Türkiye'nin iktisadi politikaları (hükümet programlarına göre, 1939-1960)
Turkey's economic policies (according to programmes, 1939-1960)
- Tez No: 126496
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. NEŞE ÖZDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Türk İnkılap Tarihi, Economics, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
1939-1960 tarihleri arasında yönetime gelen on üç hükümetin programlan esas alınarak hazırlanan bu çalışmanın amacı, İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında Türk hükümetlerinin programlarında belirlenen hedeflerin, genel iktisadi uygulamalardaki izdüşümlerini yakalayabilmek ve ne ölçüde gerçekleştirildiklerini değerlendirebilmektir. Çalışmanın kapsadığı 1939-60 süreci, dünya ve Türkiye açısından önemli iktisadi değişimlerin yaşandığı bir dönem olmuştur. İkinci Dünya Savaşı'nın dolaylı etkileri karşısında Türkiye'de, devletin ekonomiye daha fazla müdahale etmek suretiyle korumacı ve özel sektöre dar olanaklar sunan devletçi politika eğilimlerinin yerini liberal iktisat politikaları almaya başlamış ve özellikle 1947- 1950 sürecinde hız kazanarak 1950-1960 sürecine damgasını vuran özel sektörü desteklemekeden ve yabancı sermayeye iktisadi faaliyetlerde geniş yer veren bir seyir izlenmişti. Mevcut çalışma, bu sürecin iktisadi alanda yaşanan dönüm noktalarını ve politika değişimlerini hükümet programlan dahilinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Uygulanan iktisadi politika farklılıklarını 1939-50 ve 1950-60 süreci olarak iki ayrı parti dönemindeki yansımalarıyla incelerken, bu tarihlerde hükümetlerin uygulamayı öngördüğü iktisadi politikaların yer aldığı hükümet programlan, çalışmanın temel kaynağı olarak kullanılmıştır. Bu noktada, bazı hükümet programlarının dönemin genel iç ve dış siyasi koşullarından etkilenerek hazırlandıklan bazılarının dönemin güncel politika söylemlerine yer veren daha yüzeysel hedefler belirlediği, bazılarının ise dönemin iç-dış siyasi oluşumlanyla149 birlikte iktisadi hayata yönelik ayrıntılı öngörülerde bulunan hedefler saptadığı görülmektedir. Çalışmaya konu olan süreç ele alınırken, dönemin tüm iktisadi olaylarından ziyade hükümet programlarının sadece iktisadi politikayı ilgilendiren konulan ve bunların dönemin iktisadi hayatında uygulamaya konan yansımaları üzerinde durulmuştur. İktisadi politikaya yön veren genel eğilimlerin neler olduğu ve hükümetlerin programlarında yer verdikleri amaçların ne dereceye kadar gerçekleştirilebildiği sorusu, bazı örneklemeler yoluyla cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede ilk bölümde hükümet programlan değerlendirilmiş; ikinci bölümde ise iç ve dış iktisadi ve siyasi gelişmelerin şekillendirdiği oluşumlar incelenerek, hükümet programlanndaki iktisadi amaç ve öngörülerin ne ölçüde hayata geçirildiği ortaya konulmuştur. 1939-60 sürecinin iktisadi politika eğilim ve değişimlerini hükümet programlan ışığında irdeleyen bu çalışmada, TBMM Zabıt Cerideleri'nden, kanun, kararname ve görüşmeler ile ilgili olarak TBMM arşiv belgelerinden, başbakan ve parti başkanlannın konuşmalan ve partilerin yayınlarından, ele alman dönemin iktisadi verileri için ise, Devlet İstatistik Enstitüsü, Devlet Planlama Teşkilatı ve ilgili bakanlıklann döneme ait verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmada kullanılan bu birincil kaynaklanıl yanısıra, hükümet programlannın uygulamadaki örneklemelerinin saptanmasında döneme ait yayınlanmış kitap ve makale gibi telif eserlere de başvurulmuştur.
Özet (Çeviri)
This MA dissertation aims to explore the competing ideals and the realities of the economic prospects that pervaded the central economic themes of the thirteen Turkish cabinet programmes between 1939 and 1960. It also aims to give examples on how the Turkish economic system worked in practice and how the conflicts over a wide array of economic issues and prospects were expressed and resolved by the existing Turkish governments in power. The period under study includes a constant condition of economic and political flux in Turkey and the world in general. In view of the war-time direction of economic affairs between 1939 and 1945, the Turkish governments increasingly intervened in the economic life to fulfil the financial demands of the Turkish society. However, the economic policies in the period between 1947 and 1950 developed in a more liberal sense. Between 1950 and 1960, the governmental policies on economy combined initiatives of private enterprises with state organisations and welcomed foreign subsidies for economic and social development in Turkey. The present study does not give a comprehensive account of all economic prospects and realities of the Turkish governments, nor a complete historical picture of Turkish economy, including industry, banking, transportation, trade, financial services and agriculture, in the period under review; its purpose is the more tentative one of exploring the territory common to both. The first chapter of the thesis analyses the economic programmes of the Turkish cabinets (which belonged to two different parties-the cabinets of the Republican Party by 1950; and then those of the151 Democratic Party between 1950 and 1960). The second chapter tries to assess the fulfilments of various economic segments of the cabinet programmes. The present dissertation, which reviews the economic prospects and efforts of the Turkish cabinets between 1939 and 1960, tries to reach a value overview of Turkey's economic programming into the planning process in reality. It places major importance on the cabinet programmes. It also uses the Parlamentary debates obtained from the archive of the Turkish Grand National Assembly and the speeches of the prime ministers and opposition party leaders issued by the party organisational bodies, as well as other official data published by the State Statistical Institute and the State Planning Institute.
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Türkiye ekonomisinde kamu iktisadi teşebbüslerinin önemi ve kamu iktisadi teşebbüslerinin özelleştirilmesi
Başlık çevirisi yok
DENİZ ÖZUSLU
- II. Dünya Savaşı sonrası iktisat politikası arayışlarında Demokrat Parti anlayışı
Democratic party understanding in post-World War II search for economy policy
SERAP DURUSOY
- 1980 sonrası Türkiye'de özel sektör anlayışının gelişimi ve Türk Milli Eğitim sistemindeki yeri
Development of the concept of private sector in Turkey after 1980s and its place in the Turkish National Education system
SELAHATTİN ERGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERKAN SERÇE
- Türkiye'deki sanayileşmenin mesleki eğitime etkisi(1960-1990)
The impact of industrialization vocational education in Turkey (1960-1990)
UĞUR KIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LOKMAN ÇİLİNGİR