Ani Orta Çağ eserlerinde taş süsleme
Geometrical decorations on stones in Ani buldings in the Middle Ages
- Tez No: 100313
- Danışmanlar: PROF.DR. BEYHAN KARAMAĞARALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
ÖZET Ani, Kars iline 41 km. uzaklıkta ve Türkiye-Ermenistan sınırında bulunan bir ören yeridir. Dış surları ve içindeki yapılan ile bir kale görünümünde olan Ani'nin doğusundan akan Arpaçay sının oluşturmaktadır. V.yüzyılda Ani'den bir kale olarak bahsedilmektedir. VIII. yüzyıldan itibaren bütün Ermeni dünyası gibi Ani de halifelerin hakimiyetini tanımıştır. Bagratidli prensler, Ermeni bölgesindeki müslüman valilerin aracılığını kabul etmemişler ve halifelerle doğrudan münasebete girmişlerdir. Ani' deki eserlerin büyük bir kısmı Bagratlı Hanedanına aittir. Ani'de 1045 yılında başlayan Bizans hakimiyeti, 1064 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın fethiyle sona ermiştir. Alparslan, Ani'yi aldıkdan sonra şehrin idaresini Şeddadi emiri Ebu'l-Esvar'ın oğlu Manuçehr'e bırakmıştır. Ani'de 1199 yılında başlayan Gürcü hakimiyeti ise 1229 yılındaki Moğol hakimiyeti ile son bulmuştur. Ani'de bulunan sikkeler burada daha sonralan Timurlu, Celairli ve Akkoyunlu hakimiyetinin olduğunu göstermekte ve şehrin varlığının Osmanlı dönemine kadar devam ettiğini ortaya koymaktadır. Ani, Ortaçağ' da bir Hıristiyan metropolüdür. Dini bir merkez olmasının yanısıra, Ani'nin İpek Yolu üzerinde bulunması, buranın bir ticaret merkezi olmasını sağlamış ve şehre ayn bir önem kazandırmıştır. Ani 'deki yapılarda bulunan geometrik taş süsleme ile ilgili çalışmamızı, bugün ayakta kalan yapılarla sınırladık. Ani'de bugün yapılann bir kısmı yıkılmış veya toprak altında kalmıştır. Sağlam veya kısmen sağlam kalan onüç yapının taş süslemesi çalışmamızda incelenmiş, kataloğlan hazırlanmış ve değerlendirilmiştir. Ani 'deki yapılarda görülen taş süslemenin genel özelliklerini incelediğimizde; X. -XI. yüzyıllar arasında inşa edilen yapılarda gelişmiş ve anıtsal bir mimari anlayış görülmesine rağmen süslemenin yapılarda fazla yer tutmadığı görülmektedir. Erken tarihli yapılarda süslemeye daha çok yapının içinde ve geometrik geçmeler olarakrastlanmaktadır. Ani'de Xl.yuzyihn ikinci yansından itibaren süsleme anlayışının değişmeye başladığı görülmektedir. Süslemenin yapılarda bulunduğu yerlerde, kompozisyonlarda, malzeme ve teknikte değişme ve gelişmeler olmuştur. Bu dönemde inşa edilen yapıların hem içi hem de dışı süslenmiştir, özellikle kırmızı ve siyah iki renkli taşın kullanıldığı, geometrik kompozisyonların ağırlıkta olduğu bir süsleme anlayışı görülmektedir. XIII.yüzyıldaki yapılarda farklı bir süsleme programı ile karşılaşmaktayız. Bu dönemde süsleme, özellikle yapıların cephelerinde ve belli elemanlarda toplanmaya başlanmıştır. Geometrik kompozisyonların yanısıra, bitkisel kompozisyonlar ve figürlü kompozisyonlar da yapılmıştır. Ani' deki yapılarda görülen süsleme anlayışındaki değişimler, Ani' de hakim olan devletler ve dönemlerin sosyal, kültürel ve ekonomik şartlan ile ilişkilidir. Coğrafi konumu dolayısıyla etkileşime açık olan Ani'deki sanat ortamında, Kafkasya, Orta Asya ve İslam Sanatı'nın etkileri açıkça görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Ill SUMMARY Ani, 41 kms away from Kars province (of Turkey) and situated on the border between Turkey and Armenia, is an ancient city that houses ruined remains. Flowing in the East, Arpaçay river makes the natural borders for Ani. Ani looks like a castle with both its outside city walls and the buildings inside. In the 5th century, Ani was mentioned as a castle. From 8th century onwards, like the whole Armenian world, Ani also accepted the Caliphs' rule. The princes from Bagratid did not accept the mediation of Muslim governors in the Armenian region and instead established direct relations with the Caliphs. The majority of the buildings in Ani belong to the Bagratit Dynasty. The Byzantine rule in Ani, which started in 1045, came to an end in 1064 with its conquest by the grfeat Seljuki Sultan Alparslan. After conquering the city, Alparslan left the administration of it to Manuçehr (who was the son of Abu'l-Eswar, the Shaddadi emir). The Georgian rule in Ani, which began in 1199, was also ceased in 1229 by the Mogol reign. The coins discovered in Ani prove that, later on, Timurian, Celairian and Akkoyunian rule took place there as well. They also show that the city was still alive up to the Ottoman period. Ani was a Christian metropol in the Middle Ages. In addition to being a religious centre, being located on the Silk Road made Ani a commercial centre and gave the city a special importance. Our study is about geometrical decorations on stones in Ani buildings and restricted with the Ani buildings present today. Some of the buildings in Ani have been demolished and burried in the ground. In this thesis, we examined, catalouged and evaluated the stone decorations of thirteen buildings that remained fully or partly intact. When we studied the general features of stone decorations found in Ani buildings, we discovered that although the buildings built between ten and elevenIV centuries display an advanced and monumental architectural understanding, decoration in the buildings did not occupy much place. The buildings with earlier dates contain the decoration in the inside of the building as geometrical attachments. It can be seen that from 12th century onwards the decorational understanding in Ani started changing. There were changes and developments, for instance, in places where was used in the buildings, compositions, material and technique. The buildings built in this period had decorations both inside and outside. The prevailing decorational understanding was consisted of geometrical compositions constructed with special red and black stones. We encounter a different decorational programme in the buildings of the 13th century. In this period, decoration started grouping, especially on the front side of the buildings and in certain elements. Beside the geometrical compositions, botanical and figurative compositions of animals were also made. The changes found in the decorational understanding in Ani buildings are related to the social, cultural and economic conditions of the states and periods that dominated Ani. In the Ani art environment, which was open to interactions due to its geographical location, the implications of the Kafkas, Central Asia and Islamic Art can be seen clearly.
Benzer Tezler
- Van'daki Hıristiyan dini mimarisine ait plastik süslemelerde görülen bitkisel ve geometrik motifler
Botanical and geometrical motifs seen on plastic ornaments belonging to Christian religious architecture in Van
EMEL YILDIZ
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YALÇIN KARACA
- Mevlevî Menakıbnameleri ve Mevlana'nın eserleri bağlamında Orta Çağ halk inançları
Medieval folk beliefs in the context of Mevlevi's Menakibnames and Mevlana's works
ZEYNEP İREM YİĞİT
- Nicholas of Cusa on interreligious harmony and conflict with reference to the Qur'an
Nicholas of Cusa'da Kur'an'a referansla dinler arası uyum ve çatışma
SEVCAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
DinThe University of Manchesterİlahiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEREMY GREGORY
- La història de Jacob Xalabín a la luz de las fuentes turcas
Türk kaynakları ışığında Yakub Çelebi'nin öyküsü
MEHMET SAİT ŞENER
Yüksek Lisans
İspanyolca
2012
Batı Dilleri ve EdebiyatıUniversidad Complutense de MadridDilbilim Ana Bilim Dalı
DR. JUAN CARLOS BAYO JULVE
DR. JUAN MIGUEL RIBERA LLOPIS