Tomris Uyar öykücülüğünde toplumsal güncellik ve biçimsel arayışlar
The Social actuality and formal quest in Tomris Uyar's stories
- Tez No: 101992
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. SÜHA OĞUZERTEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
ÖZET Özellikle 1960'h yıllardan itibaren Türkiye, modernleşen bir ülkenin içinden geçtiği dönemeçleri hızla kat eder oldu. Bu toplumsal değişim süreci kendini en çok gündelik hayatın şehirli görünümlerinde gösterdi. Yaşama kendince yorumlar katmak isteyen edebiyat yapıtları da bu modern koşullan dile getirmek için yeni arayışlara yöneldi. Modernleşen bir dünyayı en iyi şekilde dile getirdiği iddia edilen çağdaş kısa öykü türü de bu suretle Türk edebiyatında daha sağlam adımlar atmaya başladı. 1965 'ten bu yana öykü yazan Tomris Uyar' in onuncu öykü kitabı 1998 yılında yayımlandı. Yazarın yapıtları, bu süreçte, toplumdaki ve edebiyattaki gelişmelerin yakın takipçisi oldu. Sıradan insanların gündelik hayatında beliren toplumsal baskı biçimleri Uyar' in öykülerinin arka planını oluşturdu. Dönemin rengini belirleyen ayrıntılar bir şekilde öykülere sızarak okuyucuyu yaşanan günlerin eleştirisine çağırdı. Tomris Uyar' in öykülerine toplumsal güncellik payı olarak yansıyan modem dünyanın gündelik hayatına yapılan bu vurgu, yazarın öykü anlayışı çerçevesinde yeni arayışlara yöneldi. 1980'li yıllara kadar Uyar, izlenimci bir edebiyat anlayışının etkisiyle yazdığı şiirsel ve yalın öykülerinde, sıradan insanların yaşanan değerler karmaşasında bir seçim yapmaya zorlandıkları koşullan dile getirdi. Yazar, hüzün, ironi ve mizah öğelerini içice kullanarak gündelik yaşamların ağırlığı altında ezilen şehirli insanların öykülerini anlattı. 1980'li yıllardan itibaren daha farklı bir öykü gerçekliği arayışına giren Uyar, gündelik yaşamın kıstınlmışlığım bu kez postmodern eğilimlerle, çağdaş masallar, metinlerarası bağlar, soyutlamalar, belirsizlikler ile ortaya koymaya çalıştı. İki ana bölüme aynlan bu çalışmada, öykülerdeki bu biçimsel arayışın toplumsal güncelliği yakalamadaki farklılıktan ortaya çıkanlmaya çalışıldı. Tomris Uyar' in öykücülüğünde kendini belli eden yenilik arayışının temelde yaşamlanmızı kuşatan modem bir yanılsamanın izlerini sürdüğü fark ediliyor. Yazann bunu yaparken geçen yıllarla birlikte“bildiri”havasından uzaklaşıp daha zengin bir öykü evrenine daldığı, ilk öykülerindeki umutlu ve şiirsel sesin yerine çağın nabzını tutan daha yetkin bir sese ulaştığı görülüyor. Tomris Uyar öykücülüğü, toplumsal günceli öykülerine yerleştirme biçimiyle okuyucuyu modem zamanlann ve çağdaş Türkiye manzaralannın eleştirisine çağınyor. anahtar sözcükler: öykü, biçim, gündelik hayat, toplumsal güncellik. 111
Özet (Çeviri)
ABSTRACT THE SOCIAL ACTUALITY AND FORMAL QUEST IN TOMRIS UYAR'S STORIES The Republic of Turkey has begun to go through a process of modernization especially rapidly since the 1960s. The symptoms of this process have shown themselves most evidently in the everyday life of urban areas. Since the second half of the twentieth century Western literature has been looking for new horizons to express such a modern transformation and the“short story”as a genre has proved to be a highly effective form to catch the spirit of the age. In Turkish literature, too, many writers have preferred the short story genre to tell the modern stories of then- own country since the Tanzimat period, but consistent development is seen after the 1950s as a result of rapid modernization. Tomris Uyar has been writing short stories since 1965. Her tenth book was published in 1998. In her works, she has always been in pursuit of the changes in social life and literature. The mechanisms of social constraints in the background threatening the lives and dreams of ordinary characters are generally the subject matter of her stories. Tomris Uyar' s persistent interest in social actuality relates directly with the problems of modern life. The details of everday life captured by Uyar' s stories make the reader recall the experience of the days passing by; they lead to a sort of critical awareness. Tomris Uyar' s stories have changed throughout the years. Before the 1980s most of her stories had a plain and quite poetic style; the stories of that period seem to have been influenced by literary impressionism. During this period, the author mainly told the stories of ordinary people trying to cope with the changing values in society. Then, Tomris Uyar began to search for new forms for her short fiction: she began to include dreams and fantasies, postmodern fairy tales, intertextuality, and ambiguity in her stories. Between 1965 and 1998 it is evident that Tomris Uyar' s storytelling improved both in style and technique. But she has always insisted on keeping in touch with the social actuality of her country as a background for her short stories. keywords: short story, form, everday life, social actuality. IV
Benzer Tezler
- Tomris uyar öykülerinin feminist eleştirisi
Feminist critique of tomris uyar stories
GÜLBEN KOCABIÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HALİL HADİ BULUT
- 1960-1980 arası sosyalist Türk öykücülüğünde eğilimler
Trends in socialist Turkish storytelling between 1960-1980
VOLKAN GEMİLİ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELÇUK ÇIKLA
- Tomris Uyar'ın öykücülüğü
Tomris Uyar as a story writer
ESMA KADIZADE
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA APAYDIN
- Tomris Uyar'ın Gecegezen Kızlar'ında ve Angela Carter'ın Kanlı Oda'sında 'Masal'ın yeniden inşası
Re-construction of 'Fairy Tale' in Tomris Uyar's Gecegezen Kızlar and Angela Carter's Bloody Chamber
YUNUS EMRE YAŞADI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Karşılaştırmalı EdebiyatYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAYET ARSLAN
- Tomris Uyar'ın öykülerinde zaman ve mekân
Time and space in Tomris Uyar's stories
BÜŞRA OKUTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA UYGUR GÜRBÜZ