Apneye ilişkin parametrelerin ve apnenin oluştuğu uyku evresinin bilişsel süreçlere etkisi
The Effects of parameters of sleep apnea and sleep stages with apnea on cognitive functions
- Tez No: 132963
- Danışmanlar: PROF. DR. SİREL KARAKAŞ, PROF. DR. HAMDULLAH AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
11 ÖZET Çalışmanın genel amacı, apneye ilişkin parametrelerin bilişsel süreçlere ve uyku yapısına etkisini incelemektir. Çalışmanın örneklem grubunu, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Uyku Araştırma Merkezi Polikliniği'ne uyku apnesine ilişkin şikayetlerle başvuran, örneklem kriterlerini karşılayan OSAS (Obstructive Sleep Apnea Syndrome) tanısı almamış (AHİ < 2.85) 35, OSAS-A'dan (6 < AHİ < 28) 20 ve OSAS-B'den (38 < AHİ < 86) 16 erkek oluşturmuştur. Bilişsel işlevleri ölçmede kullanılan nöropsikolojik testler ve klinik ölçekler şunlar olmuştur: Stroop Testi TBAG Formu, İşaretleme Testi (İT: Verbal and Nonverbal Cancellation Tests), Sayı Dizisi Öğrenme Testi (SDÖT: Serial Digit Leaming Test), İşitsel-Sözel öğrenme Testi (Auditory- Verbal Learning Test: AVUT), Raven Standart Progresif Matrisler Testi (Raven Standard Progresive Matrices: RSPM) ve Hamilton Depresyon Ölçeği olmuştur. Nöropsikolojik testler hastalara üç oturumda, iki testin uygulandığı oturumlarda AB-BA deseni uyarınca, uygulanmıştır. Solunum olaylarının ve uyku örüntülerinin değişimini takip edebilmek için, hastaların, tüm gece polisomnografik kayıtlan alınmıştır. Tam grubunun söz konusu beş nöropsikolojik testten elde edilen toplam 33 nöropsikolojik test puanına etkisi, Çok Değişkenli Varyans Analizi Tekniği (Multivariate Analysis of Variance: MANOVA) ile analiz edilmiştir. Aşırı değerlere sahip olan 8 denek analizlere dahil edilmemiştir.“Grup”değişkeni temel etkisi şu puanlar için anlamlı bulunmuştur: SPİS, SP5S, DH5, DSİ, DS2, DS4, DZS5, GBE1, TBI, TB2, RSPM/Süre ve RSPM/Toplam. 33 test puanına lojistik regresyonun değişkenler açısından geriye doğru olan şekli uygulanmıştır. Tüm test puanların OSAS tanısı almış ve OSAS tanısı almamış grupları %100 doğrulukla yordadığı görülmüştür. MANOVA sonucunda anlamlı çıkan test puanlarına uygulanan lojistik regresyonun değişkenler açısından geriye doğru olan şeklinin OSAS tanısı almış ve OSAS tanısı almamış olan grupları %79.4 doğrulukla, OSAS-B ve OSAS tanısı almamış grupları %86.4 doğrulukla yordadığı görülmüştür.Ill Tüm test puanlarının OSAS grubunda nasıl bir örüntü oluşturduğunun belirlenmesi amacıyla puanlara temel bileşenler analizi uygulanmıştır. Varimaks rotasyonu sonucu ve Kaiser ölçütü uyarınca, varyansın %84.28'ini açıklayan üç faktör elde edilmiştir. Bu faktörlerin ve kapsamındaki testlerin sağlıklı örneklem için elde edilmiş olanla uyumlu olduğu görülmüştür. Polisomnografik ölçümle tespit edilen uyku yapısına ilişkin parametrelere tek yönlü MANOVA uygulanmıştır. Grup değişkeni temel etkisinin anlamlı olduğu parametreler şunlar olmuştur: Toplam REM Uyku Süresi, REM Uyku Süresi Yüzdesi, Non-REM Uyku Süresi Yüzdesi ve 2. Dönem Uyku Süresi Yüzdesi. MANOVA sonunda grup değişkenin anlamlı olarak etkilediği uyku parametrelerine lojistik regresyonun geriye doğru eleme işleminin uygulanması neticesinde; söz konusu parametrelerden OSAS tanısı almış ve OSAS tanısı almamış olan grupların %80.0 oranında doğru olarak yordanabildiği görülmüştür. MANOVA sonunda grup değişkenin anlamlı olarak etkilediği tespit edilen 12 test puanı ve 4 uyku parametresinin ise aynı grupları %79.3 oranında doğru yordayabildiği görülmüştür. Söz konusu beş nöropsikolojik test puanı ile çeşitli uyku parametreleri arasında ilişkinin olup olmadığı araştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, verilere Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği uygulanmış ve değişkenler arasında orta düzeyde (rxy=0.26 - 0.62) ilişki olduğu tespit edilmiştir. Mevcut çalışmada literatür bilgileriyle paralel sonuçlar elde edilmiştir. OSAS hastalarında psikomotor hızda yavaşlama, odaklanmış ve sürekli dikkat süreçlerinde bozulma, görsel algılama ve görsel arama-taramada bozukluk, genel yetenekte azalma ve tanıma belleğinde kusurlar tespit edilmiştir. Hastaların uyku örüntüleri de farklılaşmıştır. Toplam REM Uyku Süresi azalmış, 2. Dönem Uyku Süresi Yüzdesi ise artmıştır. Bilişsel süreçlerdeki bu bozulmalar, toplumumuzda sadece yaklaşık %10'u tam konarak tedavi gören bireylerin, iş ortamında ve özellikle trafikte meydan verdiği tehlikelere açıkça işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
IV SUMMARY The aim this of study is to investigate the effect of parameters of sleep apnea on cognitive functions and sleep architecture. The study was conducted on 71 men who applied to Gtilhane Military Medical Faculty Sleep Research Center with complaints related to sleep apnea and who met the criteria for being admitted as a participant. The sample consisted of 35 men without OS AS (Obstructive Sleep Apnea Syndrome) (AH < 2.85), 20 men from OSAS-A (6 < AHI < 28) and 16 men from OSAS-B (38 < AHI < 86). The neuropsychological tests and the clinical scale that had been used to measure cognitive functions were: Stroop Test TBAG Form (ST), Verbal and Nonverbal Cancellation Tests (CT), Serial Digit Learning Test (SDLT), Auditory Verbal Learning Test (AVLT), Raven Standard Progressive Matrices (RSPM) and Hamilton Depression Rating Scale (HDRS). Neuropsychological tests were administered in three sessions. Where two tests were administered in a single session, AB-BA design was used. In order to follow the changes in sleep respiratory pattern and sleep architecture, full night polysomnographic data were collected. The effect of“group variable”on 33 test scores obtained from the specified tests were analysed using multivariate analysis of variance (MANOVA). Eight subjects were determined as outliers and their data were not included in any further analysis. The effect of group variable was found to be significant on the following test scores: SP1S, SP5S, DH5, DSİ, DS2, DS4, DZS5, GBE1, TBI, TB2, RSPM/Period and RSPM/Total. Backward version of logistic regression analysis was applied to the 33 test scores. It was found that 33 test scores predicted OSAS and non-OSAS groups with 100% accuracy. When only those scores where MANOVA showed group effect as significant was used in logistic regression analysis; test scored predicted OSAS and non-OSAS groups with 79.9% accuracy; OSAS-B and non-OSAS groups with 86.4% accuracy.Principal component analysis was used for determining the factor structure of the test scores in the OSAS group. After Varimax rotation and adherence to Kaiser criteria, three factors were found that explained 84.28% of the variance. These factors and the related test scores were compatible with those found for healthy samples. The effect of group on sleep pattern parameters obtained through polysomnographic recordings were anaysed using one-way MANOVA. The parameters on which group effect was significant were Total REM Sleep Duration, Percentage of REM Sleep Duration, Percentage of Non-REM Sleep Duration and Percentage of Stage 2 Sleep Duration, Backward regression analysis on sleep parameters mat were found to be significantly affected by the group variable in MANOVA predicted OSAS and non- OSAS groups with 80% accuracy. The 12 neuropsychological test scores and the 4 sleep parameters, all of which were significantly affected with the group variable, predicted the two groups with 79.3% accuracy. It was also investigated whether there were interrelations between neuropsycholological test scores and sleep parameters. For this end, data were analysed using Pearson Product Moment Correlation Analysis. The analysis revealed that there were moderate correlations (rxy=0.26 - 0.62) between test scores and sleep parameters. Findings of the present study were found to be compatible with those found in the relevant literature. OSAS patients had decreased psychomotor speed, disturbance in focused and continuous attention, deficit in visual perception, search and scan, decrease in general ability and deficit in recognition memory. In these patients, Total REM Duration decreased and the Proportion of Stage 2 Duration increased. The disturbances in cognitive functions indicate the potential risk that individuals, of whom only about 10% are diagnosed and treated for sleep apnea, may incur in their business environment and especially in traffic.
Benzer Tezler
- Protein enerji malnütrisyonu etyopatogenezinde anne faktörünün etkinliği
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN ALDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1985
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Fetal umbilikal kord kanı değerlerinin gebelik parametreleri ile ilişkisi
Relationship with fetal umbilical cord blood values with pregnancy parameters
MÜRŞİDE ÇEVİKOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Kadın Hastalıkları ve DoğumMersin ÜniversitesiKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ EVŞEN ÇAYAN
- Üniversite öğrencilerindeki yetersizlik duygularıyla öğrencilerin anne ve babalarına bağlanmaları arasındaki ilişki
The relationship between inferiority feelings of university students and their attachment to parents
HATİCE BİLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NÜKET AFAT
- Özürlü çocuğa sahip annelerde bel sağlığını etkileyen faktörler
Factors that effect low back health on mothers who have disabled children
EDA TONGA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonHacettepe Üniversitesiİş ve Uğraşı Tedavisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLİN DÜGER
- Fetal/intrapartum ölümlerin azaltılmasında antenatal yaklaşımların etkisi
The effect of antenatal approaches on reducing fetal/intrapartum deaths
CEM AYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Kadın Hastalıkları ve DoğumSağlık Bilimleri ÜniversitesiKadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF GÜL YAPAR EYİ