Anonim şirketlerin dış denetimi
External auditing of joint stock companies
- Tez No: 117885
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ KÜRŞAT ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
ÖZET Denetim, hesapların ya da işlemlerin doğruluğunun ve kurallara uygunluğunun bu iş için görevlendirilmiş kişiler tarafından incelenmesi faaliyetidir. Anonim şirketlerde denetim faaliyeti kapsamı yönünden iç ve dış denetim olmak üzere iki türlüdür. İç denetim, genellikle ortaklar adına, işlerin gidişinden ortaklara hesap vermek amacıyla anonim şirketin zorunlu ve sürekli organı olan denetim organı tarafından yapılan denetimdir. Dış denetim ise, genel olarak kamu düzeni ve yaran açısından devlet ya da yetkili denetim kuruluşları tarafından yapılan denetim türüdür. Geniş anlamda dış denetim faaliyetinin kapsamına, şirket dışından, şirkete yabancı kişiler ile özel kuruluşlar veya kamu kuruluşları tarafından yapılan denetimlerin tümü dahildir. Sosyal ve ekonomik hayatın vazgeçilmez unsurlarından olan anonim şirketlerin haiz oldukları önem, içten ve dıştan çeşitli şekillerde denetimlerini gerektirir. Anonim şirketler vasıtasıyla toplanan sermayelerin kamu düzenini ihlâl etmeyecek şekilde kullanılması gereği; anonim şirketlerin yönetimindeki suiistimallerin pay sahipleri ile alacaklılar yanında kamuyu da ilgilendirmesi; özel bir nitelik aranmaksızın seçilen denetim organının yürüttüğü iç denetimin yetersizliği; özellikle halka açık anonim şirketlerde kamunun doğru ve güvenilir şekilde aydınlatılması yoluyla halkın bu şirketlere olan güvenini artırmak ihtiyacı gibi nedenlerle anonim şirketlerin şirket dışından tarafsız ve bağımsız kişi ve kuruluşlarca denetimi önem taşır. Türk hukukunda anonim şirketlerin kuruluştan terkine kadar tüm aşamalarda iç ve dış denetimi çeşitli hükümlerle düzenlenmiştir. Anonim şirketlerin dış denetimi esas itibariyle TTK. ve SPK. hükümleri uyarınca yapılır; ancak özel kanunlara tâbi anonim şirketler için denetim konusunda özel hükümler getirilmiştir. Türk Ticaret Kanunu'na göre anonim şirketlerin dış denetimi, kuruluşta ve esas sözleşme değişikliklerinde kamu yararı ve emredici hükümlereuygunluk yönünden yapılan incelemelere göre izin verilmesi ve faaliyetlerde Bakanlık müfettişlerinin Ortaklıkların Denetimine Dair Tüzük hükümlerince yapacağı incelemelerle gerçekleştirilir (TTK. m. 273, 274, 280, 386). Ayrıca, genel kurul toplantılarında zabıtların kanuna uygun tutulmasına nezaret eden komiserler genel kurul kararlarının geçerliliği hususunda denetim yapmış olurlar (TTK. m. 297, 378). Bakanlık bu denetim sonucunda kanuna, esas sözleşme hükümlerine ve kamu düzenine aykırı faaliyetlerde bulunduğu belirlenen anonim şirketler hakkında fesih davası açabilir. Bu denetim usulünün yanında, yolsuzluk iddialarının ve belirli hususların tespiti için özel denetçi atanması (TTK. m. 348); ticaret sicil memuru tarafından anonim şirketin kuruluş işlemlerinin ve esas sözleşme değişiklikleri ile diğer genel kurul kararlarının, kanunî şartların varlığı, gerçeğe ve kamu düzenine uygunluğu yönlerinden incelenmesi (m. 300) ve iştigal konusu kamu hizmeti olan anonim şirketlerin yönetim ve denetim organlarında ilgili kamu tüzel kişilerinin temsilci bulundurması (TTK. m. 275) esaslarına dayanan denetim usulleri de TTK. nun anonim şirketlerin dış denetimi konusunda öngördüğü hükümler arasındadır. TTK. hükümleri yanında halka açık anonim şirketlerin SPK.ndan doğan işlem ve hesapları ile sınırlı olmak üzere SPK. ile öngörülen diğer dış denetim faaliyetleri ise Sermaye Piyasası Kurulu ve Bağımsız Denetim Kuruluşları tarafından gerçekleştirilir. Halka açık anonim şirketlerin hesap ve işlemleri, Kurul denetçileri tarafından belge üzerinden ya da yerinden denetlenir (SPK. m. 22). Bu denetimler sonucunda SPK. m. 46'daki tedbirleri almaya ve yaptırımları uygulamaya yetkilidir. Kurul denetiminin yanında halka açık anonim şirketlerin malî tabloları da dış denetim konusunda uzman olan bağımsız denetim kuruluşları tarafından genel kabul görmüş denetim standartları dikkate alınarak denetlenecektir (SPK. m. 16). Bu denetim sonucunda denetçilerin ulaştığı kanaat ve bilgiler düzenlenen bağımsız denetim raporları ile kamuya duyurulur. Böylece halkın bu şirketlere olan güvenleri artırılarak, yatırımlarında doğru kararlar verebilmeleri ve sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde yürümesi sağlanabilir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT External auditing is a kind of auditing which is done by state or qualified auditing corporations. This kind of auditing is related with benefits of public and social order. Because of social and economic importances of joint stock companies, they must be checked inside of company and also outside of company. The external auditing of joint stock companies in Turkish law, is regulated mainly by the Commercial Code and Capital Markets Code. The joint stock companies which are depend on Commercial Code, in period of establishing and activity, are audited by the inspector of related ministry. In addition, commercial register agency and private supervisor are the parts of external auditing in this kind of companies. The last part of this auditing is performed with sending representative to auditing committee or executive committee of joint stock companies that works on public services. Other part of joint stock companies which are depend on Capital Markets Code are audited by inspector of Capital Market Board and gualified auditing corporations. The auditing of joint stock companies financial reports's executes according to international auditing standarts and principles of accountancy. Finally, results of external auditing published in order to inform the public. Thus, investors can be protected and capital market can works in clearness, confidence and stability.
Benzer Tezler
- Halka açılacak anonim şirketlerin mali tabloların Sermaye Piyasası Kanunu'na göre özel bağımsız dış denetimi ve bir uygulama
Başlık çevirisi yok
KUDRET BARAN
- Anonim şirketlerde bağımsız dış denetim
Independent external auditing of incorporated company
BETÜL ÇATALOLUK
- Sermaye Piyasası Kanunu'na tabi halka açık anonim şirketlerin ara dönemde vermekle yükümlü olduğu finansal tablolar ve bağımsız denetimi, bir uygulama
Indipendent audited financial charts are required to be reported by public held join-stock companies depend on Capital Market Law in mid-periods, an application
SELVA TUNA
- Bağımsız denetime tabi olan anonim şirketlerde finansal tabloların denetim uygulaması
Subject to independent audit of financial statements in corporations control applications
SEBİLE KÖMÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İşletmeİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SULHİ ESKİ
- Aracı kurumlarda denetim komitesi ve bir uygulama
The auditing committee in brokerage houses and an application
AYŞE SUNAY GÜRSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
BankacılıkMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZGÜR ÇATIKKAŞ