Türkiye'de işletmelerin kayıtdışı personel çalıştırmasında ücret maliyeti içindeki yasal kesintilerin etkisi
The Impact of necessary legal deductions from wages on the unrecorded labour empleyment in Turkey
- Tez No: 133777
- Danışmanlar: PROF. DR. RASİH DEMİRCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
ÖZET Kayıtdışı ekonomik faaliyetler son yıllarda tüm dünyada önemli tartışma konularından birisini oluşturmaktadır. Hangi faaliyetlerin kayıtdışı ekonomik faaliyet sayılacağı, bunların boyutlarının ne olduğu ve nasıl ölçüleceği başta gelişmiş ülkeler olmak üzere tüm ülkelerde tartışılmaktadır. Bunun nedeni kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin, ülkelerin milli gelirlerine kıyasla önemli bir büyüklüğe ulaşmış olmasıdır. Bu ise haksız bir rekabete, kamu gelirlerinde kayıplara, kamu hizmetlerinin aksamasına, siyasi karar alıcıların yanlış kararlar almasına neden olmaktadır. Kayıtdışı istihdam, kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin bir bölümünü oluşturmaktadır. Genel olarak kayıtdışı istihdam ekonomik aktörlerin bir bölümünün ekonomik aktör olarak kayıtdışı kalmasıdır. Bunun doğal sonucu kayıtdışı olan bu aktörlerin faaliyetlerinin de kayıtdışı kalacağıdır. Türkiye'de de araştırmalar, kayıtdışı ekonomik faaliyetlerin önemli bir büyüklüğe ulaştığını göstermektedir. Aynı şekilde kayıtdışı istihdamın da gerek sayı gerekse ekonomik sonuçlan itibariyle önemli hale geldiği, bunun öncelikli ve en önemli nedeninin ise ücret ve maaşlar üzerindeki ağır vergi ve diğer yasal yükümlülüklerin baskısı olduğu ileri sürülmektedir. Tüm teorik tartışmalar en geniş biçimiyle çalışmada ele alınmıştır. Teorik tartışmaların ekonometrik olarak test edilmesi amacıyla da SPSS programı kullanılarak, Türkiye'de kayıtdışı personel çalıştırma ile ücretler üzerinde mevzuattan kaynaklanan yüklerin ilişkisi araştırılmıştır. Bu ilişkinin ortaya konulabilmesi için yasal asgari ücret ve sosyal sigorta primlerine esas ortalama kazanç temelinde, ücretler üzerinden oluşan vergi, sosyal sigorta primleri vb. gibi yasal kesintiler Xı, kentsel yerlerde işgücüne katılanların sayısı X2, sanayi ve hizmet kesimi istihdamı Xs ve fert başına milli gelir X4 olmak üzere dört adet açıklayıcı değişken kullanılarak, açıklanan değişken 166olan kayıtdışı bağımlı çalışanların sayısı arasındaki ilişkiler çok değişkenli doğrusal regresyon modeli ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Teorik ve uygulamalı analizler sonucu aşağıdaki neticeler elde edilmiştir: 1980'den 2001 'e kadar olan 22 yıllık dönemde, ücretli yevmiyeli istihdamın ortalama olarak %35'i civarında bir kayıtdışılık söz konusu olmuştur. Toplam istihdamın yüzdesi olarak bu oran % 14 civarında gerçekleşmiştir. Ücretler üzerinde, mevzuattan kaynaklanan ve devlete ödenen kesintiler ücret büyüklüğüne nazaran hem mutlak değer, hem de oransal olarak yüksektir. Dört bağımsız değişken kayıtdışı bağımlı çalışma olgusunun yaklaşık olarak % 80'ini açıklamıştır. Ücretler üzerinde var olan yasal yüklerle kayıtdışı bağımlı çalışanların sayısı arasında diğer üç değişkenden daha kuvvetli bir ilişki tespit edilememiştir. Ayrıca işletmelerin yasal kesinti yüklerini ücrete nazaran oransal olarak değil nominal olarak algıladığı ortaya çıkmıştır.Bir başka ifade ile işverenleri (işletmeleri) kesintilerin büyüklüğü değil bizatihi kesintilerin varlığı kayıtdışına itmektedir. 167
Özet (Çeviri)
SUMMARY The matter of unrecorded economic activities discussion is one of the important phenomenon in the World recently. Especially unrecorded economic activities have been discussed since 1990. But the question is that which economic activities must be call unrecorded economic activities? In the literature legal but unreported economic activities are called as unrecorded economic activities. Unrecorded economic activities have appeared in both developed and developing countries or transactions countries. Unrecorded economic activities have reached the large size of GDP or GNP in the countries all of the World. Unrecorded economic activities caused loss of revenue for government or public treausury. In addition, this problem has enforced the governments to take suitable decisions about the public economic policies. Because this matter distort governments' economical policies. That's why governments want to fight those activities. Unrecorded employment (especially unrecoded employees) is the part of the important share of unrecorded economy. In this phenomenon some economic actors are out of the reports in the working life or labour market. So their economic activities or wages are unknown by government or public administrations. Academic studies in Turkey indicate that unrecorded economic activities have reached the large size of GNP by comparison. Like this unrecorded employee is very serious problem about economic and employment policies in Turkey. 168Academicians and authorities say that the high of rate that tax and social security cuts in the wages have caused this matter. This thesis investigates unrecorded employees in Turkey. The topic is shown as theoretical at first. After that it is shown statistical. To show statistical conclusion of phenomenon was used SPSS program and was tested with lineer regression equations. One dependent and four independent variations were used in this study: Y = Unrecorded employees Xi= Cuts (social security and taxes) X2= Labour force participations (urban) X3= Employees in industries and services X4= Per capita GNP Conclusions are as fallows: The avarege of unrecorded employees as a percentage of total employees became % 14 in the last 22 years of Turkey from 1 980 to 2001. The cuts of social security and taxes in the wages are very high in Turkey. But the corelation between unrecorded employees and the high of cuts (Social security cuts and taxes) in the wages was found weak. Other variations were shown more corelation. Another conclusion is that employers react the numerical value of social security cuts and taxes in the wages not to their rate of in the wages cost. 169
Benzer Tezler
- Kırgızistan'da vergi sistemi reformu
Başlık çevirisi yok
MARAT NURTAZİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜREYYA SAKINÇ
- Kırmızı et mamülleri imalat işletmelerinin ekonomik analizi ve sektöre ilişkin sorunların tespiti
Economic analysis of the red meat products manufacturing enterprises and the determination of the problems related to the sector
MURAT POLAT
Doktora
Türkçe
2018
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiHayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ CEVGER
- KOBİ'lerin finansman kaynakları ve Türkiye uygulaması
Smal and medium sized firms financial methods and Turkish case
GÜNEŞ AÇELYA İBAÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
BankacılıkMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ BERK
- Türkiye'de bölgesel iş gücü piyasalarında kadın iş gücü: Kadınların iş gücüne katılımına ilişkin tutuma etki eden faktörler. TR31 İzmir örneği
Women labour force in regional labour market in Turkey: factors affecting the attitude towards labour participation of women. TR31 İzmir case
BERNA DURUKAN
- Türkiye'de solucan gübresi üretiminin ekonomik analizi
Economic analysis of vermicompost production in Turkey
NURCAN DAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatBursa Uludağ ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERTAÇ DOKUZLU