Kocaeli ili Karamürsel ilçesi bitkisel örücülüğü
Plant basketry of Kocaeli province, Karamürsel district
- Tez No: 120495
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİDE SARIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
248 ÖZET Araştırma, Karamürsel ilçesi bitkisel örücülüğün günümüzdeki durumu, günümüze ulaşabilen örnekleri tesbit etmek; belgelemek; araç, hammadde, teknik, renk, ürün çeşitleri ve kullanım özelliklerini ortaya koymak; yörede bitkisel örücülükle uğraşan bireylere ve üretimlerine ilişkin bilgileri tesbit etmek amacıyla planlanıp yürütülmüştür. Araştırma yöresi olarak Kocaeli ili Karamürsel ilçesi alınmış, veriler bitkisel örücülükle uğraşan 32 birey 54 adet ürün örneği ve yörede yapılan gözlem ve incelemelerle elde edilmiştir. Ayrıca bitkisel örücülüğün belli başlı kullanım alanları dışında günümüz ihtiyaçları doğrultusunda tasarlanmış ve bunlardan üçü uygulanmıştır. Araştırmada, bitkisel örücülükle ilgili olarak yayınlanmış ve yayınlanmış kaynaklardan elde edilen bilgilere yer verilmiştir. Karamürsel ilçesinde yapılan bitkisel örücülük ürünlerinde çoğunlukla söğüt kullanılmaktadır. Bunun yanısıra çavdar, kestane, fındık, hayt, kargı, bambu, kayın, mısır, kızılcık da kullanılmaktadır. Kullanılan hammaddeler bireylerin büyük bir kısmı tarafından yöreden işlenmemiş olarak elde edilmektedir. Araştırma kapsamına alınan ürün çeşitleri literatüre göre sepet olarak kullanılanlar, aksesuar olarak kullanılanlar, mobilya olarak kullanılanlar, diğer kullanım alanları olmak üzere 4 ana grupta sınıflandırılmıştır. Ürün çeşitlerinden sepet olarak ve mobilya olarak kullanılanlarda, en çok söğüt, aksesuarlarda çavdar, diğer kullanım alanlarında ise kestane yoğunlukla kullanılmıştır. Ürün çeşitlerinde bitkisel örücülük tekniklerinden yoğun olarak tekleme ve ikileme tekniği kullanılmaktadır. Ürünlerde hakim olan renk soyulmuş hammaddenin doğal rengidir. Yöre tüketicileri tarafından, ürün çeşitleri içerisinde daha çok sepet olarak kullanılan ürünler, bunlardan da kullanım özelliği bakımından meyve, piknik ve çamaşır sepeti tercih edilmektedir. Karamürsel ilçesinde bitkisel örücülükle uğraşan bireylerin yaşları 25- 51 ve daha yukarı yaşlar arasında değişmekte olup eğitim seviyeleri düşüktür. Bitkisel örücülük yörede bu işle uğraşanlar için esas meslek konumundadır. Yörede yıllardır uğraşılan bu sanat dalı genellikle aile büyüklerinden öğrenilmektedir. Bu da bitkisel örücülüğün bir ata sanatı olma249 niteliğinden kaynaklanmaktadır. Bitkisel örücülükle uğraşan bireyler sepet ve bambu üretiminde kullandıkları araçları çoğunlukla satın almaktadırlar. Bireyler her mevsim yoğun olarak bu sanatla uğraşmakta olup günde daha çok ortalama iki ürün yapabilmektedirler. Ürün tasarımında daha çok ürün örnekleri ve ilgili dergi ve mecmualardaki ürünler model teşkil etmektedir. Yapılan ürünler çoğunlukla satış yerlerine ve yöre halkına pazarlanmaktadır. Karamürsel ya da kuşaklı sepet olarak tanınan geleneksel sepetin boyutları ortalama taban 15-20 cm., ağız genişliği 40-45 cm., boyu ise 60 cm olarak belirtilmektedir. Ancak günümüzde bu boyutlardan daha küçük ya da daha büyük üretimlerde yapılmaktadır. Kuşaklı sepetin hammaddesi kestane çubuğudur. Sepet üretiminde kullanılan temel araç, bıçak olup bunun yanısıra makas ve keser de kullanılmaktadır. Sepetin orta ve üst kenar kısmı, soyulmamış kabuklu kestane çubuklarından, yöresel ifadesiyle“kuşak örgüsü”ile bezelidir. Bambu tipi mobilya üretiminde ürünlerin iskeletini ve motiflerini oluşturmada temel hammadde kestane çubuğudur. Ürünlerin birleşen parçalarının üzerini sarma işleminde bambu ağacının dış kabuğundan elde edilen bambu sargısı kullanılmaktadır. Bambu tipi mobilya üretiminde freze, buhar kazanı, mengene, kalıp, kurutma fırını, zımpara, kesme makinesi, çivi tabancası, motif tabancası, boya tabancası, çekiç, kerpeten ölçü kalıbı ve düzeltme tahtası gibi araçlar kullanılmaktadır. Bambu tipi mobilya üretiminde iskeleti oluşturacak çubuklar freze makinesinde inceltilerek hazırlanır. İnceltilen çubuklar yumuşaklık ve esneklik kazanmaları için buhar kazanında bekletilir. Esneklik kazandırılan çubuklara şekil vermek için kalıplara geçirilir ve kurutma fırınında bekletilir. Belli ölçülerde hazırlanan iskelet çubukları çivi tabancası ile çakılır. Birleşen kısımların çirkin görünmemesi için üzeri bambu sargısıyla sarılır. Bambu tipi mobilya iskeleti süslenerek motif oluşturulur ve cilalanır. Araştırma kapsamında incelenen bitkisel örücülük ürünleri teknik ve estetik açıdan günümüz ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilecek yeni ürün tasarımları için orijinal kaynak olarak değerlendirilebilecek özelliktedir. Araştırmaya alınan Karamürsel bitkisel örücülük ürünleriyle uğraşan bireylerin sayısı gün geçtikçe azalmaktadır. Yöredeki bu el sanatının yaşatılması ve yaygın üretiminin sağlanması için alınacak önlemler önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
250 SUMMARY The research has been planned and undertaken in order to determine and document the up to date status of plant basketry in the Karamürsel district and the samples currently available; to set forth the characteristics for instruments, raw material, technique, color, product variety and usage; to acquire the information regarding the individuals who deal with the plant basketry locally and their production capability. Kocaeli Province, Karamürsel District has been determined as the research area, and the necessary data have been achieved from 32 individuals who are engaged in plant basketry, 54 sample products, and local observations and investigations. Moreover, eight different products have been designed for several usage fields, with regard to the modern needs except for the essential usage fields of plant basketry, and three of them were applied. Information from published and non-published resources related to plant basketry has been stated within the scope of the research. Willow wood is the most common material used for plant basketry in Karamürsel district. Besides, rye, chestnut wood, hazelnut wood, fibers, reed, bamboo, birch wood, corn, cornel wood are used. The raw materials used are supplied non-processed by most of the individuals from the local area. The product varieties held within the scope of the research are categorized under four main groups according to the literature, as those used for basketry, for accessories, for furniture, and other types of usage. For those used in basketry and furniture, willow wood is mostly used; for accessories rye, for the other types of usage chestnut wood is highly used. Single and double weaving techniques of plant basketry are mostly used for the product varieties. The main color for the products is the natural color of skinned raw materials. The products mainly used for basket weaving are densely preferred by the local consumers, with respect to the product variety, and are mostly used as fruit, picnic and laundry baskets. The ages of individuals engaged in plant basketry in Karamürsel district varies between 25 - 51 and more, and their education level is very low. Plant basketry is positioned to the main occupation for the persons dealing with this work in the local area. This branch of art performed for many years locally is generally inherited from the parents. This is because the plant basketry is considered as a traditional art. The persons engaged in251 plant basketry mostly purchase the instruments to be used for the production of baskets and bamboo goods. The individuals are highly indulged in this art for all seasons, and they produce an average two product a day. The product samples and products from related magazines and booklets are taken as models for the design stage of the products. The products produced are mainly marketed in stores and for the local people. The dimensions of the traditional basket known as the Karamürsel or the braced basket are approx. 15-20 cm of width at the bottom, 40-45 cm at the brim, 60 cm of length. However, production of less or more dimensions is possible today. The raw material for the braced basket is chestnut sticks. The main instruments to be used for the basketry are knife, and scissors and adzes as well. The middle and upper edge of the basket are ornamented with non-skinned shelled chestnut sticks, the traditional description“brace weave”. The main raw material for forming the skeleton and patterns of the products in the manufacture of bamboo type furniture is chestnut sticks. The bamboo fibers obtained from the outer shell of the bamboo tree are used for the encrustation process of the woven parts of the products. Instruments such as milling cutter, steam boiler, vise, mould, drying oven, abrasive, cutting machine, nailing pistol, pattern pistol, dye pistol, hammer, nipper, measuring instrument and correction board are used for the manufacture of the bamboo type furniture. The sticks to form the skeleton of the bamboo type furniture are processed and thinned in the milling cutter. The thinned sticks are kept in the steam boiler for a while to acquire smoothness and elasticity. The elastic sticks are taken into the moulds to be shaped and put into the drying oven. The skeleton sticks prepared at particular measures are nailed with the nailing pistol. In order to avoid the unfavorable appearance of the parts joined, they are encrusted by the bamboo fibers. The bamboo type furniture is then patterned with ornamentation and polished. The products of plant basketry examined within the scope of the research are of quality to be considered as original resources for the newer product designs to be developed with respect to the current needs related to technique and aesthetics. The number of individuals included in the research, engaged in Karamürsel plant basketry products is gradually decreasing. The precautions to be taken to survive this handicraft in the local area and to provide a widespread manufacture are of utmost importance.
Benzer Tezler
- Kocaeli ili Karamürsel ilçesi Ereğli mahallesi kentsel sit alanı geleneksel mimari dokusunun korunması bağlamında incelenmesi
Investigation of Kocaeli province Karamursel district Ereğli neighborhood urban protected area in the context of protection of traditional architectural texture
ALEYNA BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU ÇELEBİOĞLU YERGÜN
- Kiraz ağaçları arasında yetiştirilen yeşil gübre amaçlı bazı baklagil yembitkilerinin verim ve bazı diğer karakterlere etkisi
Effects of some legume forage crops used for green manure between cherry trees on the yield and some other characteristics
ERTUĞRUL BALEKOĞLU
- Deprem sonrasında uydu verileri ve yersel veri entegrasyonu ile arazi örtüsü/arazi kullanımı analizi
Land cover/land use analysis after an earthquake through integration of satellite and ground data
CİHANGİR AYDÖNER
Doktora
Türkçe
2005
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. DERYA MAKTAV
- Kocaeli iline ait farklı bölgelerdeki konutların fiyatlarına etki eden faktörler
In different regions of kocaeli province affecting your housingfactors
MERYEM KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP KEREM ÖZTÜRK
- Bahçecik (Bartın) içme suyu kaynağının kökeninin, beslenim-boşalım mekanizmasının ve kaynak koruma alanlarının belirlenmesi
Determination of the origin, recharge-discharge mechanism and protection areas of Bahçecik spring (Ulus-Bartin)
EMET KARAMÜRSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN YOLCUBAL