Die Sprache der presse als ein soziolekt am beispiel von 'Hürriyet' und 'Bild-Zeitung'
'Hürriyet' ve 'Bild-Zeitung' gazeteleri örnekleminde bir sosyoelekt olarak basın dili
- Tez No: 113396
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
ÖZET Yaşanılan zamanda, olup biteni öğrenme merakı, haberleşme eylemini ortaya çıkarmıştır. Basın; haberleri ve fikirleri toplama, değerlendirme, işleme ve bunları başkalarına ileterek kamuoyu oluşturma sanatını mümkün hale getiren bir yazalı kitle iletişim aracıdır. Basın, aynı zamanda bireyleri, daha doğrusu toplumu dil aracılığıyla yönlendirir. Halkın duyuramadığı sesini daha da güçlendirerek hedef kitlelere ulaştırır. Gazeteler genel olarak iletişimi sağlayan yayınlardır. Medeni insan olmanın gereklerinden biri kabul edilmektedir, gazete okumak. Gazete, medeni insanın bölünmez bir parçası, vazgeçilmesi imkânsız bir ihtiyacı olmuştur ve onun günlük hayatına girmiştir. Bir malın hazırlanması, dağıtılması ve satılmasından ibaret özel bir girişimdir, sosyal bir kuruluştur, bir işletmedir, bir fabrikadır. Hammaddesi de bilgi ve haberdir. Okuyucuların eğitim ve toplumsal düzeyine göre her konuda yazılara yer verir. Gazete, toplumların gören gözü, işiten kulağı, konuşan dili ve dünyaya açılan penceresidir. Gazeteden mahrum bir toplumun dünyadan haberi yoktur. Toplumlar kendilerini gazete ile görmek ve tanımak suretiyle dünyaya faal bir biçimde katılırlar. Fiyatı bakımından hergün alınabilecek ucuzlukta olması sebebiyle, bugün hemen hemen herkes, basının ürettiği haberleri, bilgi çağında bilgi toplumu olma amacıyla günlük olarak takip etmeye çalışmaktadır. Gazete yalnız haber vermekle kalmaz, aynı zamanda kültür alış verişini de sağlar, okuma ve yazmayı teşvik eder, halkı doğrudan doğruya etkiler, eğitir ve eğlendirir, kamuoyuna yön verir ve kamuoyunu yansıtır. Bütün bunları gerçekleştirirken, gıdasını halktan alır, ona dayanır, çünkü onun malıdır. Kendi yarattığı bu kamuoyundan kendisi de etkilenir, böylece her ikisi de birbirini tamamlar. Gazete bir haber toplama ve yayma aracıdır, dolayısıyla bu suretle kamu görevi yapma özelliği de kazanır. Toplumun ateşleyici ve itici gücüdür. Gazete, saklanabilir bir belge niteliğine sahiptir. Gazete, okuyucunun keyfine göre günün her anında ve istenirse defalarca okunur. Gazete okuma kişiye sosyal prestij sağlar, çevrenin saygısını kazandırır ve sosyal ilişki kurmada etkili ve yardımcı olur.Olayların sebep ve sonuçlarının okuyucu kitlesine aktarılması gazete, daha doğrusu dil aracılığıyla yapılır. Okuyucu ile yazar arasındaki iletişim gazetede kullanılan yazı diliyle sağlanır. Bir dilin en iyi sergilendiği yer nitelikli, seviyeli yayınlardır. Gazetecilik dilinin amacı çok açıktır: Güncel olayları olabildiğince çok sayıda okura anlaşılır bir üslupla ve dille aktarmak. Bugün tam anlamıyla ortak bir gazete dilinin bulunduğu söylenemez. Gazete dili, kendi başına ayrı bir dil sistemi de değildir. Ancak gazetenin ortaya koyduğu dil, dilbilim çalışmaları için bir bütünlük teşkil eder. Gazetelerdeki başlık veya metin, dil olarak günlük dilden ayrılmaktadır. Gazetenin görevi güncel haberleri okura ilginç ve bilgilendirici bir biçimde sunmak olup, bu amaçla hedef okur kitlesinin kabul edeceği metinler ve başlıklar hazırlanır. Toplumun ve hedef okur kitlesinin beklentisi, eğilimi ve merakı, gazetecinin bağlı bulunduğu yayın kuruluşunun düşünce yapısı, gazetecinin kendi sahip olduğu inanç ve değerler ve haber kaynaklarının kendisine sunduğu bilginin içeriği, gazetede çıkacak olan haberin dilini etkileyen önemli hususları oluşturur. Gazete başlıkları; haber yazarına veya genel yayın yönetmenine göre haberin en önemli yanını ortaya koyan cümle veya kelimelerdir. Bu durumda, haber başlıklarını hazırlayan gazeteci, kendince önemli olan öğeyi cümle şeklindeki başlıklarda dikkati en çok çekecek yere yerleştirir. Gazete başlıklarının başta gelen görevi, haberi okura özetlemek, ona bir bakış açısı sunmak ve okurun ilgisini çekmektir. Basında dilin en çarpıcı ve dikkat çekici biçimde kullanıldığı yer, elbette başlıklardır. Başlıkta gereksiz kelimeler ayıklanır ve ifadeye 'slogan' biçimi verilmek suretiyle; ifade kalın, büyük ve genelde siyah olarak yazılır. Yazarın okuyucuyla sağlıklı bir iletişim sağlayabilmesi ve okuyucunun amaçlanan doğrultuda davranış göstermesi için, araç olan dilin her iki tarafta da ortak olması gerekir. Aksi takdirde iletişim kurulamaz. Yazar; okuyucuyu ancak dil aracılığıyla etkileyebileceğinin bilincindedir. Hedef, okuyucuyu belli bir düşünceye yönlendirmektir. Gazete dili, toplumun her kesimine hitap edebilmelidir, basit ve anlaşılır olmalıdır. Basın diliyle ilgili dilbilimsel bir araştırmada malzemenin sınırlandırılması gerekir. Bundan hareketle; yapılan çalışmada basının, toplum üzerindeki etkisinin ne ölçüde olduğu ve dili nasıl yönlendirici bir biçimde kullandığı ortaya konulacaktır. 'Hürriyet' ve 'BILD-Zeitung' gazetelerinden seçilen başlık örnekleriyle konu dilbilimsel açıdan irdelenmiş olacaktır.
Özet (Çeviri)
IV ZÜSAMMENFASSUNG Trotz der Verschiedenartigkeit der Pressekategorien, der Verschiedenheit von Inhalten, Aufinachungen und Zielgruppen, ist die Natur der Presse, namlich zur gleichen Zeit ein industrielles und ein soziales Dienstleistungsprodukt zu sein, ailen Presseobjekten gemeinsam. Der Leser ist frei in der Entscheidung, was er wann und wo lesen will. Es besteht die Möglichkeit der Wiederholung. Das gedmekte Wort hat potentiell ein den übrigen Medien gegenüber höheres Prestige. im allgemeinen finden sich kaum sprachliche Merkmale, die nur in der Welt des journalistischen Schreibens vorkommen. Die vorliegende Arbeit möchte einige kritisehe Ansâtze gegenüber der Zeitungssprache vorstellen und diskutieren. Linguistische Syntax- und Wortschatzanalysen weisen einen spezifisehen Sprachgebrauch im Medium Zeitung nach. An dieser Stelle seien die wichtigsten Kennzeichen genannt. Auf syntaktischer Ebene ist eine Tendenz zur Verkurzung der Satzlânge zu verzeichnen. Damit einher geht oftmals ein Rückgang der Satzgeföge und eine vergleichsweise starke Zunahme von Einfachsâtzen, dies gilt besonders fur den Sprachgebrauch in der Boulevardpresse. Eine angemessene Kritik am Fachwortgebrauch muss relativ erfolgen und das Vorwissen der Leserschaft berücksichtigen, für welche die Texte geschrieben werden. Die Verwendung sprachlicher Mittel ist in hohem Mafie abhângig von der Thematik der vermittelten Information, dies muss die Kritik an der Zeitungssprache beracksichtigea Fachsprachliche Ausdrücke werden in der Pressesprache gerne genutzt, um den Anschein von Genauigkeit und Wissenschaftlichkeit zu wecken.Die Verantwortung fur die mangelnde Verstândlichkeit, die aus iraangemessenem Sprachgebrauch resultiert, haben in jedem Fall die Zeitungsmacher, also die Joumalisten und Redakteure, die ihr Handwerkszeug nicht beherrschen oder falsch verwenden. Unverstandlichkeit durch spezifischen Wortgebrauch hat aber auch eine zweite Seite, die den Rezipienten zugeordnet werden kann: Verstandnisschwierigkeiten entstehen dann, wenn die Leser die verhandelte Materie nicht ausreichend kennen, weil sie dem dynamischen, tâglich seriellen Charakter der Zeitungssprache keine Aufinerksamkeit widmen und ihnen die zuvor verhandeken Hintergrundinformationen unbekannt sind. Ein Problem im Redaktionsalltag, in dem die Zeitungssprache produziert wird, ist die Vermittlung und Vermitteltheit des Stoffes. Aus Gründen der Platzökonomie dominiert in den Zeitungen allerdings die Wiedergabeform der indirekten Rede. Generell kann im Sprachgebrauch der Zeitungen eine Reihe von Ausdrucksmitteln nachgewiesen werden, die aus der Wiedergabe von vorgângigen - schriftlichen wie mündlichen - Sprachprodukten resultieren. Aufeeigen der Informationskanale, Freilegxing der journalistischen Quellen sind die wichtigsten Forderungen an den Sprachgebrauch der Zeitungen. Die Pressesprache soil ein Anzeiger fur sprachliche und damit gesellschaftliche Ânderungen sein. Fur die Presse muss zusâtzlich noch auf die besondere Kommunikationssituation hingewiesen werden, deren wichtigste Merkmale kurz genannt sein sollen:.Öffentlichkeit: prinzipiell unbegrenzter Teilnehmerkreis.Einseitigkeit: weitgehend monologische Kommunikationsausrichtung.Indirektheit: keine gemeinsame Kommunikationssituation von Sender und Empfanger.
Benzer Tezler
- Auseinander setzung mit dem begriff 'Heimat' in der zeitgenössischen Deutschsprachigen literatur
Başlık çevirisi yok
HALUK ÖZCAN
Doktora
Almanca
1997
Alman Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GERTRUDE DURUSOY
- Zeitungsanzeigen im Deutschen und Türkischen ein beitrag zur vergleichenden sprachanalyse im rahmen der familienanzeige
Aile ilanları çerçevesinde Almanca ve Türkçede gazete ilanlarının karşılaştırılması
OĞUZ DEMİRKAYA
Yüksek Lisans
Almanca
2000
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ
- Hellenistik Apoikia'dan Roma Colonia'sına: Antiocheia ad Pisidiam örneğinde bir koloni kentinin yerleşim ve idari tarihi
Von der hellenistischen Apoikia zur römischen Kolonie. Die Siedlungs- und Verwaltungsgeschichte einer Koloniestadt am Beispiel Antiochia ad Pisidiam
GÜLCAN KAŞKA
Doktora
Türkçe
2017
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAkdeniz ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURAK TAKMER