Tarihi Türk lehçelerinde bitki isimleri
Plant names in historical dialect of Turkish
- Tez No: 159309
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇETİN PEKACAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
ÖZET Bitki adları bilimine kaynak teşkil edecek olan“Tarihî Türk Lehçelerinde Bitki isimleri”adlı bu çalışmada farklı dönemlerdeki önemli eserler seçilmiş ve incelenmiştir. Tarihî Türk lehçelerindeki bitki isimlerinin bir araya getirilmiş olması, bu çalışmanın en önemli özelliğidir. Burada Tarihî Türk lehçeleri ile Orhun, Uygur, Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay, Eski Anadolu ve Osmanlı Türkçesi yazı dilleri kastedilmektedir. Çalışmada, sözü edilen dönemlerde yazılmış metinlerdeki bitki isimleri tespit edilmiştir. Böylece bu çalışma, Türkçenin bitki isimleri alanındaki sözcük hazinesini toplu hâlde gözler önüne sermiştir. Genellikle göçebe bir hayat süren Türk kavimleri, göçebe hayatın bir parçası olarak çiftçilikle de uğraşmışlardır. Eski çağlardan bu yana insanlar hastalıkların tedavisinde de bitkilerden faydalanmışlardır. Ayrıca bitkilerin Eski Türk dünyasında animizm inancının sonucu olarak kutsallaştırıldığı da görülmüştür. Genel olarak bitkilerin adlandırılışına baktığımızda, bitkiler çoğunlukla“ot”sözcüğüyle birlikte kullanılmıştır. Ayrıca bitkiler yetişme yerine, ulus ve topluluklara, yetiştiği zamana, rengine göre ve (insanlara ve organlarına, hayvan ve organlarına, eşyalara, diğer varlıklara) benzetme yoluyla çeşitli isimler almıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The aim of this study, Plant Names in Historical Dialects of Turkish' which will constitute a good source for the science of plant names, is to select and examine significant works belonging to different eras. The most important characteristic of this study is that it has brought together the plant names in historical dialects of Turkish. The phrase 'Historical dialects of Turkish' stands for Orhun, Uighur, Karahan, Harezm, Kıpçak, Çağatay, Old Anatolian and Ottoman Turkish literary languages. Plant names in texts written in the mentioned eras were determined in this study. Thus, this study has brought out the vocabulary of Turkish relating to plant names altogether. Turkish people who generally lead a nomadic life engaged in farming as a part of the nomadic life. People have made use of plants for treatment of diseases since the old times. It was also observed that plants were regarded as sacred as a result of the belief on animism in the Old Turkish world. When we have a look at the naming of plants, we see that plants have mostly been used together with the word 'herb'. Plants were given various names according to their places of growth, nations and communities, time of growth, color and by metaphor (comparison with humans and human organs, animals and animal organs, goods and other creatures).
Benzer Tezler
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde isimlerin kavram alanları
Conceptual fields of the nouns in Kipchak Turkish with Armenian letters
ZELİHA TUĞUZ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Babürnâme'de isimlerin kavram alanlarına göre sınıflandırılması
Classification of nouns in Baburname according to the conception areas
ŞÜKRİYE DUYGU ÇAĞMA
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER
- Tarihî Türk lehçeleri, Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesi'ndeki bitki adları
The plant names in historical Turkic languages, Kazakh and Turkish languages
AIGUL TURIKPENOVA
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ÖZKAN
- Kazan-Tatar Türkçesinin tarihî Kıpçak yadigârları bağlamında aidiyeti -anlam bilimsel bir karşılaştırma-
The involvement of Kazan-Tatar language in the context of historical Kıpchak texts -a semantic comparison-
ÖZGE SÖNMEZLER DURAN
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK DENİZ AŞCI
- Kırım Hanlığı'na ait tarhanlık ve soyurgal yarlıklarının dil ve üslup incelemesi (1549 ? 1597 yılları arası)
Examining of the tarqhanid and soyurghal yarliqs that belong to Crimean Khanate in terms of grammer and style (between 1549 ? 1597)
BANU SITKI ÖZKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimMuğla ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A.MELEK ÖZYETGİN
PROF. DR. ALİ AKAR