Geri Dön

Özürlülerin kentsel mekanda hareketliliği

The Mobility of disabled people in the urban areas

  1. Tez No: 127133
  2. Yazar: HANİFE YAVAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MESTURE AYSAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Şehirsel Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 270

Özet

ÖZÜRLÜLERİN KENTSEL MEKANDA HAREKETLİLİĞİ ÖZET Birleşmiş Milletlerin raporlarına göre dünyadaki nüfusun % 10'u özürlü kişilerden oluşmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde bu oran % 12'ye kadar çıkmaktadır. Ülkemizde Özürlü nüfus sayılarıyla ilgili en son veriler DİE'nin 1985 nüfus sayımında yer almaktadır. Aynı yıla göre ülkemizdeki toplam özürlü nüfusun tüm ülke nüfusuna oram 1,4'tür. Ortaya çıkan bu sonucu, Birleşmiş Milletlerin gelişmekte olan ülkeler için verdiği özürlülük oram ile karşılaştırdığımızda, özürlü kişilerin çoğunun ülke istatistiklerinde yer almadığım görmekteyiz. Ülkemizde, özürlü kişilerle ilgili verilerde olduğu gibi Özürlülük tanımlarında da belirsizlikler ya da farklı kurumlara göre değişen tanımlar yer almaktadır. Bu tanımlar“özürlü”,“sakat”ya da“engelli”şeklindedir. Ülkemizde, konu ile ilgili terimler baklanda tartışmaların devam ediyor olması ve bugüne kadar çıkan yasalarda ve standartlarda kullanılan tanımın ağırlıklı olarak“özürlülük”olması dolayısıyla bu çalışmada özürlülük tanımı kullanılmıştır. Nüfusun % 12'sinin özürlü olduğu kabul edilen ülkemizde, özürlüler kentsel donatı alanlarında rahat hareket edememekte birçoğu da varolan mimari engeller dolayısıyla evlerinde yaşamlarım sürdürmektedirler. Yalnızca standart gereksinmelere göre biçimlenmiş fiziksel çevreler sağlıklı kentsel çevreler oluşturamamaktadır. Sorun“özürlülerin gereksinimlerinin sağlanması”biçiminde tanımlamak yerine“insanların gereksinimlerinin sağlanması”biçiminde ele alınmalıdır. Özürlülerin toplumun bütünleşmiş bir parçası olduğunun kabul edilmesi, tasarımın“bütünleştirici”,“çoğulcu”ve“ayrımsız”bir işleyişe sahip olmasını getirmektedir. Bugün sokağa çıkmak, kaldırımda hareket edebilmek gibi sınırlı aktiviteler için bile çok sayıda engel bulunması nedeniyle kentlerimizin büyük bölümü ve yapıların çoğu Özürlüler için erişilemez durumdadır. Parklarda, sokaklarda, kısaca yaşam çevrelerimizde tek başına tekerlekli sandalye, yürüteç kullanan, beyaz bastonu ile yürüyen özürlü bireylere çok az sayıda rastlanmaktadır. Yalnız bu gösterge bile özürlü bireylerin toplumsal yaşama katılımının ne kadar kısıtlanmış olduğunu, bağımsız hareket edebilme olanaklarının ne ölçüde sınırlandırıldığını kanıtlamaktadır. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı, özürlü kişilerle yapılan anketler sonucu özürlü kişilerin kentsel mekanda karşılaşmış oldukları engellerin saptanması ve kentsel mekanda özürlü kişilerin rahat hareket etmesine imkan verecek tasarımların araştırılması, ayrıca yurtdışındaki konu ile ilgili örneklerin araştırılması ve değerlendirilmesi olmuştur. Bu amaçla hazırlanmış olan araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. xvuBirinci aşamada konu ile ilgili olarak İstanbul'daki kütüphanelerde yer alan çalışmalar incelenmiş ve çeşitli kuruluşlardan (Devlet İstatistik Enstitüsü, Türk Standartları Enstitüsü, Metin Sabancı Spastik Çocuklar ve Gençler Rehabilitasyon Eğitim ve Üretim Merkezi) bilgi talebinde bulunulmuştur. Internet aracılığı ile de çeşitli ülkelerden bilgilere ve örneklere ulaşılmıştır. Bu aşamada konu ile ilgili yurtdışındaki standartlar, özürlüye uygun kentsel tasarım örnekleri ve konunun teorik çerçevesini oluşturulmasına yardımcı olacak bilgilere ulaşılmıştır. İkinci aşamada ise hazırlanan anket formu ile çeşitli kurumlarda anketler yapılmıştır. Anketlerin yapıldığı yerler; Türkiye Sakatlar Derneği İstanbul Şubesi, Altınokta Körler Derneği, Görme Özürlüler Derneği, Omurilik Felçlileri Derneği ve Metin Sabancı Spastik Çocuklar ve Gençler Rehabilitasyon Eğitim ve Üretim Merkezi'dir. Bu aşamada İstanbul'da yaşayan özürlü kişilerin şehirsel mekandaki donatıları kullanabilme oranlarım ve karşılaşmış oldukları sorunları belirleyebilmek ve bu doğrultuda da çözüm önerileri üretebilmek amacıyla 100 kişiye uygulanmış olan anket sonuçları değerlendirilmiştir. Anket çalışması tekerlekli sandalye kullanan özürlüleri, yürüme ve görme özürlüleri kapsamaktadır. Anket çalışmasına spastik özürlüler de dahil edilmiş ve bu kişiler tekerlekli sandalye kullanan ve yürüyebilen özürlüler gruplarında değerlendirilmişlerdir. Sonuçta yapılmış olan araştırma altı bölümde değerlendirilmiştir. Bunlar şuası ile aşağıdaki gibidir: ¦ Birinci bölümde konunun genel tanımı yapılırken, araştırmanın amacı, kapsamı ve yönteminden söz edilmektedir. ¦ İkinci bölümde özürlülük tanımının genel çerçevesi çizilmekte ve özürlülük türleri ile ilgili açıklamalar yer almaktadır. Bu bölümde dünyadaki ve ülkemizdeki özürlü nüfus oranlan verilmektedir. Ayrıca bu bölümde, özürlü olmanın bireye getirdiği fiziksel ve sosyal etkilerden söz edilmektedir. ¦ Üçüncü bölümde şehirsel mekan tasarımında özürlülerle ilgili ölçütleri ele almanın Öneminden bahsedilmekte, evrensel, çeşitli ülkeler ölçeğindeki yasalardan ve ülkemizdeki özürlülerle ilgili kentsel tasarım konularım içeren yasalardan önemli bölümler aktarılmaktadır. Ayrıca bu bölümde ulaşılabilirlik konusu ile ilgili açıklamalar yapılmakta ve insan gereksinimlerine göre tasarlanmamış olan bir kentsel çevrede özürlü olmayan kişilerin de engelli olabileceği vurgulanmaktadır. ¦ Dördüncü bölümde şehirsel mekanın özürlülere uygun olarak tasarlanabilmesi için göz önünde bulundurulması gereken kentsel mekan tasarım ilkelerine yer verilmektedir. Ayrıca bu bolümde çeşitli ülkelerdeki konu ile ilgili standartlardan örnekler verilmektedir. Bu bölüm kendi içerisinde dört ana başlıkta incelenmektedir. Bunlar: bina yakın çevresi ve girişi, yollar, ortak kullanım alanları ve şehir mobilyaları, bilgilendirme ve işaretler bölümleridir. ¦ Beşinci bölümde ise İstanbul'da yaşayan özürlülerin kentsel mekanda karşılaşmış oldukları engellerin neler olduğunun belirlenebilmesi ve kentsel mekandaki aktivitelere ne ölçüde katilinim gerçekleştirildiğinin belirlenebilmesi için 100 kişi ile yapılan anket çalışmasının değerlendirmelerine yer verilmektedir. Ayrıca bu bölümde özürlü kişilerin kentsel mekandaki ihtiyaçlarının neler olduğu değerlendirilmektedir. xvm¦ Altıncı bölüm sonuç ve önerileri içermektedir. Bu bölümde de, ele alınmış olan bölümlerin tamamının değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkan sonuçlar ve çözüm önerilerine yer verilmektedir. Bu bölüm kendi içerisinde 4 başlık altında ele alınmaktadır. Bunlar sırası ile: - Kentsel planlama ve kentsel tasarıma ilişkin tespit, değerlendirme Ve öneriler - Yasal çerçeveye ilişkin tespit, değerlendirme ve öneriler - Eğitim, rehabilitasyon ve bilinçlendirmeye ilişkin tespit, değerlendirme ve öneriler - Yönetimsel açıdan öneriler Anket formunun ilk bölümünü oluşturan veriler değerlendirildiğinde ankete katılan kişilerin % 83 oranında 20-45 yaş arası kişiler olduğu ve büyük çoğunluğunun erkek olduğu sonucu elde edilmiştir. Kişiler özürlülük türleri açısından değerlendirildiğinde tekerlekli sandalye kullananların %32, yürüyebilen özürlülerin %37 ve görme özürlülerin de %31 oranında yer aldıkları ve bu kişilerin çoğunun sonradan büyük oranda hastalık veya ameliyat, trafik kazası gibi etkenlerle özürlü oldukları sonucuna varılmıştır. Anket çalışmasının, konu ile ilgili olan ikinci bölümünde ortaya çıkan veriler değerlendirildiğinde özürlü kişilerin konutlarından başlayarak şehirsel alandaki bütün mekanlarda ve buralara ulaşım süreci içerisinde birçok engellerle karşılaştıkları ortaya çıkmıştır. Bu engellere daha çok kaldırım ve yaya yollarında, yaya geçitlerinde, ulaşım araçlarında ve kamu binalarında karşılaşılmaktadır. Sonuç bölümünde, şehirsel mekanda karşılaşılan engellerin ortadan kaldırılması ve bu yönde yapılacak olan tasarımlara ek olarak, toplumun tüm kesimlerinin özürlüler konusunda bilinçlendirilmesi, eğitilmesi, özürlüler konusundaki yasaların uygulanabilmesi ve yapılan her türlü uygulamanın Bayındırlık ve İskan Bakanlığı bünyesinde kurulacak olan“Özürlüler Danışma Kurulu”, sivil toplum örgütleri, özürlüler ve vatandaşlar yolu ile denetlenmesi konularına yer verilmiştir. xıx

Özet (Çeviri)

THE MOBILITY OF DISABLED PEOPLE IN THE URBAN AREAS SUMMARY According to the reports of United Nations 10 % of the people living in the world are disabled. This rate is 12 % for developing countries. Last statistics about disabled population in Turkey can be found in 1985 census of SIS (State Institute of Statistics). According to the same year (1985) 1,4 % of people living in our country are disabled. When we compare this rate with the rates estimated by United Nations, it appears that most of disabled people population does not take part in the relevant statistics. In our country, even in statistics regarding disabled people, there is also indefîniteness in the descriptions regarding disability. These descriptions are“disabled”,“handiccapped”etc. Description“disabled”have been used in this study, because it is used the same description in most of the laws and standards regarding disabled people in our country. The mobility of disabled people living in our country is restricted with many barriers, so most of these people live at their homes and they couldn't benefit from the opportunities and social activities of the city. The environment which is shaped according to the standard necessities and only the needs of healthy people, does not mean heahy environment. The problem should be considered as“supplying the necessities of people”,not“supplying the necessities of disabled people”. All design works must be identical and supply the necessities of all people in the community. Even going out from home, walking on the sidewalk, going to the sinema etc. is very difficult, because most of buildings and parts of urban areas are not accessible. A few number of people who use wheelchair, crutch or white cane can be seen in the parks, streets or other activity areas. Even this indikator proves, the participation of disabled people to the social life and their mobility is too much restricted. According to the informations given above, the aim of this study is determining the harries which restrict the mobility of disabled people, and their participation to social activities in the urban areas. The aim also includes; investigating the well-designed works from different countries and relevant researches. According to this aim, the study was realized basicly in two stages. In the first stage, the relevant researches in the libriaries of Istanbul were investigated and relevant informations were requested from some institutions (Turkish Standards Institute, State Institute of Statistics, Metin Sabancı Center for the People with Cerebral Palsy). There was also a broad investigation from different countries on the internet about people with disabilities and their needs. All these informations helped to constitute the theoretical part of the study. xxIn the second stage, a questionnaire was prepared and a survey was made with 100 disabled people in different associations.The aim of questionnaire was determining the barriers which restrict their life for participating to social activities. This survey was made among people who use whelchair, disabled people with visional impairments and the people who use some assistive devices for walking. There was also added people with celebral palcy to this survey, and they were evaluated in two groups. These are: people with cerebral palsy who use wheelchair, and people with cerebral palsy and who use some assistive devices for walking. As a result this study is evaluated in six chapters. The contents of these chapters are described briefly below: ? Chapter 1: It is mentioned about the aim, the scope, and the method of the study. ? Chapter 2: It includes the descriptions of disbility, and explanations about the different types of disabilities and their social and physical effects to the human life. There was also given some statistical informations and rates about disabled people population from different countries and Turkey. ? Chapter 3: It includes important parts from the laws regarding disabled people and designing the urban areas according to their needs. The informations about these laws are from different countries and also from Turkey. In this section there is also explanation about the accessibility and its importance in the urban areas. ? Chapter 4: It includes informations and figures about urban design principles. In this chapter it is also mentioned about the urban design standards from different countries and their applications in urban space. This chapter is considered into four parts. These parts are: near surroundings of buildings and the entrances of buildings, roads, common public spaces and furnitures, informational signs in the urban areas. ? Chapter 5: According to the questionnaire which was applied by 100 disabled people, it includes the evaluations and results of the questionnaire. The aim of this questionnaire was searching the barriers in the built environment and identifying the needs of disabled people in the urban space. ? Chapter 6: It includes the conclusion and suggestions. This chapter was evaluated into four parts. These parts are: - The results, evluations and suggestions regarding city planning and urban design - The results, evaluations and suggestions regarding laws - The results, evaluations and suggestions regarding education, rehabilitation and consciousness - The suggestions about associational organization. According to the results of the survey it appears that 83 % of the people who are participated are between the ages of 20-45, and most of them are men. 32 % of them use wheelchair, 31 % of them are the people with visual disability and 37 % of them are those who use some assistive devices for walking. Most of the people was disabled after diseases or traffic accidents. These results show us that most of the people living in the community are under the risk of being disabled.When the results of the survey which are related suppliying the needs of the disabled people in the city are evaluated, it appears that most of them meet the difficulties and the barriers in their homes, at all areas of the city and in the transportation vehicles. In addition to removing the barriers in the built environment and making designs suitable for the people with disabilities, there also must be done these works; to educate all people in the society to become more conscious about the disabilities, to do all necessary arrangement for forcing the laws regarding disabled to be applied in all areas, and to make all design works on the urban areas be overseen by“Disability Commission”, civilian organizations and citizens. XJOl

Benzer Tezler

  1. Tez No

    251341

    Özürlülerin kent içinde erişilebilirliklerini etkileyen standartlar-Mecidiyeköy ve Yenibosna metrobüs duraklarının incelenmesi

    The accessibility standarts for disabled people in the urban areas?Examination of Mecidiyekoy and Yenibosna metrobus stations

    ESRA MARAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesi

    Disiplinlerarası Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ORHAN HACIHASANOĞLU

  2. Tez No

    76150

    Özürlüler için tasarımda erişebilir ve yaşanabilir yaya mekanları: Ankara-Kızılay merkez yaya bölgesinde Sakarya Caddesi yaya mekanı örneklemesi

    Başlık çevirisi yok

    ERKAN POLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NİHAL ŞENLİER

  3. Tez No

    597119

    Kentsel yaya mekânında erişilebilirliğin insanın algısal hallerinden görme duyusu kapsamında irdelenmesi

    Scrutizing accessibility in urban pedestrian space in the context of sense of sight within the perceptual conditions of human

    MERVE ORAKCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU

  4. Tez No

    183008

    Kamusal mekanların gender sistematik yaklaşım açısından değerlendirilmesi

    An evaluation of public spaces: From gender mainstreaming perspective

    ZEYNEP YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SALİHA AYDEMİR

  5. Tez No

    142532

    Toplu konut dış mekanlarında tüm kullanıcılar için erişilebilirlik ölçütlerinin saptanması

    Determination of the accessbility criteria for all user groups for exterior spaces of mass housing units

    YUNUS ALPAGUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. IŞIL HACIHASANOĞLU

Geri Dön