Geri Dön

Türkçede günlük konuşma bağlamında kullanım sıklığı yüksek söylem belirleyicilerinin işlev ve konum özellikleri

Functional and positional features of discourse markers in high frequency of occurrence in the context of daily speech in Turkish

  1. Tez No: 559822
  2. Yazar: CEM DEMİRAY
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FUNDA UZDU YILDIZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Söylem Çözümlemesi, Karşılıklı Konuşma Çözümlemesi, Söylem Belirleyiciler, Sözlü Söylem, Günlük Konuşma Dili, Discourse Analysis, Conversation Analysis, Discourse Markers, Spoken Discourse, Daily Speech
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 102

Özet

Sözlü söylem, kendi içerisinde çeşitli özellikleri barındıran ve bu yüzden yazılı söylemden birçok yönde farklılaşan bir söylem türüdür. Bu bağlamda günlük konuşma dili, konuşucular arasındaki etkileşim unsurlarına dayanmaktadır. Bu unsurların başında gelen söylem belirleyiciler biçimsel, sesbilimsel ve sözdizimsel olarak sözlü söylemde çeşitli birimlere bürünmekte ve bu bakımdan söylem belirleyicilerin işlevsel özellikleri sözcelemede çeşitlilik göstermektedir. Alanyazında söylem belirleyiciler ile ilgili ilk kapsamlı çalışma Schiffrin (1987) tarafından yapılmıştır. Bu çerçevede bu çalışma, genelde söylem belirleyicilerin özelde ise Türkçede günlük konuşma bağlamında sıklıkla kullanılan söylem belirleyicilerinin betimlenmesini amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma yönteminin içerik çözümlemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Alanyazındaki çalışmaların rehberliğinde ve yapılan sıklık çalışmasıyla saptanan belirli sayıdaki söylem belirleyiciler, ilk olarak günlük konuşmadaki kullanım sıklıkları bakımından ele alınmış ve çalışma sonucunda Türkçedeki sıklık değerlerine ulaşılmıştır. Bundan sonraki aşamada ise söylem belirleyicilerin işlev ve konum özellikleri kişilerarası ve metinsel işlev olmak üzere iki açıdan betimlenmiştir. Bu betimlemede temel alınan model Brinton (1996)'nın taksonomisidir. Bu doğrultuda, oluşturulan çeviriyazılardaki kesitlerin karşılıklı konuşma çözümlemesi yaklaşımıyla betimlenmesi sonucu söylem belirleyicilere dair nitel değerlendirmelere yer verilmiştir. Yapılan çalışmanın sonucundav söylem belirleyicilerin Türkçe günlük konuşma söylemindeki işlevsel çeşitliliği ve dilbilim alanındaki yeri vurgulanmıştır.

Özet (Çeviri)

Spoken discourse is a type of discourse which has features differing from written discourse. In this sense, daily speech is based on interactional elements among the speakers. One of these elements, discourse markers occur in spoken discourse as various morphological, phonological and syntactical units and, the functions of the discourse markers vary in enunciation. In literature, the initial broad analysis upon the discourse markers belongs to Schiffrin (1987). Within this frame, this study aims for describing the discourse markers in general, and provides descriptive analysis of the discourse markers in high frequency of occurrence in Turkish daily speech. Content analysis of the qualitative methodology is the research technique applied for this study. Under the guidance of the previous studies in literature, certain numbers of the discourse markers have been determined, and the frequency values of the discourse markers in Turkish daily speech use have been detected. Following this process, the descriptive analysis upon the discourse markers has been based on interpersonal function and textual function. Brinton (1996)'s taxonomy is the key category approved in this study, for analyzing the functions of the discourse markers. In this regard, a qualitative evaluation towards the discourse markers has been proceeded, assessing the registers selected from the transcriptions within the scope of the conversation analysis. The overall result of this study is the emphasisvii of the functional variance of the discourse markers in Turkish daily speech and their importance in the field of Linguistics.

Benzer Tezler

  1. Ejderhanın motif olarak gelişimi ve Osmanlı sanatında kullanımı (1453-1600)

    Başlık çevirisi yok

    CANDAN ÜLKÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    Arkeolojiİstanbul Üniversitesi

    DOÇ.DR. TARCAN YILMAZ

  2. Kırgızca ve Türkçede 'göz' ile ilgili deyimler ve çağrışım alanlarının karşılaştırılması

    The idioms related with 'eye? in Kyrgyz and Turkish dialects and comparison of their association areas

    AIGUL TURSUNOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    DOÇ. DR. HALİL IBRAHİM USTA

  3. Reclaiming the city square; social production of public space- Sultanahmet–Beyazit–Taksim Republican squares

    Şehir meydanı savunusu; kamusal mekanın toplumsal üretimi-Sultanahmet–Beyazıt–Taksim Cumhuriyet meydanları

    MERİÇ DEMİR KAHRAMAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU

  4. Ana dili Rusça olanların ana dilini konuşma sürecinde kod değiştirme, karıştırma ve girişim hataları

    Code changing, mixing and interference errors in the process of speaking the native language of Russian speakers

    MADİNA KÜÇÜK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAŞAK UYSAL

  5. 5. sınıf öğrencilerinin kalıp sözleri tanıma ve yazılı anlatımda kullanma durumları (Manisa örneği)

    5. class students' formulaic word recognition and usage in written expression (Example of Manisa)

    ŞÜKRÜ ÖZEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Eğitim ve ÖğretimUşak Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSA ÇİFCİ