Yeni Uygur Türkçesinde tasvir fiilleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 145076
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
220 TÜRKÇE ÖZET Bu incelemede Yeni Uygur Türkçesindeki tasvir fiilleri üzerinde durulmuştur. Yeni Uygur Türkçesi, birleşik fiilin bir türü olan tasvir fiili yapıları bakımından oldukça zengin bir lehçedir. Söz konusu lehçenin yazı dilinde tespit ettiğimiz tasvir fiili yapılarında kullanılan yardımcı fiillerin sayısı yirmi yedidir.. Bu fiillerden dördü türemiş, geri katan yirmi üç tanesi de kök halinde kullanılmaktadır. Yine bu fiillerden yirmi iki tanesi sadece -p zarf-fiil ekiyle kullanılmaktadır. Geriye kalan beş fiilden al- ve bâr- fiilleri hem -A;-y hem de -p zarf-fiil ekiyle; tur- hem -A;-y, hem -p hem de -gili zarf-fiil ekiyle; bol-, -p ve -gili zarf-fiil ekiyle; başla- ise -A;-y ve -gili zarf-fiil eki ile birlikte kullanılmaktadır. Bu fiillerden al-, ber-, ât-(âvât-), yat- tasvir fiilleri birlikte kullanıldıkları zarf-fiil ekleriyle birleşip ekleşme sürecine girmişlerdir. Bu çalışma temel olarak giriş, inceleme ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Önce birleşik fiil kavramı ile ilgili olarak bugüne kadar ileri sürülmüş olan görüşlerin değerlendirmesini yaptıktan sonra kendi bakış açımızı belirttik. İnceleme bölümünde tespit etmiş olduğumuz yirmi yedi fiili alfabetik sıraya göre yapı, kullanım ve işlevler olmak üzere üç alt başlıkta incelemeye tâbi tuttuk. Yapı başlığı altında her bir fiilin müstakil olarak ne tür bir yapıya sahip olduğu üzerinde durduk. Kullanım başlığı altında bu fiillerin yardımcı fiil olarak esas fiile bağlanırken hangi zarf-fiil ekleri ile birlikte kullanıldığını, esas fiile bağlanma şartlarının ne şekilde gerçekleştiğini tespit etmeye çalıştık. İşlevler başlığı altında ise, her bir fiilin, esas fiile bağlanırken almış olduğu zarf-fiil eki ile birlikte kullanımından ortaya çıkan işlevleri üzerinde durulmuş ve bu işlevler örnek metinlerle desteklenmiştir. Sonuç bölümünde ise, incelemeye tâbi tuttuğumuz yirmi yedi fiille ilgili olarak elde ettiğimiz sonuçları sıraladık. Yeni Uygur Türkçesindeki tasvir fiillerini yapı, kullanım ve ifade etmiş oldukları anlamlara göre sınıflandırdık.221 Çalışmamızı, bu incelemede doğrudan veya dolaylı olarak başvurduğumuz eserlerin künyelerinin yer aldığı kaynaklar bölümüyle tamamladık.
Özet (Çeviri)
222 İNGİLİZCE ÖZET In this study verbs of descriptive in New Uygur Turkish have been examined. The New Uygur Turkish is a fairly rich dialeckt in terms of the structure of descriptive verb which is a type of compound-verb. !n the written language of this dialec, the number of descriptive verbs that we have determined is twenty seven. Four of these verbs are used as deriration and three of them are used as root. This study is basically composed of introduction, examination and conclusion parts. In the introduction part, first we have evaluated the views put forward about the concept compound verbs up to this time and then stated our view. In the examination part, we classified twenty seven verbs that we determined into three subwheadings in an alphabetical order as to structure, usage and functions. Under the heading of structure we pointed out what kind of structure each verb has individually. Under the heading of usage, which adverbial-verb additions these verbs take as a descriptive verb while being combined to the main verb and how the conditions to combine to the main verb occur have been explained. Under the heading of functions, each verb's functions as result of being used together with the adverbial-addition it took while being combined to the main verb have been pointed out these functions have been supported by example sentence. In the conclusion part, we gave the results in order about 27 verbs we examined. We also classified the descriptive verbs in New Uygur Turkish according to their structure, usage and meanings whiche they express. We completed our study giving the references in which the names of the works we directly benefit while making the study.
Benzer Tezler
- Türkiye'ye göç eden Uygurların sosyo-kültürel yapısı
The Socio-cultural structure of Uighur immigrants in Turkey
ABDÜLREŞİT CELİL
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERDAR SAĞLAM
- Yazıcı Salih'in Melhamesi: Kitabü'ş - Şemsiyye
Başlık çevirisi yok
SİBEL SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. H. İBRAHİM DELİCE
- Yeni Uygur Türkçesinde Arapça ve Farsça unsurlar
Arabic and Persian elements in new Uighur Turkish
HABİBE YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN
- Yeni Uygur Türkçesinde ünlemler
Exclamations in the New Uygur Turkish
HATİCE SÜSLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE HARBALİOĞLU