Opsiyon sözleşmelerinin risk yönetim aracı olarak bankalarda kullanılması
The Use of option contracts as a risk management tool in the banks
- Tez No: 133836
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN KAVAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
ÖZET Bu çalışmada, banka risklerinin yönetiminde opsiyon sözleşmelerinin kullanılması incelenmekte ve risk yönetim aracı olarak opsiyonların kullanılabilirliğini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Altı bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünü giriş bölümü, ikinci bölümünü ise çalışmanın önemli bir kısmını oluşturan opsiyon sözleşmeleri oluşturmaktadır. Bu bölümde, opsiyon sözleşmelerinin özellikleri, çeşitleri, fiyatlaması, gelişimi ve opsiyonlar kullanılarak oluşturulan stratejiler açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde risk kavramı açıklanmakta ve bankaların karşılaştığı riskler sınıflandırılmaktadır. Dördüncü, beşinci ve altıncı bölümlerde ise sırasıyla bankaların karşılaştığı döviz kuru riski, faiz oranı riski ve hisse senedi fiyat değişim riski incelenmekte ve bu risklerin kaynağı, oluşumu ve korunma yöntemleri incelenmektedir. Bu yöntemlerden biri olarak opsiyon sözleşmelerinin kullanılması örneklerle incelenmiştir. Ülkemizde 1980'li yıllarda yaşanan finansa! liberalleşme süreci şirketleri ve bankaları çeşitli risklerle karşı karşıya bırakmıştır. Bu risklerin yönetiminde alternatif piyasalar araştırılmış ve bunun sonucunda vadeli işlem piyasaları ortaya çıkmıştır. Vadeli işlem piyasalarının bir ürünü olan opsiyon sözleşmeleri, opsiyon hakkını alan yatırımcıya, gelecekte kararlaştırılmış bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyata bir yatırım aracını satın alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir. Bu hak karşılığında opsiyon satın alan yatırımcı, opsiyon satıcına 'prim' adı verilen bir bedel öder. Opsiyon sözleşmeleri sahibine sağladığı alım veya satım hakkına göre ikiye ayrılmaktadır: alım veya satım opsiyonları. Opsiyon yatırımcısının, sözleşmeyi satın alırken ödediği prim, kullanım fiyatı, spot fiyat, vade, risksiz faiz oranı, volatilite vb. çok çeşitli değişkenlere bağlı olup Black-Seholes ve178 Binomial Model olmak üzere iki farklı modele göre hesapianabilmektedir. Yatırımcının piyasadaki beklentilerine göre, alım ve satım opsiyonlan kullanılarak çok çeşitli stratejiler oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu stratejiler bankalarda ticari amaçlı olarak ve korunma amaçlı olarak kullanılabilmektedirler. Ticari amaçlı olarak, bankalar opsiyon sözleşmesi alıp satarak kar etmeyi amaçlamakta ve prim gelirlerinden faydalanmaktadırlar. Korunma amaçlı kullanımlarda ise bankanın pozisyonundan ötürü karşılaştığı riskler, opsiyonlarda ters pozisyon alınarak ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Bir ticari banka için risk, belirli bir dönemde gerçekleşen kar miktarının, beklediği kar miktarından düşük olma olasılığıdır. Bu durum genel olarak piyasada ki finansal araçların fiyatlarındaki değişimlerden kaynaklanmaktadır. Bir ticari bankanın faaliyetlerini etkileyen riskler temel olarak üç bölümde incelenmektedir : döviz kuru riski, faiz oranı riski ve hisse senedi fiyat değişim riski. Döviz kuru riski, bankaların yaptığı yabancı para işlemlerden dolayı ortaya çıkmakta ve bankanın pozisyonundan ötürü bankayı zarara uğratmaktadır. Döviz kuru riskinin belirlenmesi için öncelikle bankanın pozisyonunun belirlenmesi gerekmektedir. Bir bankanın bilançosundaki belirli bir yabancı para cinsinden varlık ve alacakların toplamı, o para cinsinden borç ve yükümlülükleri toplamından az ise banka 'açık' pozisyondadır ve döviz kurlarındaki değişimler bankayı zarara uğratır. Bu zarardan korunmak için banka pozisyonunu kapatacak opsiyon sözleşmesi satın alabilir. Faiz oranlarındaki, değişimler de banka bilançosundaki faize duyarlı aktif v© pasif kalemleri arasındaki farktan dolayı bankaları zarara uğratmaktadır. Bu zararın tespit edilmesi için banka vade boşluğu veya duration analizlerinden birini kullanarak pozisyonunu belirlemelidir.179 Opsiyon sözleşmeleriyle de ters pozisyon alarak karşı karşıya olduğu riskten korunabilir. Bankalar, sahip oldukları hiss© senetlerinin fiyatlarında meydana gelen değişimlerden dolayı da çeşitli risklerle karşılaşmaktadırlar. Hisse senedi fiyat değişim riski adı verilen bu riskten korunmak için bankalar hisse senetleri üzerine yazılmış opsiyon sözleşmesi satın alabilir. Çok çeşitli kullanım amacına hizmet eden opsiyon piyasaları ülkemizde yeterli seviyeye ulaşamamıştır. Bunun en büyük nedenini ise, vadeli işlem piyasalarının gelişimini destekleyecek teknik ve hukuki altyapının olmaması oluşturmaktadır. Opsiyon piyasalarının uygulama farklılıklarına sahip olması, eğitimli ve konuya hakim personel istihdamını gerektirmesi de bu piyasaların gelişimine engel oluşturmaktadır. Gerekli hukuki ve teknik düzenlemelerin yapılması ülkemizde vadeli işlem piyasalarının gelişimini hızlandırabilir ve uygulama alanlarını artırabilir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY In this study; examination of usage of the options in the management of banking risks was aimed. It contains six parts the first of which is the introduction part. In the second part options are explained explicitly. Properties, kinds, development, pricing and different strategies of options were examined in this part. The third part aims to explain the definition of 'risk' and the classification of risks that the banks can face. The fourth, fifth and the sixth parts examine the currency risk, interest rate risk and stock price change risk respectively and explain the formation, sources and hedging methods of these risks. One of these methods are options and they are summarized with examples applied in a bank in these sections, Financial lioerization occured during the 1980 * years faced the banks and firms with different risks. For the management of these risks alternative ways and markets were searched and as a result derivative markets were established. Options, a kind of derivative markets, are the contracts which give the right of purchase or send at a defined place, time and price. In order to get this right holder of the contract pay a worth called 'premium' to the writer. Option contracts are divided into two according to the right that gives to the holder : call and put options. Call options are options that give the right of purchase and put options are options that give the right of send at a defined time, price and place. Premium paid during buying an option dependent on many factors such as exercise price, spot price, time to expiry, interest rate, volatility and calculated generally with Black-Scholes and Binomial Model. According to the expectations of the holder many different strategies can be built with181 options. In banks, these strategies can be used for the purpose of trading and hedging. For trading purpose, banks aims to gat profit by buying and selling options and getting the premiums. When using options for the hedging purpose, the risks that appear with the position of the banks are covered by taking the reverse position with opitons. For a trade bank, risk is the probability of getting less profit than expected in the given period. These risks generally arise because of the fluctations in the prices of the financial instruments in the market. The risks that affect the activities of a trade bank are grouped into three as; currency risk, interest rate risk and stock price change risk. Currency risk apperars because of the activities of the bank that are made in foreign currency and because of the position in that currency it damages the profitibility of bank. In order to be hedged from currency risk, firstly the position of the bank should be determined. If the total of the assets and credits in one currency is less than the total of liabilities in a banks' balance sheet, the bank is said to be in the short position and the changes ( rise) in the currency rate damages the bank. In order to be hedged from these damages, the bank can buy or sell an option contract and cover its position. The changes in the interest rates also damages the banks, because of the difference in the items withconstant interest rate in the debit and asset part of the balance sheet. In order to calculate the amount of this damage the bank should define its position by using gap and duration analysis. And can be hedged by taking the reverse positions with options. Banks can also face with risks called stock price change risk because of the changes in the prices of the stocks owned in the assets. In order to be hedged from this risk banks can buy options written on stocks.182 In spite of its effective and different usages, options are not developed io the desired level in our country. The main reason for this is the lack of necessary technical and legal substructure for the development of the derivative markets. The differences in the application of options and the necessities for the educated personnel in this area are the other reasons preventing the development of options. Consequently, preparing the legal substructure ang giving support for the financial derivatives will develop options and increase its usage.
Benzer Tezler
- Kredi temerrüt swapları ve Türkiye'nin kredi temerrüt swap priminin belirlenmesine yönelik bir çalışma
Credit default swaps and a study to determine the credit default swap premium for Turkey
ABDULLAH SELİM KUNT
- Opsiyon ve futures piyasalarının gelişimi ve Türkiye'deki durumu
Başlık çevirisi yok
İLKER KALAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İşletmeİstanbul ÜniversitesiPara Banka Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİT TARGAN ÜNAL
- Türkiye'de 500 büyük firmada döviz kuru riski yönetimine ilişkin bir saha araştırması
Başlık çevirisi yok
OSMAN KARAMUSTAFA
- Türk bankacılık sektöründe türev araç kullanımı
The use of derivative instruments in the Turkish banking sector
HİLAL AKİŞ
