Ulusal kalite ödülü için alternatif bir model önerisi
A proposal for an alternative national quality award model
- Tez No: 112209
- Danışmanlar: PROF. DR. ATAÇ SOYSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Toplam Kalite felsefesi tümüyle özümsenerek Toplam Kalite Yönetimi (TKY) doğru uygulandığında, işletmenin performansı en üst düzeye ulaşır. Günümüzün başarılı kuruluşları, bireysel ve toplumsal farklılıkları ve bunların etkilerini en uygun şekilde kullanarak değer zincirine dahil etmenin yollarını araştırmaktadırlar. Çünkü bu işletmeler, farklılıkların anlaşılması ve bir arada yönetilmesinin onlara rekabet avantajı getireceğinin ve mükemmellik yolculuğunda yardımcı olacağının farkındadırlar. Kalite ödülü kriterlerinin ve bu kriterlerin ağırlıklarının günümüze kadar etkileşimli gruplar tarafından belirlendiği bilinmektedir. Bu gruplar, söz konusu süreç sırasında genellikle herhangi bir bilimsel yöntem uygulamamakta, fikir birliğine ulaşana kadar yapılan tartışmalar sonucunda modeller oluşturalmaktadır. Böyle bir durumda, karar verme süreçleri sırasında, grup dinamikleri başlığı aranda incelenebilecek bir takım problemlerle karşılaşılabilir. Konunun önemi düşünüldüğünde bu problemlerin ortadan kaldırılıp sağlıklı değerlendirmeler elde edilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, TKY ilkelerinin son yıllarda Türkiye'de nasıl ve ne kadar uygulandığı araştırılmakta, bu ilkelerin ve genel anlamda işletmelerin izleyeceği yolun, Türkiye'ye özgü değer yargılan, eğitim, kültür, yaşam tarzı, insanları motive eden etkenler gibi ülke ve toplum gerçeklerinden etkilendiği gösterilmektedir. Bu noktadan hareketle, seçkin uzmanların değerlendirmeleri bilimsel bir yöntemle incelenerek, bu gerçeklere uygun ve Türkiye'ye özgü bir Ulusal Kalite Ödülü için alternatif bir model önerisi oluşturulması amaçlanmıştır. Bu model önerisi oluşturulurken, ulusal ödüllerin kriterlerinin dünya çapında kıyaslamaya olanak tanıması amacıyla uluslararası ödül kriterlerine çok yakın tutulması gerektiği düşünülmüştür. Diğer yandan, bu çalışma içeriğinde, ulusal kalite ödüllerinin aslında, yapısal kriterlere verdikleri farklı önem seviyeleri ile birbirlerinden ayrıldıkları da görülmektedir. Bu husus dikkate alındığında, Ulusal Kalite Ödülü modelinin, temelde Avrupa Kalite Ödülü (AKÖ) modelinden aynlmaksızm, kriter ağırlıklarının Türkiye gerçeklerine uygun bir şekilde yeniden belirlenmesi suretiyle düzenlenmesinin yaran açıklık kazanmaktadır. Böyle bir düzenlemenin bilimsel metotlarla gerçekleştirilmesi, bu çalışmanın amacım oluşturmaktadır. Türk insanının genel yaklaşımlan da dikkate alınarak yapılacak değerlendirme sonucunda ortaya çıkan ağırlıkların, kalite yansında işletmelerin izleyecekleri yolu ve atacaklan adımların sırasını belirleyeceği düşünülmektedir. Çalışmada, bu amaca ulaşmak için bilhassa ulusal farklılıkların kalite modellerine etkilerini ve Türkiye'nin kalite konusundaki yapışım değerlendirmeye yönelik geniş bir literatür çalışması, kalite ile ilgili bazı konularda Türkiye'deki durumu ortaya koymaya yönelik bir uygulama ile desteklenmiştir. Uygulama bölümünün bu kısmında yapılan değerlendirmeler sonucunda, Türkiye'de TKY uygulayan işletmelerde; kalite çemberi veya benzer amaçlı çalışma gruplarının, iç ve dış müşteri memnuniyeti anketlerinin, maddi veya manevi öneri destek, kalite maliyeti ölçümleme sistemlerinin varlığının, diğer işletmelere oranla daha yaygın olduğu bulunmuştur. Ancak, TKY uyguladığım söyleyen işletmeler içinde, hala bu sistemlerden birine veya birkaçına sahip olmayan işletmeler görülmektedir. Yani hala TKY tanımında bazı eksiklikler bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye'de önde gelen çok az sayıdaki işletme dışında, genelde çalışanlara verilen eğitim düzeyi de yetersizdir. Uygulama bölümünün ikinci kısmı olan Türkiye'ye özgü bir Ulusal Kalite Ödülü modelinin kriter ağırlıklarının belirlenmesi sırasında Saaty'nin özvektör yönteminden yararlanmanın uygun olacağı düşünülmüştür. Bu seçimin nedeni, bu yöntemin hem karar vericiler açısından kolaylık, hem üst düzeyde kesinlik ve güvenilirlik hem de grup kararlarına uygunluk sağlayacak olmasıdır. Bu yöntemi uygulamak için, ödül kriterlerinin birbirleriyle kıyaslanması amacıyla hazırlanmış bulunan anket, Türkiye'deki seçkin kalite uzmanlarına gönderilmiştir. Alınan 21 cevap, önce tutarlılık oranlan açısından incelenmiş ve ortaya çıkan tutarsızlıklar, anketi dolduran uzmanlar ile yapılan tekrarlı görüşmeler sonunda %10'luk kabul edilebilir düzeye çekilmiştir. Bu düzenlemeden sonra anketler Expert Choice programı ile değerlendirilmiş ve elde edilen ağırlıklar ile Ulusal Kalite Ödülü için alternatif bir model önerisi geliştirilmiştir. Geliştirilen alternatif model ile mevcut Ulusal Kalite Ödülü modeli karşılaştırıldığında, en belirgin farkların Liderlik, Süreçler ve Toplumla ilgili Sonuçlar kriterlerinde ortaya çıktığı görülmektedir. Bu farklar, Liderlik kriterinde belirgin bir ağırlık artışı, diğer iki kriterde ise belirgin azalmalar olarak kendini göstermektedir. Çalışma sonucunda belirlenen amaca ulaşılmış ve Ulusal Kalite Ödülü için alternatif bir model önerisi geliştirilmiştir. Yapılmış bulunan bu doktora çalışması, literatürde kalite ödül ağırlıklarının belirlenmesi için bilimsel bir yöntem kullanılan ilk ve tek çalışma olması açısından önemlidir. kubuu)
Özet (Çeviri)
A full understanding of Total Quality philosophy and correct applications of Total Quality Management (TQM) drive organizations to the high levels of business performance. Successful organizations of contemporary life search for methodologies to utilize the individual and social differences and their effects on performance, since they are aware of the competitive advantage and facilitation in the race of excellence provided by these methodologies. Quality award criteria and their weights have been determined by interactive groups up to date. Generally, these groups do not use any scientific methodology and they form the models after long discussions to reach to a consensus. During these discussion sessions, these groups can face some problems that take place in group dynamics. Since the topic is very important, these problems must be eliminated and high quality judgements must be made. In this study, the usage and deployment of the TQM initiatives in Turkey are searched. It is shown that, these initiatives and the path to performance excellence are influenced by the value system, education and training, culture, living style, motivators and similar national characteristics. Considering this, the judgements of outstanding quality specialists in Turkey are obtained and evaluated scientifically to yield an alternative model proposal for National Quality Award. While preparing this proposal, it is believed that the criteria framework of the national quality awards must be kept close to the international quality award models in order to help international benchmarking. The only difference between these two classes of quality awards should be the weights of the criteria. Keeping this in mind, it can be concluded that it is absolutely useful to form the alternative model for the Turkish National Quality Award by redefining the weights only, while keeping the basic criteria framework the same as the European Quality Award's Excellence Model. To prepare such an alternative model based on scientifically proven methods is the aim of this study. This model is expected to define the path and the steps to take in the quest for excellence. To accomplish this aim, a detailed literature review supported with a survey aimed to discuss about the quality initiatives in Turkey is held. In this first part of the application chapter of the thesis, relationships were found between TQM and having quality circles, external and internal customer satisfaction surveys, periodic determination of quality costs, and suggestion systems. It means that the usage of these systems is significantly higher in the companies implementing TQM. However, it must be highlighted that there are still some companies claiming to implement TQM while not having at least one of the quality initiatives mentioned above. It is the proof of the lack of a proper TQM definition in Turkey. Moreover, inadequate training systems in the companies make the situation worse. In the second part of the application of this study, Saaty's Eigenvector methodology is used for determining criteria weights of the alternative model. The rationale behind this decision is the ease of use, high accuracy and trustworthiness of this method combined with the ability of aggregating the individual evaluations to form a group judgement. The inconsistencies of the individual evaluations were calculated and the surveys having high inconsistencies (higher than the acceptable inconsistency ratio which is 10%) were reviewed by the relevant experts. Following this, the evaluations were entered to the Expert Choice software to yield the ultimate weights of the criteria in the alternative model. Significant differences were found between the present and the alternative models. These differences are significant especially for three criteria which are Leadership, Processes and Society Results. Leadership is found to have a higher weight compared to its present value, while the other two have lower. As a conclusion, the predetermined goal is reached and an alternative model proposal for Turkey's National Quality Award is developed. This PhD research is especially important in the sense that it is the first and only study in the literature for determining the weights of the quality award criteria scientifically.
Benzer Tezler
- Kıyaslama yöntemi ve Türk Elektrik Endüstrisi A.Ş. uygulaması
Benchmarking and practice of Türk Elektrik Endüstrisi A.Ş. uygulaması
PAKİZE ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. A. ZEYNEP DÜREN
- Toplam kalite yönetimi ve ulusal kalite ödülü
Total quality management and national quality award
HABİBE ERKEK
- Ulusal kalite ödülleri ve toplam kaliteye yansımaları
Başlık çevirisi yok
ALİ RIZA ORÇUNUS
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİT KASA
- Quality management for implementations of information systems
Bilişim sistemleri uygulamalarında kalite yönetimi
SEDEF UNCU
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
Tekstil ve Tekstil Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ. DR. CEVZA CANDAN
- Yönetim özdeğerlendirme modelleri analizi ve bir model önerisi
The Analysis of management self assessment models and a model of suggestion
R. DİLEK GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HALUK ERKUT