Felsefede çeviri: anlamın dilden dile aktarılması sorunu
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12507
- Danışmanlar: PROF.DR. İOANNA KUÇURADİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
ÖZET“Bir dilde kurulup söylenmiş olan zihinsel içeriğin, bozulmaya uğramadan, başka bir dilde yeniden kurulup söylenmesi”şeklinde tanımlanabilecek olan çeviri etkinliği, kültürün oluşum ve evriminde önemli bir rol oynamış ve oynamaktadır. Çeviriye konu olan zihinsel (kavramsal) içerik dilin ' anlam' boyutu ile ilgili olduğu ; dilbilim ise bu alanı henüz, örneğin seslerle yapılarla aynı kesin likle kavrayıp betimleme noktasına gelemediği için, çevirinin bilimsel incelemesi de bu belirsizlikten payını almaktadır. Ancak, kuramsal plandan olgusal plana ge çilince, çeviri etkinliğinin aksamadan işlediği ve beklenen işlevini yerine getirdiği görülmektedir. Felsefî söylemin, -anlamın duygusal ya da eylemsel değil bilişsel/bilgisel bileşeni üzerine kurulu olduğundan çeviri açısından, mesajın geçmesine daha az güçlük çıkarır nitelikte olması beklenebilirdi. Ancak, gerek felsefî içeriğin nisbeten yoğun ve karmaşık olması, gerekse kendisini sadece 'felsefî söylem' diye ayrı bir dilsel ortamda değil her türlü söylem içinde dile getirebilmesi, böyle bir ayrıcalığa meydan vermemektedir. Fakat şu nokta hiç gözden kaçırılmamalıdır : Felsefî çeviride, ne kadar“edebiyat”a, şiire, ya da başka duygusal giysilere bürünmüş olursa olsun- herşey- den önce bilgisel bir mesajın aktarılması söz konusudur. Felsefî çeviride de dillerin farklı yapılarından doğan sorunlar elbette çıkmaktadır. İncelenen metinler, terimlerde denklik ('sözlük anlamı') ve yapılarda denklik ( 'dilbilgisel anlam') sorunlarından ikincisinin birinciye göre daha büyük bir hatâ kaynağı olduğunu göstermektedir. Ancak hiçbiri çeviri dediğimiz iletişim sürecini engelleyecek boyutta değildir, yeter ki çevir men konu aldığı mesaja tam ulaşabilsin... Çeviride, ve özellikle felsefî çeviride, 'anlama' işi 'anlatma' danii önce geldiği gibi, daha büyük önem de taşımaktadır. Çeviri etkinliği, gerek felsefede gerek öteki alanlarda, bütün“hatâ”ve arayışlarıyla birlikte, ve büyük ölçüde de onlar sayesinde, dillerin iletişiminin, etkileşiminin ve gelişiminin doğal ve dinamik ortamını oluşturmaktadır. ++++++++++++++++++++
Özet (Çeviri)
Ill RESUME 1* activity de traduction, qui consiste â saisir un contenu mental construit et enonce dans une langue, pour le reconstruire et r£-6noncer,sans alteration de sa substance, dans une autre langue, a joue“ et joue en core un r8le eminemment important dans la genese et Involution de la culture. Le contenu en question appartient â la dimension semantique de la langue, et la linguistique n1 en est pas encore au stade de saisir et de döcrire cette di mension avec la mSme rigueur scientifique que, par ex- emple,les structures phonologiques ou morphologiques. Natur ell eme nt,l* etude de la traduction se ressent aussi du manque de rigueur qui caracterise ce domaine. Mais une fois passe”du plan thdorique a celui des faits,on est a meme d1 observer que la traduction fonctionne sans accroc et remplit efficacement le r6le qu* on en attend. On pourrait s'attendre â,ce que le discours philo sophique, f o nde qu'il est sur la composante denotative/ cognitive -plutöt que pragmatique ou affective- du sens, opposât moins de resistance au passage du 'message*. Cependant,tant la relative density et complexity du contenu conceptuel philosophique que son aptitude â s'exprimer non seulement dans un 'discours* philoso phique spdcifique,mais aussi dans tout medium linguis tique, excluent un tel privilege. Toutefois,il convient de ne jamais perdre de vue que, dans la traduction phi losophique, ce qu' on se propose avant tout, c* est de faire passer un message cognitif, fût-il enrobe“ de ”litera türe“, de poesie,ou de tout autre habillement affectif. Dane la traduction philosophique comme ailleurs, les differences de materiel et de structure entre les langues suscitent des problemes plus ou moins epineux.iv Les textes compares ici montrent que, de la question de correspondance des termes ou de celle de correspondan- ce des structures, la seconde (sens grammatical) est une source d'erreurs plus ”föconde“ que la premiere (sens lexical) ; mais que ni l'une ni 1' autre ne pa~ raissent pouvoir enrayer le processus de communication qu' est la traduction, pourvu que le traducteur puisse, au pr£alable,atteindre au message qu'il se propose de rendre. Dans la traduction en general et la traduction philosophique en particulier,la comprehension non seu- lement vient en premier lieu,ce qui est Evident, mais aussi elle a plus de poids, quant a 1* ef f icacit£, que 1' expression. L' activity traduisante,en philosophic comme dans les autres domaines,avec toutes ses ”erreurs" et ses recherches,et dans una large mesure grace a elles,cons- titue le milieu naturel et dynamique de 1» intercommuni cation, de 1' interaction et du dâveloppement des langues.
Benzer Tezler
- Çeviri ve Hermeneutik (yorumbilgisi)
Translation and Hermeneutics
MUAZZEZ USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
FelsefeMuğla ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ÖZLEM BERK
- Inferentialism and indeterminacy at home
Çıkarımcı anlam kuramı ve dil-içi çevirinin belirsizliği
CEM ŞİŞKOLAR
- Felsefi hermeneutik ile dini hermeneutuğun karşılaştırılması
A comparison between philosophical hermeneutics and religious hermeneutics
AHMET KAVLAK
- Çocuklar için felsefe metinleri çevirisinde yorumlayıcı anlam kuramı: Les Goûters Philo [Çıtır Çıtır Felsefe] dizisi örneği
The interpretive theory of meaning in translation of philosophy for children texts: The case of the book series Les Goûters Philo [Çıtır Çıtır Felsefe]
DİLARA PINARBAŞI
Doktora
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESRİN TEKİN ÇETİN
- Çeviribilimde çevirilemezlik: Çevirilemezlik kavramının çoklu durum çalışmalarında görünürlüğü
Untranslatability in translation studies: The visibility of the concept of untranslatability through multicase studies
GÖKMEN GEZER
Doktora
Türkçe
2020
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK
