Azerbaycan sözlü edebiyatında laylalar (ninniler)
Laylas (lullabys) in Azerbaijan oral literature
- Tez No: 120591
- Danışmanlar: PROF. DR. İSA ÖZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
174 ÖZET Bu çalışmada Azerbaycan sözlü edebiyatı türlerinden biri olan“laylalar”ele alınmıştır. Çocukları uyutmak, sevmek, avutmak için bir ezgiyle söylenen ve anonim olan laylalar Azerbaycan edebiyatında oldukça önemli bir yere sahiptir. Çalışmanın“Giriş”bölümünde, öncelikle Türk sözlü edebiyatında“ninni”türü hakkında bilgi verilmiş, ninninin şekil ve muhteva özellikleri ele alınarak kelimenin tarihî seyri incelenmiştir. Azerbaycan sözlü edebiyatındaki laylalarla ilgili açıklamalardan sonra diğer Türk boylarında bu türü karşılayan adlandırmalar ve sözler de bölüme eklenmiştir.“I. Bölüm”de laylalar metin kısmından hareketle konularına ve söyleyicilerine göre sınıflandırılmıştır. Konularına göre laylalar yedi alt başlıkta toplanmıştır. Laylaların çoğu,“Dilek ifade eden laylalar”grubuna girmektedir. Daha çok anneler tarafından söylenen laylalarda, annenin çocuğa hitap ederken kullandığı sözlere de yer verilmiştir.“II. Bölüm”de laylaların dil ve şekil özellikleri ele alınmıştır. Azerbaycan Türkçesinin dil özellikleri layla metinlerinden örnek gösterilerek incelenmiştir. Şekil özellikleri açısından, kafiye, redif, tekrarlar (nakarat, kelime tekrarı, ek tekrarı ve ses tekrarı), vezin, başlıkları altında toplanmıştır. Yazıya geçirilmiş laylalar karşılaştırmalı olarak bir araya getirilmiştir.“Metin”kısmı, çalışmanın“III. Bölümü''ünde yer almaktadır. Sözlü gelenekte yaşayan ve yazıya sonradan geçirilen laylalar kaynaklarda çoğu kez farklı biçimlerde kaydedilmiştir. Metin bölümünde bu farklılıkların hepsi dipnotlarla gösterilmiştir. Ayrıca laylaların şekil olarak da her zaman geleneksel formunu korumadığı görülmüş, zaman zaman bu kalıpların dışına çıkan layla örneklerine rastlanılmıştır. Çalışmanın ”Sonuç“ bölümünde verilerden elde edilen sonuçlar sunulmaktadır. Bu bölümden sonra metinlerde geçen yabancı bazı kelimeler için ”Sözlük“ hazırlanmıştır. Faydalanılan eserler ”Kaynakça“ bölümde sıralanmıştır. ”Ekler" bölümünde de notalarıyla layla metinlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
175 ABSTRACT In this thesis, we have studied“laylas”: one of the literary genres of Azerbaijani oral literature. We have, first, given information about the“lullaby”as one of the genres of Turkish oral literature. Second, we have taken“lullaby”from Azerbaijani point of view. Moreover, we have given the counterpart terminology for“lullaby”, corresponding to this type, in some other Turkish tribes. We have classified“laylas”according to their subjects and singers.“Laylas”have been classified under seven sub-titles, according to their subjects. In“Laylas”, the mothers oral expressions to address the child are also included. The language features of the Azerbaijani Turkish have been examined by the samples that are taken from the texts of“laylas”. Structurally,“laylas”are grouped together under the headings of“rhyme”,“repeated words”,“repetitions (refrain, alliteration, morphological and phonological repetitions)”and“meter”. In different written sources, several versions of the same“layla”, which live in oral tradition and written down after some time, can be found. In the thesis, these different versions are shown at the footnotes. Besides, from the structural point of view,“laylas”do not always preserve their traditional form. We have also noticed some examples of this exceptional type. We have also included a“glossary”for the new words found in the data. Laylas with their musical notes are also given.
Benzer Tezler
- Azerbaycan halk edebiyatında Erzurum
Erzurum in Azerbaijan folk literature
İBRAHİM DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Ardahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞUREDDİN MEMMEDLİ
- Azerbaycan halk hikayecileri ve repertuarları
Azerbaijani storytellers and repertoire
SEYRAN GAYİBOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Azerbaycan sahası kaçak anlatmaları
Outlaw stories in Azerbaijan
SİBEL TURHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİN KÖSE
- Azerbaycan şiirinde hiciv türünün konu özellikleri
Subject characteristics of satira in Azerbaijan poetry
EVREN ÇELENK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞUREDDİN MEMMEDLİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKİN GULUSOY
- Türk dünyası sözlü şiir geleneğinde deyişme sanatı üzerine mukayeseli bir inceleme
A comparative examination on the art of poetry [Deyişme] in the oral poetry tradition of the Turkic world
MERUYERT SATINBEKOVA
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ÖZARSLAN