An Analysis of the textual pattern of the Turkish folktale
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12571
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KOCAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
ÖZET Masal anlatmayı sekiz aşamada gerçekleşen bir etkinlik olarak ele alabiliriz. Masalcı ilk aşamada masal başı tekerlemeleriyle dinleyicisini masal dünyasına girmeye hazırlar, ikinci aşamada en az iki kişiden oluşan masal dünyasını kurar. Üçüncü aşamada kişiler için bir 'ilk durum', bir "sorun* ve bir 'son durum' tasarlar. Dördüncü aşamada masal kişilerini amaçladıkları duruma getirebilecek bir yol çizer. (Bunların masalın girişini oluşturduğunu düşünebiliriz.) Beşinci aşamada amaçlanan duruma gelmeyi engelleyen bir olay I yaratır, altıncı aşamada ise kahramanın haini yenebileceğini ve arzusunu yerine getireceğini dinleyiciye sezdirir (düğüm noktası). Yedinci aşamada 'son durumu' yaratır (çözülme, sonuç). Son olarak da masal sonu tekerlemeleriyle masalı bitirir. Bu aşamalar aslında her masalcının bildiği ve kullandığı taktiklerdir. Bunlardan altısı Beaugrande'nin (1980) bulduğu stratejilerdir. Diğer ikisi ise, yani masal başı ve masal sonu tekerlemeleri, Türk masallarına ve masalcılarına özgüdür. Masalları bu bakış açısıyla incelediğimiz zaman, masalın aslında evrensel bazı planlara dayanılarak kurulduğunu fakat konuşma topluluğunun isteklerine cevap verecek şekilde yerel özelliklerle bezendiğini görüyoruz. Yukarıda sözünü ettiğimiz planların nasıl gerçekleştirildiğini anlamak için masalın üst yüzeyini, yani metnin dil özelliklerini incelememiz gerekir. Metni oluşturan cümle ve iç cümlecikler geçişlilik açısından incelenebilir, örneğin. Böyle bir araştırma sonunda geçişli cümlelerin/cümleciklerin yu karıda açıklanan stratejilerden özellikle beş, altı ve yedincilerini gerçekleştirdiğini görürüz. Bunlar masalın düğüm noktasını ve çözümünü oluşturan planlar olduğuna göre, masalın en can alıcı noktalarıdır. Yani geçişli cümleler masalın çekirdeğini, bir başka deyişle ön planını oluşturmaktadır. Geçişsiz cümleler de ana olayı destekleyen, gelişmesine yardımcı olan, bezeyen olayları ve durumları dile getirmektedir.Bağdaşıklık öğeleri ve zaman kaymaları da masal söyleminin alt düzeylerine ulaşmamızda bize yardımcı olan dilbilim öğeleridir. Bağdaşıklık öğeleri arasında masallarda yoğun olarak kullanılan öğeler gösterme sıfat ve adılları ile, zaman belirten bağlayıcılardır. Bunlardan ilki, masalcının masala duyduğu yakınlık veya uzaklık duygularını anlatır; bunlar sayesinde dinleyici kendini bazı olayların içinde bazılarının ise dışında hisseder. Veya bazı karakterlere sevgi bazılarına ise nefret duyguları geliştirir. Dinleyici, böylece, masalı tarafsız değil öznel bir bakış açısıyla değerlendirmiş olur. Zaman belirten bağlayıcılar ise dinleyiciye masal söyleminin sıralı olaylardan oluştuğunu sezdirir. Böylece dinleyici olayların sırayla başlayıp bitmesiyle söylemin çözüldüğünü anlar. Zaman kaymaları da aynı gösterme öğeleri ve zaman bağlayıcıları gibi dinleyicinin masala (masal olaylarına ve kişilerine) karşı yakınlık veya uzaklık duyguları geliştirmesini, böylece masala ilgisinin sürmesini sağlar. Bu öznel bakış açısının yaratılması, masaldan zevk duyulması ve anlaşılması için önemlidir. Bir başka deyişle, masalcı dinleyiciyi masal dünyasına sokamaz ve onun aklından çok duygularına seslenemezse başarılı olmuş sayılmaz. Kısaca, bu tezde masalın bir söylem türü olduğu ileri sürülmüş, bu söylem türünü tanımlayan öğelerin neler olabileceği üzerinde durulmuştur. Bunlar, söylem çözümlemesi alanında kabul gören kuramlar, bulgular ve yöntemler ışığında ele alınmış, folklor alanında yapılan çalışmalar ve bulgular da elden geldiğince göz ardı edilmemeye çalışılmıştır. Böylece bu tezde seçmeci bir yöntem kullanılmış ve masal gibi çok boyutlu bir türün söylem özelliklerinin ancak böyle bir yöntemle açığa kavuşturulabileceği anlatılmaya çalışılmıştır. Ill
Özet (Çeviri)
SUMMARY The Turkish folktale is constructed according to eight strategies. The narrator starts his tale by some nonsense jingles called 'tekerleme'. These ex pressions help the narrator activate the audience's folktale schema, and prepare the audience for the tale world which is not governed by the same rules as those of the real world. The narrator then starts the tale by creating the story world which has at least two characters. He identifies an initial situation for the cha racters where he describes a problem and a goal state, and initiates a pathway that attempts to resolve the problem and attain the goal {'exposition' in traditional terms). He advances the plot by blocking or postponing the attainment of the goal state and by creating a turning point ('complication' in traditional terms). He finishes the tale by creating a final state where the goal state is achieved ('resolution'), and pushes away the tale events by a set of formulaic expressions which we may call the 'coda'. Six of these strategies are defined by Beaugrande (1980); they seem to be universal plans according to which the folktale is con structed. Two of them, namely re-activating the audience's folktale schema at the start, and pushing away the tale events by traditional codas at the end, are not predicted by Beaugrande's model. They are the local characteristics of the Turkish folktale. In order to discover how these strategies are actualized, we examine the surface text in terms of certain linguistic devices. For instance, the transitive clauses help us discover how the strategies concerning the blocking of the attain ment of the goal, the creation of the turning point, and the creation of the final state are actualized. The transitivity of the clauses further help us notice the in formation structure of the discourse. We may consider the part which is narrated by the transitive clauses the foreground, and the part which is narrated by low transitive clauses the background. Cohesive devices and tense switching are equally significant linguistic factors which help us penetrate the underlying levels of the folktale discourse. By ivanalyzing the folktales for cohesive devices, we see that demonstrative reference items and temporal junctives are particularly crucial in creating the textuality of the folktale. The former reflect the narrator's stance towards the tale; thus instruct the audience either to be involved in a particular action, or be detached from it. By creating the sense of involvement, the narrator has the audience view the tale subjectively. The temporals help the audience notice the sequen tially of the tale events, and tell it that the discourse unfolds as the events follow each other in succession. Similar to some cohesive devices, tense switching, too, creates involvement or detachment; thus upholds interest. As a result of the use of demonstrative reference items and the tense shifts, the audience is moved rather than convinced, and understands the tale in terms of some subjective cri teria. In fact, a narrator would not have fulfilled his task if he cannot appeal to the audience's feelings during storytelling. Briefly, the present dissertation argues that the folktale in general and the Turkish folktale in particular, is in fact a discourse type, and tries to reveal the properties which characterize it. The analyses are made in the light of current theories, models and findings of discourse analysis/text linguistics, without totally disregarding the methods of analysis which folkiorists use. Thus, an eclectic method is used in the dissertation, and it is emphasized that a multi dimensional discourse type such as the folktale (or, any other product of oral tradition) can best be studied using an eclectic method.
Benzer Tezler
- Feyzî-i Kefevî's Ravżatü'l-ʻİbād textual analysis and transcribed text
Feyzî-i Kefevî'nin Ravżatü'l-ʻİbād'ı inceleme ve çeviri yazılı metin
RESUL ALTUNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP SABUNCU
- Türk seramik sanatında ressam uygulamaları
Paint works of turkish ceramic artist
YASEMİN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Bölümü
PROF. GÜL ÖZTURANLI
- George Eliot'ın romanlarının (Adam Bede, Felix Holt, the Radical, Middlemarch ve Daniel Deronda) okur merkezli eleştiri kuramı bağlamında incelenmesi
A study of George Eliot's novels (Adam Bede, Felix Holt, the Radical, Middlemarch and Daniel Deronda) From the perspective of reader-response criticism
SELİN MARANGOZ ÇIPLAK
Doktora
Türkçe
2006
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BELGİN ELBİR
- Simgesel yaklaşımlarla logaritma ifadelerinin üretimi ve değerlendirilmesi
Production and evaluation of logarithmic expressions with symbolic approaches
MELİKE YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKaradeniz Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN PEHLİVAN
- Hypostases of the Byronic hero
Byron kahramanının belirli hipotezlerinin değerlendirilmesi
BERRİN ORUS
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Batı Dilleri ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PETRU GOLBAN