets and, besides, they exhibit hundreds of poems of many poets whose names are not available in other sources. As the collectors of some of nazire collections are known, it is not clear who composed or collected the some other collections. The number of collectors known of nazire collections is restricted to a very few. The one of the Important nazires is the Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir that was collected by Nazmî who was from (Edirneli Nazmı) and who was a poet from 16 century. Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir, that is subject of this study, is a very big nazire collection comprising 5527 poems of 357 poets sorted by elifba (Arabic alphabet) and meters of the poems.Besides Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir, Edirneli Nazmı is known with his poems written in a simple Turkish, that is known as Tûrkî-i Basît. His work of art, however, indicating all of his abilities, differences and originality and distinguishing himself from the other poets belonging to our classic poetry, is his Divan. His Divan is the biggest sample among its sorts in our literature. Edirneli Nazmı, whose personality is extremely interesting and colorful, arranged Mecma'ü'n-nezâ'ir with an encyclopedic peevishness as he arranged his Divan. This big collection of Edirneli Nazım, Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir, exhibits many rich materials regarding 14, 15 and 16 centuries' divan poetry with the thousands of poems that it contains. Within this study, the text of Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir with criticism was put forward. Mecma 'ü 'n-nezâ 'ir was tried to be introduced with the life of Edirneli Nazmı, his works and his personality of literary in detail. And, the subject of nazire and the tradition of nazire writing were evaluated as a term under the Introduction section as well.
Benzer Tezler
- Edirneli Nazmî Dîvânı 396b-521a nolu varaklar (İnceleme-metin-tıpkıbasım)
396b-521a foils of the Divân of Edirne Nazmî (Review-text-facsimile)
UBEYDULLAH ZARARSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıBozok ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA AVŞAR
- Edirneli Nazmî Dîvânı (521b-645b varaklar) inceleme- metin-tıpkıbasım
Edirneli Nazmî Dîvânı (521b-645b papers) review-text- facsimile
NACİYE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıBozok ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA AVŞAR
- Edirneli Nazmi'nin 'Mecma'u'n-nezair' adlı eserinde yer alan zati'nin zemin şiirleri ve bunlara yazılan nazirelerin biçim ve içerik yönünden karşılaştırılması
Zati's poems in the work named 'Mecma'u'n-nezair' by Nazmi of Edirne and comparing their form and content with the nazires
NAZMİYE OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YILDIZ
- Edirneli Nazmi, hayatı, edebi kişiliği, eserleri -Türki-i Basit ve gazelleri dışındaki nazım şekil ve türleri
Edirneli Nazmi, his life, his literary personality, his works -Türki-i basit and his poems other than his gazels
ZİYA AVŞAR
Doktora
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İSEN