Sermaye bütçelemesinde risk analiz yöntemleri ve değerlendirilmesi
Risk analysis medhods in capital budgeting and their evalution
- Tez No: 126326
- Danışmanlar: DOÇ.DR. A. ARGUN KARACABEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
ÖZET Rekabetçi piyasa ekonomilerinde tüm işletmelerin esas amacı varlıklarını devam ettirmek ve piyasa değerlerini artırmaktır. Bu nedenle, her işletme piyasadaki değişmelere bağlı olarak yeni üretim kapasitelerinin kurulması, mevcut kapasitelerin genişletilmesi ve yenilenmesi ya da modernizasyonu amacıyla sabit sermaye yatırımlarında bulunmak zorundadır. Ancak bu yatırım faaliyetlerinin büyük miktarda kaynak harcaması gerektirmesi, işletmelerin piyasa değerini ve sürekliliğini doğrudan etkilemesi nedeniyle, dikkatlice planlanması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, bu yatırımlarda yatırımın kendisi kadar planlaması da çok önemlidir. Getirileri bir yıldan fazla olması beklenen varlıklara yapılan harcamaları planlama süreci, sermaye bütçelemesi kavramı olarak tanımlanmaktadır. Burada“sermaye”kelimesi üretimde bulunan sabit varlıkları ifade ederken,“bütçe”kelimesi de gelecekte belirli bir süre için tahmin edilen nakit giriş ve çıkışlarını detaylı bir biçimde gösteren planı ifade etmektedir. Bu çalışmanın da temel amacı sabit sermaye yatırımlarının planlanmasında ve karara bağlanmasında yaygın olarak kullanılan sermaye bütçelemesi sürecini incelemek, bu amaçla kullanılan belli başlı yöntemleri değerlendirmek ve bir bütünlük içinde karşılaştırarak her yöntemin avantaj ve dezavantajlarını ortaya koymaktır. Böylece, uygulamada sermaye bütçelemesi kararlarının nasıl alındığı, şirketlerin hangi yöntemleri hangi 140projeler için kullandığı ve ayrıca bu yöntemlerin uygulanmasında karşılaşılabilecek sorunların neler olabileceği açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla çalışmanın giriş bölümünde sermaye bütçelemesinin önemi ve gerekliliği vurgulandıktan sonra, ikinci bölümde sermaye bütçelemesi kavramının kapsamı, hedeflediği sabit sermaye yatırım projelerinin genel çerçevesi ve bu yatırım projelerinin şirketler için önemi sırası ile açıklanmıştır. Böylece, sistematik bir bütünlük içinde, şirketlerin esas amacı olan sürekliliği sağlama ve piyasa değerini artırma açısından vazgeçilmez bir öneme sahip olan yatırım faaliyetlerinin planlanmasında, sermaye bütçelemesinin yeri ve öneminin açıklıkla ortaya konulması hedeflenmiştir. Daha sonra, çalışmanın üçüncü bölümünde sermaye bütçelemesi amacıyla kullanılan belli başlı yöntemler açıklanmış ve karşılaştırmalı olarak kullanımdaki avantaj ve dezavantajları verilmiştir. Bu arada bu yöntemlerin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki araştırmalara göre uygulamada ne kadar yaygın olarak kullanıldığı belirtilmeye çalışılmıştır. Gelecekte uzun bir döneme yönelik olan sermaye bütçelemesi kararlarının vazgeçilmez bir parçası olan risk ve riski analizi yömtemleri konusu da, çalışmanın dördüncü bölümünde, analizlerde kullanılan olasılıkların elde ediliş biçimine bağlı olarak, objektif ve sübjektif yöntemler adı altında iki ayrı alt bölümde açıklanmıştır. Karar ağacı, duyarlılık analizi, olasılık analizi ve Monte Carlo simülasyon tekniğini kapsayan objektif yöntemlerde, olasılıklar geçmiş verilere dayalı olarak belirlenir yada özellikleri 141bilinen standart istatistiksel dağılımlardan ve/veya ampirik dağılımlardan türetilir. Buna karşılık sübjektif yöntemler olarak bilinen ve senaryo analizi, riske göre indirgenmiş iskonto oranı ve kesinlik eşdeğeri yöntemlerini kapsayan yöntemlerde olasılıklar yöneticilerin sübjektif değer yargılarına göre saptanmaktadır. Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, risk analizinin temel amacı sonucun beklenenden sapma olasılığını belirlemek ve bu olasılığın alınacak karar üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Bu bakımdan geleceğe uzanan sermaye bütçelemesi kararlarında risk, bilimsel yaklaşımlara dayalı olarak mutlaka gözönünde bulundurulması gereken önemli bir faktördür. Son zamanlarda sermaye bütçelemesi kararlarında en yağın kullanım alanı bulan yöntemler duyarlılık analizi ve Monte Carlo simülasyonu tekniğidir. Karar vericilere gerçeklere ve varsayımlara dayalı olarak çeşitli aleternatifleri deneme imkanı sağlayan bu yöntemlerin mevcut bilisayar yazılım programları ile uygulaması oldukça kolaylaşmıştır. Bu amaçla bir örnek uygulama sunmak için, bu çalışmada TÜPRAŞ Kırıkkale Rafinerisinin yatırım projesine dayalı olarak Excel paket programı ile duyarlılık ve simülasyon denemeleri yapılmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında projenin riskliliği ve duyarlı olduğu faktörler belirlenerek projenin tutarlılığı belirlenmeye çalışılmıştır. 142
Özet (Çeviri)
SUMMARY In a competitive market economy, the essential purpose of all business firms is to continue their existence and increase their market value. For this reason, depending on the degree of changes in the market, each firm has to invest in fixed capital investments for setting up new production facilities, enlarging and renewing or modernizing those that are already existing. However, due to the large amount of resources required by such investments as well as for the reason that these investments affect directly the market value of firms and their continuity or survival in the market, these type of investment activities have to be carefully planned and evaluated. Accordingly, investment planning is as important as the investment per se. The planning process for expenditures invested in assets whose returns are expected over one year is defined as capital budgeting. The word“capital”in this concept refers to fixed assets in production while the word of“budget”refers to a plan that indicates in a detailed manner the cash inflows and outflows estimated for a certain period of time in the future. The main purpose of this study is to examine the capital budgeting process as it is frequently used in planning fixed capital investments as well as it is considered in decision making, to evaluate the major methods used for capiatal budgeting, and to reveal the advantages and disadvantages of each method through a comprehensive comparison. As such, the issues related to how capital budgeting decisions are made in practice, which methods are 143used by firms for each type of projects, and additionally the problems that may be encountered in applying these methods are explained. For this purpose, having underlined the importance and the significance of capital budgeting in the introduction chapter, the content of the capital budgeting concept, the general framework of fixed capital investment projects that it deals with, and the importance of these investment prefects for business firms are sequentially given. Thus, it is intended that the role and importance of capital budgeting in planning investment activities, which have, in turn, an essential effect on maintaining business continuity and increasing market value of firms will be clearly revealed in a systematic manner. Later on, in the third chapter of the study, the major methods used for capital budgeting are expounded and their related advantages as well as disadvantages in practice are given comparatively. Additionally, the degree to wich these methods are frequently practiced is indicated on the basis of the research studies in the United States of America. The subjects of risk and risk analysis techniques, wich are inevitable components of capital budgeting decisions related to a long time period in the future, are given in two different subchapters. Within these two subchapters, the risk analysis techniques or methods are classified in two groups as objective and subjective methods, according to the the way the probabilities used in the analyses are determined or derived. In the objective methods that include decision tree, sensitivity analysis, probability analysis, and Monte \AACarlo simulation technique, probabilities are determined on the basis of historical data or are generated from standard statistical distributions and/or ampirical distributions developed for such purposes. In contrast, in the so- called subjective methods that cover scenario analysis, risk adjusted discount rate and certainty equivalent methods, the probablities used in the analyses are determined according to the subjective judgement of managers. No matter which method is used, the basic purpose of risk analysis is to determine the probability of deviation from the expected value and to evaluate the effect of this likelyhood on the decision to be made. For this reason, in the capital budgeting decisions which cover a future time period, risk is an important factor that has to be taken in to account specifically according to scientific approaches. Recently the methods that have been widely used in capital budgeting decisions are, namely, sensitivity analysis and Monte Carlo simulation technique. The use of these methods, which provide decision makers with the opportunity to experiment various alternative courses of action on the basis of real data or assumptions, has become quite easy. For the purpose of providing such an example, sensitivity analysis and simulation trials are conducted through an Excel program on TÜPRAŞ Kırıkkale petroleum refinary investment project. In the light of the datas gathered the riskiness of the project has been tried to specified together with the factors that affect the sensitivity of the project. 145
Benzer Tezler
- Çokuluslu işletmelerde sermaye bütçelemesi ve yabancı yatırım kararlarına yönelik bir uygulama
Capital budgeting in multinational companies and a practice about foreign investment decisions
EMRE ÇAKIR
- Sermaye bütçelemesinde gerçek opsiyonlar ve Kırgızistan'da bir uygulama
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
HukukKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMali Hukuk Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARMAN TEVFİK
- Sermaye bütçelemesinde geleneksel yöntemlere alternatif olarak reel opsiyonlar yöntemi
Real options as an alternative to traditional capital budgeting methods
SELMA ERDOĞAN
- Sermaye bütçelemesinde geleneksel yöntemlere alternatif olarak reel opsiyonlar yöntemi
Real options as an alternative to traditional capital budgeting methods
ZEYNEP TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İşletmeBalıkesir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN AYDIN OKUYAN