Karaçay-Malkar Türkçesinde sıfat-fiil ve zarf-fiil
Adjective-verb and adverb-verb in Karaçay-Malkar Turkish
- Tez No: 120582
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMET CEMİLOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 78
Özet
Bu incelemede Alim Teppeev'in“Agamnı İçer Suvu”, Kagıylanı Nazıfa'nın“Anamı Közleri, N.A. Davlova”ve Z.K. Davutva'nın Tuvgan El Literaturası adlı eseri ile Malkar Poeziyanı Antologiyası adlı eserler, Karaçay-Malkar Türkçesindeki sıfat-fiiller ve zarf-fiiller açısından incelenmiştir.“Karaçay-Malkar Türkçesinde Sıfat-fiil ve Zarf-fiil”adını verdiğimiz bu incelemede öncelikle sıfat -fiil ve zarf-fiil eklerinin yer aldığı cümleler fişlenmiş 34 harfli ortak Türk alfabesi esas alınarak bu cümleler transkribe edilmiş ve Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Tezimiz, tek bir metni esas almayıp, birçok metinden alınan örnek cümlelere dayandığı için sadece inceleme kısmından oluşmaktadır. İnceleme bölümü de kendi içinde Sıfat Fiillerin Tasnifi, Sıfat Fiillerin Kullanılış Özellikleri ve İşlevleri, Zarf Fiillerin Tasnifi, Zarf Fiillerin Kullanılış Özellikleri ve İşlevleri olmak üzere dörde ayrılır. İncelemenin birinci kısmı,“Sıfat Fiillerin Tasnifi”kısmıdır. Burada Karaçay Malkar Türkçesinde tespit edilen 4 çeşit sıfat fiil eki varyantlarıyla sıralanmıştır. İkinci kısım“Sıfat Fiillerin Kullanılış Özellikleri ve İşlevleredir. Bu bölümde sıfat fiil eklerinin fiil kök ve gövdelerine bağlanış şekilleri ”Varyantlar“ başlığı altında gösterilmiş, ”Yapısı ve Kullanılış Özellikleri“ kısmında ise eklerin farklı kullanılış özellikleri örnekler üzerinde gösterilmiştir. ”İşlevleri“ başlığı da bu bölümde yer alır ve taranılan edebî eserlerde sıfat fiil eklerinin geçtiği cümleler Türkiye Türkçesine aktarılarak eklerin işlevleri tespit edilmiştir.Üçüncü kısım ”Zarf Fiillerin Tasnifi“ kısmıdır. Bu bölümde zarf fiiller basit ve birleşik olarak ikiye ayrılmış, basit zarf fiillerde iki zarf fiil eki, birleşik zarf fiil eklerinde sekiz zarf fiil eki varyantlarıyla sıralanmıştır. İncelemenin son kısmı olan ”Zarf Fiillerin Kullanılış Özellikleri ve İşlevlerinde eklerin fiil tabanlarıyla birleşme şekilleri“Varyantlar”bölümünde gösterilmiş, taranılan edebî metinlerdeki eklerin kullanılış özellikleri“Yapısı ve Kullanılış Özellikleri”başlığı altında tespit edilmiş, Türkiye Türkçesine aktarılan örnek cümleler üzerinde bulunan işlevler“İşlevleri”bölümünde incelenmiştir. Sonuç olarak sıfat fiil ekleri ve zarf fiil ekleri bakımından Karaçay - Malkar Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki farklar azdır. Farklılıklar en çok birleşik zarf fiillerde göze çarpar. Bunun dışında ses değişikliklerinden kaynaklanan farklar vardır. Karaçay - Malkar Türkçesi, Eski Türkçenin dil özelliklerini de büyük ölçüde muhafaza etmektedir. Bazı dilcilerin savunduğu gibi, Karaçay - Malkar Türkçesi ayrı bir dil değildir. Karaçay - Malkar Türkçesi ve Türkiye Türkçesi, kökü mazide olan Türk dili ağacının birer dalıdır.
Özet (Çeviri)
İn this study, work of Alim Teppeev titled“Agamnı İçer Suvu”, work of Kagıylanı Nafiza titled“Anamı Közleri, N. A. Dovlova”and work of Z. K. Davutova titled“Tuvgan El Literaturasi”and“Malkar Poeziyanı Antologiyasi”are examined from the angle of adjective-verbs and adverb-verb as used in Turkish of Karaçay-Malkar. In this study to which we assigned the title“Adjective-verb and Adverb- verb in Karaçay-Malkar Turkish”, first the sentences in which there are adjective-verb and adverb-verb affixes are classified by using slips and by taking the Turkish Alphabet containing 34 letters, these sentences are transcript and transcript and transformed into Turkish as spoken in Turkey. This thesis does not bases on a single text but bases on sample sentences taken from many text and therefore it contains only the section for studies made on them by examinations. In the section where the examinations are made, there are four sub-section with headings Classification of Adjective-verbs, Usage Properties and Functions of Adjective-verbs, Classification of Adverb-verbs, Usage Characteristics and Functions of Adverb-verbs. The first section of the study is about“Determination of adjective- verbs”. Here four kinds of adjective verb affixed is listed with its variants as ones determined in the Karaçay-Malkar Turkish. The second section is on“Usage Characteristics and Functions of Adjective Verbs”. In this section, the method of adding the verb root and bodies of the adjective verb are indicated under the Variants heading, whereas in the section titled“Structure and Usage Characteristics”different usage characteristics of additions are exhibited by using examples. Under the heading“Their Functions”the sentences where adjective verb additionsare used in the works of literature are indicated and scanned, their functions are determined by transferring them into Turkish as spoken in Turkey. The third section is about“Classification of the Adverb verbs.”In this section the adverb verbs are divided into two as simple and compound and in simple adverb verb additions eight adverb verb variant are listed. In the last section of the study titled“Usage Characteristics and Functions of Adverb Verbs”the methods of combining the additions with the base of the verbs are indicated in the section titled“Variants”, and the usage characteristics of the additions seen in the works of literature texts scanned are determined under the heading“Their Structure and Usage Characteristics”the functions are examined under heading“Functions”by transforming them into Turkish as spoken in Turkey in from of sample sentences. In conclusion, difference between Karaçay-Malkar Turkish and Turkish as Spoken in Turkey with respect to adjective verb additions and adverb verb additions is small. The differences strike ones attention mostly in compound adverb verbs. Other than this, there are differences originating from voice changes. Karaçay-Malkar Turkish is preserving the language characteristics of Old Turkish at a significant scale. As defended by some linguistics, Karaçay-Malkar Turkish is not a different language. Karaçay-Malkar Turkish and Turkish as spoken in Turkey are branches of Turkish language tree whose roots are in past.
Benzer Tezler
- Karaçay-Malkar Türkçesinde fiil
Başlık çevirisi yok
REYHAN TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMET CEMİLOĞLU
- Karaçay Malkar Türkçesinde kuş (hayvan) isimlerinin kuruluşu ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılması
Foundation of animal birdş names and comparing with Turkey Turkish in Karachay Malkar Turkic
EDA BİNDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DOĞAN
- Karaçay Malkar Türkçesinde kelime grupları
Word groups in Karaçay Malkar Turkish
SANİYE AYBÜKE VARDAR
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİLİBRAHİM ERTÜRK
- Karaçay-Malkar Türkçesi grameri
A grammar of Karachay-Malkar Turkish
AYŞE GÜNAY
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKAR
- Tarihî Kıpçak Türkçesinden Çağdaş Kıpçak lehçelerine isimler
Names from historical Kipchak Turkic to contemporary Kipchak dialects
YAZGI TUĞÇE KURT ÖTELEŞ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER