Teklif verme sürecinde olan yükleniciler için inşaat sözleşmelerinde risk değerlendirme
Risk assessment of construction contracts for contractors who are in bidding period
- Tez No: 151597
- Danışmanlar: DR. MURAT KURUOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
TEKLİF VERME SÜRECİNDE OLAN YÜKLENİCİLER İÇİN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNDE RİSK DEĞERLENDİRME ÖZET Yapım süreci başlangıçtan bitime oldukça karmaşık yapıdadır ve pek çok belirsizlikler içerir. Böyle bir ortamda riskler tüm taraflar için kaçınılmaz olmaktadır. Bu çalışmada teklif verme sürecinde olan yükleniciler için nelerin risk kaynağı olabileceği ortaya konmuş ve bu risk kaynaklan değerlendirilmiştir. Bu amaç kapsamında çalışma, aşağıda belirtilen şekilde üç bölüme ayrılmıştır.. İnşaat sözleşmeleri. Risk yönetimi ® Risk değerlendirme örneği İnşaat sözleşmesi, taraflardan birinin (yüklenici) eseri yapıp teslim etmeyi, diğerinin de (malsahibi) ücret ödemeyi borçlandığı sözleşmedir (B.K.). Sözleşmenin niteliği ve hukuki yeri, uygulamadaki algılanış biçimi ve bölümlerinin neler olduğu, nasıl hazırlanıp yorumlanması gerektiği önemli konulardır. İyi hazırlanmış bir sözleşme pek çok risk kaynağını önleyeceği için, bu konular çalışma kapsamında detaylı olarak ele alınmıştır. Ayrıca, bir proje için taraflar arasında kurulacak organizasyon yapısının ve projeyi fîyatîandırma biçiminin seçimleri de önemli kararlardır. Bir inşaat projesinde taraflar arası kurulabilecek organizasyon yapıları ve uygulamada en çok kullanılan fîyatîandırma biçimleri aşağıda belirtilmiştir. Taraflararası organizasyon yapılan:. genel sözleşme. ayrık sözleşme. tasarla inşa et. profesyonel inşaat yönetimi. emanet usulü. anahtar teslimiyap-işîet-devret Fiyatlandırma biçimleri:. fiyat esaslı sözleşmeler o götürü bedel o birim fiyat o fiyat artırımlı götürü bedel. maliyet esaslı sözleşmeler o garantili maksimum fiyat o maliyet + sabit ücret o maliyet + ödüllü ücret o işçilik + malzeme o maliyet + maliyetin belli bir oranı ücret ıxHer projeye uygulanabilecek tek bir organizasyon yapısı ve flyatlandırma seçeneği vardır yanılgısını önlemek için, her bir yapı güçlü ve zayıf yanlarıyla ele alınmıştır. Güçlü ve zayıf yanlan bilmek proje tarafları için anlamlı olmaktadır. Böylece taraflar, kendileri için zayıf olan konularda önlem alabilirler. Ayrıca, projeye uygun seçilmiş organizasyon yapısı ve flyatlandırma biçimi pek çok risk kaynağının ortaya çıkmasını önlemektedir. Risk yönetim süreci“Bölüm 3”kapsamında açıklanmıştır. Süreç incelenmeden önce“risk”kavramının ne olduğu sorgulanmıştır. Risk için değişmez ve tutarlı bir tanıma rastlamak güçtür. Bu çalışma kapsamında risk, proje hedeflerinden (kalite, süre, maliyet) olumsuz yönde sapma olarak tanımlanmıştır. Risk kaynağı ise bu sapmaya sebep olabilecek olay ya da durumu ifade etmektedir. Bölüm 3 kapsamında kavramlar tanımlanıp, birey ve organizasyonların risk tutumları incelendikten sonra risk yönetim süreci açıklanmıştır. Risk yönetim süreci; - planlama - risk kaynağı tanımlama ve miktarlandırma (risk değerlendirme) - uygun iyileştirme (başetme) stratejisi seçme - uygulama-gözlem-kontrol olmak üzere birbirini ardışık sırada takip eden beş evrede incelenmiştir. Riskin olumlu yanının (olumlu yönde sapmalar) gözardı edildiği bu çalışmada olumlu sapmalar (fırsatlar) için de nasıl bir çalışma yapılması gerektiğine kısaca değinilmiştir. Son olarak, bir projede risk kaynaklarının yüklenici ve malsahibi arasında nasıl paylaşılması gerektiği, pek çok çalışmanın sonuçları incelenerek, açıklanmıştır. Risk yönetim süreci tanıtılıp anlatılırken inşaat sanayindeki tavrın ne olduğu da sorgulanmıştır. Risk yönetimi diğer sektörlerde yaygın kullanım alanına sahiptir. İnşaat sanayinde ise, sistematik çalışmalardan uzak, yargı ve deneyime dayalı uygulamalar yapılmaktadır. Bunun nedenleri sorgulanırken inşaat sanayinin genel yapısı, ülke koşullan ve bu koşulların sanayiye etkisi, sektörün risk yönetimine bakışı incelenmiştir. Sektörün, diğer sektörlerden faklı olan, kendine has yapısı ve zorlayıcı ülke koşullan yanında tekniği bilmeme, daha önce kullanmamış olma, uygulamanın daha çok veri ve zaman gerektirmesi gibi pek çok nedenle risk yönetim süreci inşaat alanında yaygm değildir. Bölüm 4'de örnek bir risk değerlendirme çalışması yapılmıştır. Bir projenin yapımını üstlenmek için teklif verme sürecinde olan bir yüklenici firmanın teklif dokümanları konunun uzmanı (sözleşme yöneticisi) ile birlikte incelenerek değerlendirilmiştir. Teklif verme sürecinde olan bir yüklenici firma için risk kaynakları;. sözleşme eklerinin yeterliliği, ® taraflara ilişkin belirsizlikler,. proje ile ilgili belirsizlikler,. tasanm ve boyutîandırma kusurları,. sosyal, hukuki, politik ve idari konulardaki belirsizlikler, ® finansal ve ekonomik belirsizlikler,. doğal felaketler ile öngörülemeyen hava ve zemin koşullan, ® yurtdışında çalışma başlıkîan altında toplanmıştır.Her bir risk kaynağı sözü edilen proje için incelenmiş ve risk puanlama yöntemiyle puanlanmıştır. Böylece incelenen proje için hangi risk kaynaklarının daha önemli olduğu ortaya konmuştur. Bu değerlendirme sonucunu dikkate alarak teklif fiyatına eklenecek risk payı için bir öneri getirilmiştir. Yüklenici tarafından yapılacak bu risk değerlendirme çalışması projenin farklı evrelerinde görev alan uzmanların katılımıyla yapılan bir çalışma olmalıdır. Proje ekibinin çalışmaya dahil edilmesiyle elde edilen sonuçlar daha güvenilir olmaktadır. Ayrıca, böyle bir çalışma proje kapsamında çalışan tüm ekibin projeyi daha iyi anlamalarım sağlamaktadır. İnşaat sanayinde risk yönetim konusunda yapılan çalışmalarda dikkat edilmesi gereken; deneyimi dışlamayan ve zaman kaybına sebep olmayan yöntemler ortaya koymaktır. xı
Özet (Çeviri)
RISK ASSESSMENT OF CONSTRUCTION CONTRACTS FOR CONTRACTORS WHO ARE IN BIDDING PERIOD SUMMARY From beginning to end, the construction industry is complex and characterized by many uncertainities. In this environment, some kind of risks become unavoidable for whole parties who involve in the project. In this study, sources of risk, with which contractors are dealing with at the period of bidding, are identified and assessed. With this aim, the study is done by three stages that is mentioned below:. construction contracts. risk managament. an examnle of risk assessmet Construction contract is a contract in which one party's (contractor) obligation is to construct and hand over the production, while the other party's (owner) obligation is to pay the price. What qualifications the contract has and what the related laws are, how the practitioners percept it and which parts it has, how it is prepared and how to interpret it are important subjects. Subjects mentioned above are questioned in detail to have enough knowledge about construction contracts since well prepared contract prevents risks from happening. Furthermore, choosing the best fit organization structure between parties and determining pricing alternative are also very important decisions. Organization types and most frequently used pricing alternatives are as below. Project organization types: general contract seperate contract design and build professional constructionmanagement force account turnkey design-build-operate Pricing alternatives: ® price based contracts o lump sum o unit price o lump sum with escalation. cost based contracts o guaranteed maximum price o cost + fixed fee o cost + awarded fee o time + material o cost + percentage of costs xiiTo prevent the misunderstanding of“there is only one project organization type and pricing method for every kind of projects”, every organization types and pricing alternatives are investigated by focusing their weakest and strongest points. Having knowledge of this enables the project participants to take preventive actions for the weaknesses that may occur in the future. In addition, choosing the appropriate organization structure and pricing alternative for a project prevent many risks from happening. Risk management process is explained in the third stage. Before analysing the process, the concept of risk is examined. It is hard to encounter with a uniform and consistent usage of word risk. In the literature, the word risk is used in many different meanings with many different words such as hazard, unceartinity, harm, injury, opportunity, earnings or venture. In this study risk is defined as the negative deviation from the objectives of the project (quality, time, price). Sources of risk also means a situation or a event that cause a risk. After indentifying concepts and investigating risk attitudes of individuals and organizations in the third section, the process of risk managemet is explained. The process is defined with the following sequence:. risk planning. risk assessment (identification and quantification). selecting appropriate treatment method (risk handling). risk monitoring This study is done without taking into account the positive side of the risk (positive deviations). On the other hand, it is also mentioned what the opportunity (positive deviation) managemet is. Lastly, bu investigating many studies, the right allocation of sources of risks between a contractor and an owner is stated. While explaining the process of risk management, the attitude of constrution industry to risk management techniques is also analyzed. Despite the widely usage of risk management in other industries, a series of rules of thump, which are rely on the practitioner's experience and judgement, are developed in contraction industry. The general sturcture of the industry, economic conditions of the country and the industrie's comprehension about risk managament applications are investigated to clear out the reasons why risk management techniques have a poorly usage. In addition to working in a industry that has a unique structure and a country that has a coercive economic conditions, not knowing the techniques and needing more time and more datas to use them are the factors that cause poorly usage of risk management techniques in the construction industry. In section 4, a risk assesment study is done. The study is done with a contract manager of a construction firm. By investigating an administrative specifications that belongs a projet for which the contractor is going to give tender, sources of risks are defined an assessed. Sources of risks for a contractor who is at the period of tendering are:. insufficiency and uncertainities in contract documents. uncertainities about the other participants of the project. uncertainities about the project. deficiencies and uncertainities about design. uncertainities about law and politics. uncertainities about financial and economic Mil. acts of god, unforeseen conditions of environment and subsurface of the site. difficulties of working abroad. Every source of risks is assessed for the mentioned project. Assessment is done with risk rating method. Risk ranking is a very simple method in which the assessment rank is given by evaluatig the probability and tha impact of the risk event. By taking care of this assessment result, a suggestion is done for the risk premium that will be added to the tender price. The risk assessment work, which is done by the contractor, must be done by a group who work different parts of the project. By embodying a lot of people to this process, the result become more reliable. Furthermore, doing this kind of work, the project team get more knowledge about the project. Not externalizing the experience, not being time consuming and full of mathematics are important points while choosing the right risk management technique for the construction industry. XIV
Benzer Tezler
- Türk inşaat sektöründe ihale sürecine yönelik risk yönetimi kapsamında alan çalışması
A case study of Turkish construction firms-risk analysis and their behaviour risk management
PELİN KARAÇAR
- BIM'e geçiş sürecinin organizasyonel ve operasyonel çerçevesi
Organizational and operational frameworks of BIM transition
SANİYE ÖKTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESİN ERGEN PEHLEVAN
- The bid/no-bid framework utilizing Node2Vec for international contractors
Uluslararası yükleniciler için Node2Vec ile teklif/red çerçevesi oluşturulması
HALİT FERDİ AVCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR BEHZAT TOKDEMİR
- Türk inşaat sektöründe ana yüklenici firma seçimi için bütünleşik çok kriterli karar verme yaklaşımı : Bir vaka analizi
An integrated multi-attribute-decision-making approach for main contractor selection in the Turkish construction idustry : A case study
UMUR ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL POLAT TATAR
- Multi-objective subcontractor selection model based on performance measurement framework in international construction projects
Uluslararası inşaat projelerinde performans ölçüm çerçevesine dayalı çok amaçlı alt yüklenici seçim modeli
BEFRİN NEVAL BİNGÖL
Doktora
İngilizce
2017
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL POLAT TATAR