Milas ve yakın çevreside geleneksel konutların özellikleri üzerinde gözlemler
Observations on traditional residences in Milas and surrounding rural area
- Tez No: 142938
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN SÖZEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Güneybatı Anadolu'da, Muğla'ya bağlı bir ilçe olan Milas; yakın çevresiyle birlikte tarihin erken dönemlerinden günümüze değin, pek çok uygarlığa sahne olmuştur. M.Ö. 6. ve 5. binyıllara denk gelen prehistorik dönem kaya resimleri kalıntıları bölgede bulunan en eski tarihli kalıntılardır. Anadolu'nun en eski halkı olarak kabul edilen Karlar, bu bölgede yaşamıştır. Milas ve yakın çevresi Karia'mn en önemli bölgelerindendir ve Milas uzun bir dönem boyunca, Karia'mn en önemli şehri olmuştur. Daha sonra Roma ve Bizans dönemlerine tanıklık etmiş bu bölgeye; 1 1. Yüzyıldan itibaren Türk akınları başlamış ve 13. Yüzyılda bölge tamamen Türkleşmiştir. Bölge, tarihi boyunca, her dönemden önemli izleri ve kalıntıları bünyesinde barındırmıştır. Büyük kısmı tahrip olmuş olsa bile, ait oldukları dönemlerle ilgili önemli bilgileri içlerinde barındıran bu kalıntıların çoğu, yerli ve yabancı bilimadamlarınca, günümüzde inceleme altındadır. Bunun yanında, bölgeye 11. Yüzyıldan itibaren yerleşen Türklerin; Selçuklu, Beylikler, Osmanlı ve son olarak Türkiye Cumhuriyeti'ne ait; önemli izleri ve kalıntıları da bulunmaktadır. En önemli yaşama birimi olan konutlar, dönemlerine ait yalın ve zengin içerikli bilgileri bünyelerinde barındırırlar. Milas merkez ilçesi ve yakın çevresi; kentsel ve kırsal konut bazında önemli bir bilgi kaynağıdır. Ancak, tarihi koruma, bu birimler için yeterli seviyede değildir. Bunun sonucu olarak da özellikle kent içinde ve yavaş yavaş kırsal alanda hızla yıkılmakta ve yok olmakta olan geleneksel doku ve konutlar için yeterli belgeleme ve tarama da yapılmış değildir. Bölgenin genel bir inceleme altına alınmasına ve ileride bölgeyle ilgiü araştırma amaçlı konu seçimine zemin hazırlanmasına gerek vardır.Bu aşamada, Milas ve yakın çevresinde, kentsel ve kırsal konutların temel özellikleri üzerine gözlemler yapılması kararlaştırılmıştır. Kentsel ve kırsal konut kendi özellikleri içinde ayrı olarak tanımlanmış ve sonuç olarak birbirleriyle ilişkileri, ortak noktaları ve farklı özellikleri nedenleriyle irdelenmiştir. Temel özelliklerin belirlenmesi ve tanımlanması sırasında, genel özelliklerinden detaylara doğru bir sıralama ile inceleme yapılmıştır. Öncelikle konut yapımına doğrudan etkidiği için bölgenin coğrafi yapısı incelenmiştir. Bölgenin önemli bir tarihsel geçmişi olması ve geleneksel dokunun tarihi kalıntılar üzerinde gelişmiş olması nedeniyle tarihsel ve kültürel geçmişine detaylı olarak değinilmiştir. Türkler yerleşik yaşama geçme aşamasında kırsal bölgelere toplu olarak yerleşmişler ve kendi yaşam tarzları doğrultusunda bir mimari mekan kavramı geliştirmişler, önceki yerleşim dokularından ve mimari özelliklerden etkilenmemişlerdir. Akdeniz ülkelerinde görülen hayvancılıkla bağlantılı bir yaşam tarzı olarak; bölgede görülen mevsimlik yer değiştirmeler sırasında; hareket edilen iki noktadan önce birinde, sonra her ikisinde birden yapılaşma başlamıştır. Kentsel konut, Milas İlçesi ölçeğinde incelenmiştir. Batı Anadolu karakterinde klasik Türk evi olarak tanımlanabilecek, geleneksel Milas evleri, gösterişli konaklardan, yalm evlere kadar geniş bir dokümana sahiptir. Milas evleri cephe özellikleri açısından; cumbaları; ocak çıkmaları; kafesli, korkuluklu ya da kepenkli pencere dizileri; işlemeli kapılan; saçakları; renk kullanımı, ahşap, taş işçiliği ve kalem işi süslemeleri ve bacaları ile özgün bir kentsel dokuya sahiptir. Kırsal konutlar ise, daha kısıtlı ekonomik ve toplumsal koşullara karşın kendine özgü karakteristik özellikler kazanmıştır. Cephe özellikleri; duvar dokusu, cephede pencere dizileri arasında ocak çıkmaları, seki köşkleri ve bacaları kırsal konutların başlıca karakteristik özelliklerindendir. Kentsel ve kırsal konut arasındaki en önemli farklılık plan bazındadır. Konut, kentsel ve kırsal alanda aynı plan anlayışından hareketle farklı özellikler ve karakterler kazanarak gelişme şemaları izlemiştir. Kırsal alanda, bu gelişim belli sınırlar içinde kalmışken, kentsel alan ekonomik ve toplumsal koşulların uygunluğu sayesinde daha hızlı ve gelişmiş bir şekil almıştır.Ekonomik gelir düzeyi, ekonomik gelir kaynaklarının farklılaşması mekan planlanması ve gelişimine doğrudan yansımıştır. Kırsal alanda, tek odalı plandan, açık sofalı plan tipine; kentsel konutta, açık sofalı ve kapalı sofalı plan tipine doğru bir gelişim izlenmektedir. Kırsal alanda ve kentsel alanda orta halli, toprakla doğrudan ilişkisi olan ailelerin evlerinde planlama daha açık ve zeminle içiçedir. Daha varlıklı, ağa konaklarında mekan kullanımı manzara seyretme amaçlı olmuş ve daha kapalı bir biçim almıştır. Sonuç olarak; Milas ve yakın çevresinde gelişen geleneksel yerleşim dokusu ve konutlar, aynı anlayış üzerine oluşmuştur. Fakat içinde yer aldığı toplumsal ortama bağlı olarak kırsal ve kentsel konut adı altmda farklılaşarak gelişmiş, kendi içinde özgün özellikler kazanmıştır.
Özet (Çeviri)
Milas, which is a district of Muğla, with it's rural area has been located for several civilizations throughout history. Prehistorical terms of drawings on the rocks which remained from 6000-5000 BC. are the oldest ruins of this region. Karia, that is the oldest civilization of Anatolia, had lived in Milas and it's rural area. Milas had been the most important centre of Karia. Its importance had continued thoruhout the following civilizations. In the 1 1th. Century Turks' raids had begun; therefore; In the 13th century, this place had been invaded by Turks entirely. Important traces and ruins have been found in this area throughout the history. Although some of these traces which contain important informations about their terms were ruined, archeologists and architects have studied and researched the ruins. In addition, the traces and the ruins of Turkish civilizations exist in Milas and the surrounding area. Residences that are the most important places for living give us value and plain informations about their terms. Milas and the surrounding area are essential sources for urban and rural residence. However, historical conservation is not enough for the residences. As a result traditional area and residences were ruined and destroyed very quickly, specially in the centre of Milas; and documents haven't been made. This area must be researched and its documents should be collected. At this stage, in Milas and the surrounding area, base features of urban and rural residences have been decided to be observed and researched. The residences researched individually, then urban residence compared with rural residence. Basic xnfeatures were researched and determined from general characteristics to details. Previously, the geographical features of the region were examined because of its influence on residence's constuction. The history and culture of Milas is mentioned, because its history is very important and the traditional area located on the ruins. When immigrant Turks settled down on the rural areas, they didn't influence preceding architectural designings and they advanced a new architectural space concept related with their livings. Seasonal immigration which depended on cattle- dealing and existance in Mediterranean influenced the residences. Urban residence is researched depending on Milas plans adjustments. Traditional residences in Milas which are determined Turkish residence depending on the characteristics of West Anatolian, has a big document including big and plain residences. Looking at an exterior wall of a traditional residence, it has original and unique features in this traditional urban area with bay windows, flues going to narrow, traditional streets, wooden lattices screening the windows' rows or wooden shutters' windows, doors with ornaments, eaves, using colours, woodenworks, stoneworks,ornaments and chimneys. On the other hand, rural residences own different characteristics, original features because of less economical power and social conditions. The main characteristic is the order which consist of flues going out of between rows of windows, bay windows and chimneys. The block of materials such as brick and stone are put together to form solid walls with various ways and they form original, rural surfaces of walls. The most important difference between urban and rural residence is their plans. Both urban and rural residences had the same base plan at first and then during their adjustments of plans they changed distinctively. The adjustment of the residence at the rural area is limited by the economical reasons. On the other hand, the adjustment of the residence in the urban area accelerates because of convenients of economical and social conditions. XUlThe plan of rural residence advances from one room to rooms and open sofa. The urban residence adjusts from plan with open sofa to plan with covered sofa. The planing of residence whose owners earn avarege incomes is very plain and connected with gardens. In contrast, using the places of residences whose owners are wealthy will to see the view and have more closed spaces. In conclusion, the residental area of Milas and surrounding area formed with similar senses. However, depending on the social situation, these rural and urban residences adjusts distinctively and they have gained unique characteristics.
Benzer Tezler
- Geleneksel Anadolu konut mimarisinde Talas örneği
Case study on Talas as an example with in the vernacular Anatolian housing architecture
DUYGU TURGUT
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- İzmir-Foça Sazlıca mevkii kırsal yerleşimini koruma önerisi
Proposal to protect the rural settlement of Sazlıca in Izmir Foça district
ÇAĞIL ATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Kırsal mirasın korunmasının kırılganlığı üzerine: Dikili-Yahşibey Köyü örneği
On the fragility of rural heritage conservation: The case of Dikili-Yahşibey Village
TUĞÇE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN
- Tarihi çevrelerin mekânsal dönüşümünde biçim grameri temelli bir kavramsal çerçeve geliştirilmesi: Safranbolu örneği
Developing a conceptual framework based on shape grammar in the spatial transformation of historical environments: The case of Safranbolu
RÜVEYDA ŞAHİN