Türk medya sektöründe mülkiyet ve kontrol ilişkileri (1980-2003)
Ownership and control in Turkish media sector (1980-2003)
- Tez No: 127666
- Danışmanlar: PROF. BÜLENT ÇAPLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Radyo-Televizyon, Journalism, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 389
Özet
ÖZET Bu çalışmanın konusu, Türk basın sektörünün 1980'lerden itibaren farklı medium' lar ve farklı sermaye kesimleriyle bütünleşmesi sürecinde mülkiyet ve kontrol ilişkilerinin dönüşümüdür. Eleştirel ekonomi politik yaklaşımın benimsendiği çalışmada,“basın”dan“medya”ya geçiş, 1980'lerden itibaren daha fazla görülür hale gelen neoliberal ekonomi politikaları bağlamında Türkiye'nin girdiği yeni sermaye birikimi süreci çerçevesinde ele alınmaktadır. Türkiye'de medyanın göreli bağımsızlığını yitirmesi, kamucu perspektifin yerini bütünüyle şirket çıkarlarının hakim olduğu neoliberal politikaların ve onunla birlikte gelişen toplumsal bilinç biçimlerinin alması, yaklaşık 20 yıldır uygulanan ekonomi politikalarının sonuçlarındandır. 24 Ocak 1980 tarihinde açıklanan yeni ekonomi politikalarının, belirli bir yaşam tarzı ve ideoloji ile birlikte kitlelere empoze edilmesinde, bugün dev şirket yapılarının içine gömülen medyanın özgül bir rolü ye işlevi söz konusudur. Bu rol ve işlev, geleneksel sahiplik ilişkilerinden özsel olarak farklı bir yapıyı gündeme getirmese bile, mülkiyet ve kontrol kalıplarında bir değişimi işaret etmektedir. Sürecin önemli aktörlerinden biri olan medya profesyonellerinin giderek daha fazla işletmecilik ilkelerine bağlı olarak çalışmaları, değişimin anahtarlarından biridir. 1980'lerden itibaren yeniden yapılanma sürecine giren basının medya sektörüne dönüşmesi ve farklı sektörlerle bütünleşmesi, onun, bizatihi talep eğrisini belirleme yönünde bir değişimi de beraberinde getirmiştir. Bu durum; toplumun en önemli bilgi, eğlence, eğitim kaynaklarından biri olan hakim medyanın kamusal yarar adına bir tehdide dönüşmesinin de özünü oluşturmaktadır. Türkiye'de başlangıcından itibaren“zanaat benzeri”üretim ilişkilerinin hakim olduğu basın sektöründe 1960'h yıllardan itibaren“fabrika benzeri”üretim ilişkilerinin nüveleri oluşmaya başlamış, 1980'lerden sonra ise küresel vizyona uygun olarak endüstrileşme ve profesyonelleşme önem kazanmıştır. Batı dünyasının gelişkinliğine vurgu yapan modemizm ideolojileri ile sarmalanmış“gelişme”konsepti, Türk medya sektörünün 1980'lerle birlikte farklılaşarak bir fenomene dönüşen köşe yazarları ve yöneticiler tarafından endüstrileşme ve profesyonelleşme ideallerini içerecek biçimde işlenmiştir. Türkiye'de medya sermayesi, kar maksimizasyonu ve buna bağlı olarak iç pazarın geliştirilmesi yönünde küresel medya sermayesinin takipçisidir ve bu takipte en önemli amaçlardan biri, çoğu aile şirketi olarak varolan medya holdinglerinin yönetim kademelerini güçlendirmek, standardizasyonu ve profesyonelleşmeyi artırmaktır. Yönetim kademelerini güçlendirmek, eğitim sermayesi gelişkin bir yönetici sınıfı gerektirmektedir. Günümüzde medya profesyonellerinin eğitim formasyonlarını giderek toplumcu ve bütünsel bakış açılarına daha fazla yer verebilen sosyal bilimler alanı yerine teknisizmi öne çıkaran işletme ve mühendislik bilimleri alanı belirlemeye başlamıştır. Ancak bugün için medya sektörü henüz aranan ölçüde teknisist kadrolarla çalışmamaktadır. Medyayı salt bir“business”olarak algılayan ve böyle sunan basın sektöründen yetişme kadrolar, her şeye rağmen geleneksel algı düzleminden çok fazla uzaklaşamamış görünmektedirler. Bu olgunun gerisinde, Türkiye kapitalizmine özgü dinamikler yatmaktadır. 380
Özet (Çeviri)
SUMMARY This study deals with the transformation of the relations of property and control in the process of the integration of the Turkish press with different medium's and capital groups since the 1980's. By adopting the approach of critical political economy, the study evaluates the transition from press to media in the context of neoliberal economic policies, which have become apparent since the 1980's and of the new capital accumulation process through which Turkey has undergone. The fact that Turkish media has lost its relative independence, that the public perspective left its place to neoliberal policies dominated by private corporate interests and the correponding forms of social consciousness are the outcomes of the economic policies implemented for twenty years. The implications of the so-called“neoliberal return”in the form of an economic and political restructuration, impedes any possibility of living as equal and free individuals in Turkish society. Media which is embedded in the giant corporate structures, has a peculiar role and function in imposing the new economic policies as well as a certain life style and ideology. This role and function fulfilled by the media, though not bringing to the agenda a substantially different strcuture in terms of the traditional relations of ownership, does indeed indicate a change in the patterns of property and control. Those media professionals who abide by the principles of management are among the key actors to reveal the transformation process. The fact that the press has transformed into media sector and was articulated with other sectors gave the media itself the opportunity to be a determining factor for shifting the dermand curve. This situation lies at the core of the fact that the dominant media which is one of the prominent sources of information, entertainment and education, is posing a threat as far as the public good is concerned. In Turkey, the media sector, from its very beginning was characterized by artisan-like production relations. From the I960' s the preliminaries of factory-like production relations came to the fore. Since the 1980's industrialization and professionalization gained significance, in line wth the global vision. The concept of“development”, which is covered by the ideologies of modernism, has been articulated by the columnists and managers in the Tukish media sector, who underwent a drastic tranformation in the 1980's and turned into a significant phenomenon, in a way to include the ideals of industrialization and pofessionalization. Turkish media capital is the promoter and follower of the global media capital with regards to profit maximization and, thus to the development of the internal market. Among the itiain goals in this process can one cite the strengthening of the managerial offices of the media holdings which operate as family firms, and the enhancement of standardization and professionalization. To strengthen managerial offices requires a managerial class whose educational capital is highly developed and sophisticated. The educational formation and background of media professionals, today, is based on management and engineering sciences which promote technicism rather than on the field of social sciences which is able to provide with a more public and holistic appoach. Yet actually the media sector does not have enough technicist cadres as it is wished to be so. Those cadres who are trained inside a press sector which conceives media as only a business and present it as such, do not seem to be very far from the traditional patterns of perception vis-a-vis the media. The study argues that behind this fact reside the dynamics peculiar to Turkish capitalism. ?*;g££3SSSf
Benzer Tezler
- Neoliberal politikalar çerçevesinde Türk medyasının mülkiyet yapısının değişimi
The change of the ownership structure of the Turkish media within the framework of neoliberal policies
SEYRAN EFİLTİ ATAY
Doktora
Türkçe
2022
İletişim BilimleriAkdeniz Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT YAYLAGÜL
- Basın özgürlüğünü tehdit eden unsurların ekonomik, hukuki ve uluslararası boyutunun incelenmesi ve çözüm önerileri
Başlık çevirisi yok
RIZA KADILAR
- 24 Ocak Kararları'nın ardından, Türk medya sektöründe değişen mülkiyet yapıları ve iktidar ilişkisi
The ownerships structures and power relationships after 24 January 1980 decisions in the Turkish media sector
AYSUN EYREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
EkonomiMarmara Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA ATILGAN
- Türk basınında mülkiyet ve sahiplik yapısı bağlamında özelleştirme uygulamaları: Ciner medya grubu
The privatization implementations in turkish press in the context of ownership and possession structure: Ciner media group
ÖZLEM ARAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
GazetecilikGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZİFE GÜNGÖR
- Medya kuruluşlarında mülkiyet yoğunlaşması ve etkileri: Türk medyası örneği
Concentration of ownership in media organizations and its impacts: A sample of Turkish media
MESUT YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGenel Gazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜVEN NECATİ BÜYÜKBAYKAL