Şanlıurfa ili sınırları içinde bulunan tatarcık (Diptera:Phlebotomidae) türleri ve şark çıbanı vektörlerinin biyo-ekolojisi üzerine araştırmalar
Investigations of sandflies (Diptera:Phlebotomidae) species occoring in Şanlıurfa and the bio-ecology of Cutaneous leishmaniasis vectors
- Tez No: 131121
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURDAN ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Sandfly (Phlebotomus, Sergentomyia), cutaneous leishmaniasis, bio-ecology, population dynamics, biting activity, Şanlıurfa, GAP
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 206
Özet
ŞANLIURFA İL SINIRLARI İÇİNDE BULUNAN TATARCIK (DIPTERA : PHLEBOTOMIDAE) TÜRLERİ VE ŞARK ÇIBANI VEKTÖLERİNİN BİYO-EKOLOJİSİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Şahin TOPRAK Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Ekoloji Anabilim Dalı ÖZ Bu çalışmada, GAP bölgesinde şark çıbanı açısından endemik olduğu bilinen Şanlıurfa ili ve çevresinde, tatarcık türlerinin dağılımları, davranışları ve biyo-ekolojilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Şanlıurfa İli' nde seçilen 9 örnekleme bölgesinden iki yıl boyunca (Haziran 2000-Mayıs 2002) üç farklı örnekleme yöntemi kullanılarak (ışık tuzağı, yağlı kağıt tuzak ve aspiratör) 29.771 örnek toplanmış olup, Phlebotomus cinsine ait 12 ve Sergentomyia cinsine ait 4 tür olmak üzere toplam 16 tatarcık türünün yayılış gösterdiği saptanmıştır. Çalışma alanı genelinde, P.papatasi % 45,35 bolluk oranı ile en bol, P. perfiliewi, % 21,78 oranıyla ikinci ve P. sergenti, % 19,35 bolluk oranıyla üçüncü derecede bol bulunan tür olarak saptanmıştır. Diğer türler sırasıyla; P.major (3,0), P.neglectus (2,2), P.brevis (2,0), P.alexandri (1,94), P.galilaeus (1,63), P. halepensis (0,84), S.adleri (0,78), S.dentata (0,49), S.minuta (0,42), S.theodori (0,16), P.similis (0,001), P.kazeruni (0,001) ve P.mascittii (0,001 ) şeklinde bulunmuştur. P. galilaeus, P. similis, S.minuta ve S. dentata türleri Şanlıurfa' da yeni kayıt olarak saptanmıştır. Şanlıurfa kent merkezi ve Suruç' un en fazla tür çeşitliliğine sahip, Harran-Akçakale ve Hilvan'nın ise tatarcıkların en bol bulunduğu bölgeler olduğu saptanmıştır. Bulunan tüm türlerin aylık populasyon dinamizmleri belirlenmiş ve abdomen durumları incelenmiştir. Çalışma alanında tatarcıkların, mayıs - kasım ayları arasında aktif oldukları saptanmıştır. Tatarcıkların sokma aktivitelerinin belirlenmesi amacıyla insan ve hayvan tuzakları uygulanmış ve 22;00-02:00 saatlerinde maksimum düzeyde aktif oldukları gözlenmiştir. Şehir merkezinde P. sergenti ve Suruç bölgesinde P. papatasi türlerinin vektör türler olarak önemli olabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca P.papatasi' nin arazi ve laboratuar koşulundaki, biyolojisi incelenerek gelişim evrelerine ait özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Anahtar Kelimeler : Tatarcık (Phlebotomus, Sergentomyia), şark çıbanı, biyo-ekoloji, populasyon dinamizmi, sokma aktivitesi, Şanlıurfa, GAP Danışman : Doç. Dr. Nurdan ÖZER, Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Ekoloji Anabilim Dalı
Özet (Çeviri)
INVESTIGATIONS ON SANDFLIES (DIPTERA : PHLEBOTOMIDAE) SPECIES OCCURING IN ŞANLIURFA AND THE BIO-ECOLOGY OF CUTANEOUS LEISHMANIASIS VECTORS Şahin TOPRAK Hacettepe University, Department of Biology, Ecology Section ABSTRACT The aim of the study is to investigate the distribution, behaviour and some other bio-ecological properties of sandflies found in Şanlıurfa (GAP region) and its surroundings where cutaneous leishmaniasis is highly endemic. Totally 29.771 sandflies were collected by three diffrent sampling methods (light trap, sticky paper and aspirators) from 9 districts in Şanlıurfa during June 2000 - May 2002 and totaly 16 species were identified, of which 12 Phlebotomus and 4 Sergentomyia species. The most abundant species was found as P. papatasi with the rate of 45,35 %, P. perfiliewi was found the second important species with 21,78 %, P. sergenti the third one with 1 9,35 %. The other species identified in the whole studying area were P.major (3,0), P.neglectus (2,2), P.brevis (2,0), P.alexandri (1,94), P.galilaeus (1,63), P. halepensis (0,84), S.adleri (0,78), S.dentata (0,49), S.minuta (0,42), S.theodori (0,16), P.similis (0,001), P.kazeruni (0,001) ve P.mascitti (0,001). P. galilaeus, P. similis, S.minuta and S. dentata species were recorded as the first time in the studying area. Şanlıurfa center and Suruç district have shown the highest species diversity, Harran-Akaçakale and Hilvan districts were determined to have the highest number of sandfly individuals. Monthly population dynamics of all the species and abdomen physiology were studied in the area. It was determined that the sandflies were active between May and November. To determine the biting activity, human and animal traps were used and the most activated period was observed between the hours 22:00-02:00. It was concluded that P. sergenti in the rural areas and P. papatasi in Suruç district could be important species as probable vectors. In addition, the developmental parameters of P. papatasi were studied in the laboratory.
Benzer Tezler
- Şanlıurfa ili Haliliye, Karaköprü, Eyyübiye ilçelerindeki köy yerleşmelerinin toponomik analizi
Toponomic analysis of village settlements Haliliye, Karakopru, Eyyubiye districts in Sanlıurfa province
SERHAT BADILLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaHarran ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKBIYIK
- Referans bitki su tüketiminin ve net sulama suyu ihtiyacının coğrafi bilgi sistemi ile haritalanması
Mapping of reference crop water consumption and net irrigation water requirement by geographic information system
İSMAİL HAKKI ÜRÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatHarran ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKHAN İSMAİL TUYLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ DEMİR KESKİNER
- Yeşil tedarik zinciri yönetimi uygulamalarının lojistik performansa etkisi: TRC 2 bölgesinde bir uygulama
Effect of green supply chain management applications on logistics performance: An application in TRC 2 region
MÜSEBBİH ELALDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeHasan Kalyoncu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ÖZGÜNER